“Εκβιάζοντας την Αθήνα: Οι Τούρκοι και η Παράνομη Τουρκολιβυκή Συμφωνία στον Αγωνιώδη Τομέα της ΑΟΖ”
“Αναβολή Συμφωνίας Τουρκίας-Λιβύης: Ενδεχόμενες Συνέπειες και Κριτικές Ανησυχίες”
Η συμφωνία μεταξύ Τουρκίας και Λιβύης, γνωστή ως Τουρκολιβυκή συμφωνία, βρίσκεται και πάλι υπό εξέταση από ειδική επιτροπή στο τουρκικό κοινοβούλιο, με στόχο να καθυστερήσει η ψήφισή της στο Κοινοβούλιο. Ο λόγος αυτής της αναβολής φαίνεται να συνδέεται με τις επικείμενες συνομιλίες μεταξύ Ελλάδας και Τουρκίας, όπου εάν δεν επιτευχθεί συμφωνία, οι Τούρκοι απειλούν με την κίνηση των τουρκικών γεωτρήσεων, συνοδευόμενων από πολεμικά πλοία, νοτίως της Κρήτης.
Η απόφαση του τουρκικού κοινοβουλίου να επανεξετάσει αυτήν τη συμφωνία και άλλες διεθνείς συμφωνίες από το προηγούμενο νομοθετικό έτος έρχεται ύστερα από την υπογραφή ενός Μνημονίου Συνεννόησης (MoU) τον Οκτώβριο του 2022 μεταξύ Τουρκίας και Λιβύης για τη συνεργασία στον τομέα των υδρογονανθράκων στη Βόρεια Αφρική. Αυτό το Μνημόνιο προκαλεί ανησυχίες σχετικά με τη θαλάσσια κυριαρχία, ιδίως εντός της ελληνικής Αποκλειστικής Οικονομικής Ζώνης (ΑΟΖ).
Οι ειδικοί επισημαίνουν ότι αυτή η νέα συμφωνία δημιουργεί νομικές και κυριαρχικές ανησυχίες, ιδίως σε σχέση με την προηγούμενη συμφωνία του 2019 μεταξύ Τουρκίας και της πρώην Λιβυκής Κυβέρνησης Εθνικής Συμφωνίας, που αφορούσε τα θαλάσσια όρια. Υπάρχει ανησυχία για τον τρόπο με τον οποίο αυτή η νέα συμφωνία μπορεί να επηρεάσει την κατάσταση στην Ανατολική Μεσόγειο.
Παρόλο που το πρόσφατο Μνημόνιο δεν αναφέρει ρητά τη συμφωνία του 2019, υπάρχουν έμμεσες αναφορές σε αυτήν. Στο Μνημόνιο αναφέρεται ότι “τα δύο έθνη γνωρίζουν τις δυνατότητες μιας τέτοιας συνεργασίας για την ενίσχυση των διμερών σχέσεών τους στον τομέα των υδρογονανθράκων”, αγνοώντας τις ανησυχίες της Αίγυπτου και της Ελλάδας.
Είναι σαφές ότι αυτή η συμφωνία αντιπροσωπεύει μια ανησυχητική εξέλιξη από την Τουρκία, με σκοπό την αποσταθεροποίηση της κατάστασης στην Ανατολική Μεσόγειο και συνιστά συνέχιση της συμφωνίας του 2019, η οποία παραβιάζει το διεθνές δίκαιο.
Αξίζει να σημειώσουμε ότι αυτές οι εξελίξεις έχουν συμβεί ανεξάρτητα από το περιεχόμενο της συμφωνίας, διότι οι λεπτομέρειες του Μνημονίου παραμένουν αδιευκτολόγητες.
Το Μνημόνιο Συνεννόησης αρχικά προγραμματιζόταν να επικυρωθεί στο τουρκικό κοινοβούλιο τον Ιανουάριο, αλλά η αναβολή του ήταν απροσδόκητη και φαίνεται να σχετίζεται με την επιθυμία της Τουρκίας να αποφύγει μια νέα κρίση με την Ευρωπαϊκή Ένωση.
Τον τελευταίο καιρό, η Τουρκία διατηρεί τα γεωτρύπανα της στα χωρικά της ύδατα από το 2020 για να αποφευχθούν νέες εντάσεις με την Ευρωπαϊκή Ένωση.
Στις 4 Οκτωβρίου, κατά τη διάρκεια συνέντευξης Τύπου με τον υπουργό Εξωτερικών της Κυπριακής Δημοκρατίας, ο τούρκος υπουργός Εξωτερικών, Χακάν Φιντάν, εξέφρασε την άποψη ότι τόσο η Τουρκία όσο και η Ελλάδα πρέπει να εκμεταλλευτούν τους ενεργειακούς πόρους στην ανατολική Μεσόγειο χωρίς να περιμένουν μια πολιτική επίλυση του διαμακρυσμένου προβλήματος της Κύπρου μεταξύ τους.
