Έφηβοι, θύματα και δράστες βίας, στρέφονται σε συστήματα τεχνητής νοημοσύνης για ψυχική υποστήριξη

Ένας στους τέσσερις εφήβους ηλικίας 13 έως 17 ετών, στην Αγγλία και την Ουαλία, συνομιλεί με συστήματα τεχνητής νοημοσύνης ζητώντας συμβουλές και συναισθηματική υποστήριξη, σύμφωνα με μελέτη που δημοσιεύθηκε στις 9 Δεκεμβρίου.

Σύμφωνα με τα αποτελέσματα της έρευνας του Youth Endowment Fund (YEF), το 25% των εφήβων στις δύο αυτές χώρες στρέφεται σε τέτοια συστήματα για βοήθεια, γεγονός που καθιστά την τεχνητή νοημοσύνη την πιο συχνή επιλογή μεταξύ διαδικτυακών και τηλεφωνικών προγραμμάτων, όπως ιστοσελίδες ψυχικής υγείας ή ευεξίας (22%), διαδικτυακές ομάδες συνομιλίας και φόρουμ (18%) ή εφαρμογές ψυχικής υγείας (15%).

Τα πορίσματα αποτελούν μέρος της έκθεσης του YEF για την ψυχική υγεία και τις εμπειρίες βίας μεταξύ των νέων.

Το ίδρυμα, το οποίο ρώτησε σχεδόν 11.000 νέους ηλικίας 13 έως 17 ετών για τις εμπειρίες που είχαν το τελευταίο έτος, σημείωσε ότι οι έφηβοι με υψηλότερα ποσοστά δυσκολιών ψυχικής υγείας είναι πιθανότερο να έχουν άμεσες εμπειρίες βίας, τόσο ως θύματα όσο και ως δράστες.

Ενώ το ποσοστό όσων ανέφεραν συνολικά ότι χρησιμοποιούν συστήματα συνομιλίας με τεχνητή νοημοσύνη ήταν ήδη σημαντικό (25%), ήταν ακόμη υψηλότερο μεταξύ όσων δήλωσαν ότι είχαν υπάρξει δράστες (44%) ή θύματα (38%) σοβαρής βίας. Τα ποσοστά ήταν χαμηλότερα (23%) μεταξύ όσων δήλωσαν ότι δεν ήταν ούτε δράστες ούτε θύματα βίας.

Δράστες και θύματα βίας έκαναν επίσης εκτεταμένη χρήση και άλλων διαδικτυακών υπηρεσιών.

Το 42% των δραστών και το 44% των θυμάτων σοβαρής βίας ανέφεραν ότι χρησιμοποιούσαν ιστοσελίδες ψυχικής υγείας ή ευεξίας· το 41% των δραστών και το 37% των θυμάτων σοβαρού εγκλήματος σημείωσαν ότι είχαν χρησιμοποιήσει ομάδες συνομιλίας ή φόρουμ και το 37% των δραστών και το 38% των θυμάτων εγκλήματος είπαν ότι είχαν χρησιμοποιήσει εφαρμογές ψυχικής υγείας.

Το YEF επεσήμανε ότι οι διαδικτυακοί πόροι για την ψυχική υγεία και τη στήριξη «χρησιμοποιούνται δυσανάλογα από όσους δεν λαμβάνουν δια ζώσης επαγγελματική βοήθεια».

Στην έκθεση αναφέρεται ότι όταν η επαγγελματική βοήθεια δεν είναι διαθέσιμη ή φαίνεται εκτός εμβέλειας, ορισμένοι νέοι στρέφονται σε διαδικτυακούς χώρους και στην τεχνητή νοημοσύνη για συμβουλές. Η αμεσότητα και η ανωνυμία της στήριξης που προσφέρουν αυτές οι πλατφόρμες φαίνεται να κάνει ορισμένους νέους να αισθάνονται πιο ασφαλείς και να τις θεωρεί πιο προσβάσιμες από τις επίσημες υπηρεσίες ψυχικής υγείας, ωστόσο τονίζεται ότι η ευκολία δεν μπορεί πάντα να υποκαταστήσει την ανθρώπινη επαφή.

Το Συμβούλιο Νεολαίας του YEF συζήτησε τα ευρήματα της έρευνας, επισημαίνοντας ιδιαίτερα το υψηλό ποσοστό εφήβων που στρέφεται σε συστήματα συνομιλίας τεχνητής νοημοσύνης. Σε βίντεο που αναρτήθηκε στο YouTube, τα μέλη χαρακτήρισαν τη μεγάλη διάδοση της χρήσης ΑΙ ως κάτι τρομακτικό και πολύ ανησυχητικό, ενώ ένα από αυτά υπογράμμισε ότι η χρήση ΑΙ στερεί το προσωπικό, ανθρώπινο στοιχείο της επικοινωνίας.

Ένας στους οκτώ νέους στις ΗΠΑ

Στις Ηνωμένες Πολιτείες, ερευνητές από το ίδρυμα RAND, τη Σχολή Δημόσιας Υγείας του Πανεπιστημίου Μπράουν, και το Πανεπιστήμιο Χάρβαρντ κατέληξαν σε παρόμοιο συμπέρασμα, ότι δηλαδή οι νέοι στρέφονται στην τεχνητή νοημοσύνη για συμβουλές ψυχικής υγείας.

Η μελέτη τους, η οποία βασίστηκε σε 1.058 απαντήσεις και δημοσιεύθηκε στις 7 Νοεμβρίου, διαπίστωσε ότι περισσότεροι από ένας στους οκτώ (13,1%) νέους ηλικίας 12 έως 21 ετών ανέφεραν ότι χρησιμοποιούν συστήματα συνομιλίας για συμβουλές ψυχικής υγείας, με τα ποσοστά να είναι υψηλότερα μεταξύ των νεαρών ενηλίκων ηλικίας 18 έως 21 ετών (22,2%).

Ο Ατήβ Μεχρότρα (Ateev Mehrotra), καθηγητής στη Σχολή Δημόσιας Υγείας του Πανεπιστημίου Μπράουν και ένας από τους συγγραφείς της μελέτης, σημείωσε ότι παρότι υπήρχε ήδη εκτενής συζήτηση για τη χρήση συστημάτων συνομιλίας τεχνητής νοημοσύνης από εφήβους και νεαρούς ενήλικες, κατά τη γνώση των ερευνητών δεν είχε οριστεί το ακριβές ποσοστό μέχρι τώρα.

Ο ίδιος ανέφερε ότι το πιο εντυπωσιακό εύρημα ήταν πως ήδη — στα τέλη του 2025 — περισσότεροι από ένας στους δέκα εφήβους και νεαρούς ενήλικες χρησιμοποιούν μεγάλα γλωσσικά μοντέλα για συμβουλές ψυχικής υγείας και ότι τα ποσοστά είναι υψηλότερα μεταξύ των νεαρών ενηλίκων. Τόνισε ότι θεωρεί αυτά τα ποσοστά εξαιρετικά υψηλά.

Οι συγγραφείς της μελέτης ενέταξαν τα ευρήματα στην ευρύτερη «κρίση ψυχικής υγείας των νέων» των Ηνωμένων Πολιτειών που παρατηρείται· το τελευταίο έτος, το 18% των εφήβων ηλικίας 12 έως 17 ετών βίωσε ένα μείζον καταθλιπτικό επεισόδιο, ενώ το 40% αυτών δεν έλαβε καμία φροντίδα ψυχικής υγείας, όπως ανέφεραν.

Οι νέοι προτιμούν να μιλούν στην ΑΙ

Τον προηγούμενο μήνα, μελέτη διαπίστωσε ότι σχεδόν ένας στους πέντε νέους ηλικίας 11 έως 18 ετών (19%) στην Αγγλία που απευθύνονται στην τεχνητή νοημοσύνη αντί σε κάποιον άνθρωπο παραδέχθηκαν ότι το κάνουν επειδή τους φαίνεται ευκολότερο.

Η ανάλυση πραγματοποιήθηκε από τον οργανισμό OnSide για την τέταρτη έκθεση του φιλανθρωπικού οργανισμού για τη νεολαία με τίτλο «Generation Isolation» («Γενιά Απομόνωσης»), η οποία εξετάζει τον τρόπο με τον οποίο οι νέοι περνούν τον χρόνο τους.

Η «Generation Isolation» ξεκίνησε το 2022, στον απόηχο της πανδημίας της COVID-19. Ο διευθύνων σύμβουλος της φιλανθρωπικής οργάνωσης, Τζέιμι Μάσραφ (Jamie Masraff), έγραψε στον πρόλογο της τελευταίας έκθεσης, που δημοσιεύθηκε στις 19 Νοεμβρίου, ότι από τότε η «Generation Isolation» παρουσιάζει σταθερά την κοινωνική ζωή των νέων να μεταφέρεται όλο και περισσότερο στον ψηφιακό χώρο, μοναχική και αποκομμένη από τις δια ζώσης εμπειρίες που δημιουργούν το αίσθημα της πραγματικής συμμετοχής και του ανήκειν.

Η ανησυχία για τις σχέσεις των παιδιών στην ψηφιακή εποχή αυξάνεται, ιδίως σε σχέση με τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης και την τεχνητή νοημοσύνη.

Τα τελευταία χρόνια έχουν καταγραφεί περιστατικά αυτοτραυματισμού που αποδίδονται στην τεχνητή νοημοσύνη, γεγονός που έχει οδηγήσει σε σειρά αγωγών με τον ισχυρισμό ότι μοντέλα ΑΙ ώθησαν χρήστες –μεταξύ των οποίων και παιδιά– στην αυτοκτονία.

Η Αυστραλία επιχείρησε να περιορίσει τους κινδύνους για την ψυχική υγεία και άλλες βλάβες που προκαλούνται στα παιδιά, θεσπίζοντας νόμο για την απαγόρευση της χρήσης μέσων κοινωνικής δικτύωσης σε όσους είναι κάτω των 16 ετών, ο οποίος τέθηκε σε ισχύ στις 10 Δεκεμβρίου.