Μάτι – 7 χρόνια μετά: Πόνος χωρίς τέλος, η μάχη των εγκαυματιών για ζωή και ελπίδα

Επτά χρόνια μετά τη φονική φωτιά στο Μάτι, οι πληγές παραμένουν βαθιές και ανεπούλωτες. Οι ιστορίες των εγκαυματιών που επέζησαν από εκείνη την ανείπωτη καταστροφή εξακολουθούν να συγκλονίζουν και να καθηλώνουν, μεταφέροντας την αδιανόητη αγωνία και τον πόνο που βίωσαν καθώς πάλευαν με τις φλόγες και τον θάνατο. «Έβλεπα τον θάνατό μου», λέει μια γυναίκα, «κάηκα μέχρι το κόκκαλο. Είδα τα κόκκαλά μου μαύρα». Οι φράσεις αυτές δεν είναι απλά λόγια· είναι οι κραυγές της ψυχής ανθρώπων που έχασαν κομμάτι της ζωής τους εκείνη την ημέρα και που ακόμα προσπαθούν να επιβιώσουν, όχι μόνο σωματικά αλλά και ψυχικά.

Η φωτιά του Ιουλίου 2018 στο Μάτι έμεινε στην ιστορία ως μία από τις πιο τραγικές πυρκαγιές στην Ελλάδα. 104 άνθρωποι έχασαν τη ζωή τους, ανάμεσά τους και μικρά παιδιά, ενώ περισσότεροι από 250 τραυματίστηκαν σοβαρά. Χιλιάδες σπίτια και οχήματα καταστράφηκαν ολοσχερώς, και το φυσικό περιβάλλον της περιοχής υπέστη ανεπανόρθωτες ζημιές. Όμως, πέρα από τα άμεσα και ορατά αποτελέσματα, υπάρχει και ο αθέατος πόνος των εγκαυματιών, των ανθρώπων που η ζωή τους άλλαξε για πάντα.

Η Κάλλι, η Πηνελόπη, η Άντζελα, ο Κώστας, ο Δημήτρης και πολλοί άλλοι είναι μερικοί από τους επιζώντες που μοιράστηκαν τις προσωπικές τους μαρτυρίες στο CNN.gr, αποκαλύπτοντας μια πραγματικότητα σκληρή και ανελέητη. Οι περισσότεροι από αυτούς φέρουν σημάδια στα σώματά τους που δεν φεύγουν ποτέ και κουβαλούν μαζί τους τη μνήμη της φρίκης και του πόνου που ένιωσαν εκείνες τις ώρες, όταν το θερμικό κύμα τους τύλιξε ανελέητα.

Ένας από τους επιζώντες περιγράφει πως δεν ήρθε σε άμεση επαφή με τη φλόγα, αλλά το θερμικό κύμα ήταν αυτό που του προκάλεσε εγκαύματα τρίτου βαθμού σε χέρια, πόδια και πρόσωπο. «Καίγαμε αμέσως, φουσκώσαμε», λέει, «κάηκαν όλα τα ακάλυπτα σημεία του σώματός μου». Η εμπειρία αυτή δεν είναι μόνο σωματική. Είναι και ψυχική. Ο πόνος που προκαλείται από τα εγκαύματα, αλλά και η ψυχική φόρτιση που ακολουθεί, δημιουργούν μία βαριά κληρονομιά που δεν επουλώνεται εύκολα. Όπως λέει ένας εγκαυματίας: «Ο εγκαυματίας δεν είναι απλά τραυματίας. Είναι ανάπηρος για όλη του τη ζωή».

Οι περισσότεροι επιζώντες αναφέρουν ότι στις πρώτες στιγμές μετά τη φωτιά δεν ήθελαν καν να ζουν. «Έβλεπα τον θάνατό μου και δεν ήθελα να ζω», λέει μια γυναίκα που υπέστη 45% εγκαύματα τρίτου βαθμού. Περιγράφει λεπτομερώς τις επώδυνες χειρουργικές επεμβάσεις που ακολούθησαν, τις επτά πλαστικές που χρειάστηκε να κάνει, τα αμέτρητα ράμματα και αλλαγές που ήταν τόσο επώδυνες ώστε γινόταν χωρίς αναισθησία, αλλά και την πολύμηνη νοσηλεία στην εντατική όπου βρέθηκε κατακεκλιμένη και διασωληνωμένη.

Πολλοί θυμούνται τις στιγμές απόγνωσης, όπως η Άντζελα, που έχασε τη μητέρα της στη φωτιά. Με συντριβή περιγράφει πως αποφάσισε να μην πάρει αγκαλιά το παιδί της, παρότι εκείνο φώναζε «Μαμά, βοήθεια!», φοβούμενη μήπως το χάσει και εκείνο, καθώς είχε δει στο παρελθόν τραγωδίες παρόμοιες, όπου οικογένειες χάθηκαν ολοκληρωτικά. Περιγράφει την αγωνία της καθώς έβλεπε τα πόδια του παιδιού να καίγονται από τις καυτές καύτρες στο δρόμο, και την ίδια στιγμή ένιωθε και τα δικά της εγκαύματα να καίνε το σώμα της. Όλη αυτή η εμπειρία, αυτή η άγρια μάχη με τον πόνο και το θάνατο, μένει χαραγμένη μέσα τους σαν ανεπούλωτη πληγή.

Οι ψυχολογικές συνέπειες είναι επίσης βαριές. Αρκετοί από τους εγκαυματίες εμφάνισαν αυτοάνοσα νοσήματα, ενώ ο ψυχικός τραυματισμός παραμένει για πολλούς αθέατος, όμως πολύ πραγματικός. Η κρατική μέριμνα ήταν σχεδόν ανύπαρκτη. Δεν υπήρξε ουσιαστική πρόνοια για ψυχολογική υποστήριξη των θυμάτων, με αποτέλεσμα όσοι είχαν τη δυνατότητα να απευθυνθούν σε ιδιώτες ειδικούς ψυχικής υγείας. Ο πόνος της ψυχής σε πολλές περιπτώσεις ήταν – και παραμένει – το μεγαλύτερο βάρος.

Σωματικά, το μαρτύριο των εγκαυματιών είναι καθημερινό. Πολλοί συνεχίζουν να υποφέρουν από χρόνιους πόνους, από περιορισμούς στην κίνηση, από δυσκολίες που δεν υποχωρούν ποτέ. Οι αναπνευστικές επιπλοκές, οι μολύνσεις, οι θρομβώσεις, οι πολλαπλές χειρουργικές επεμβάσεις, ακόμα και η απώλεια ακοής είναι μέρος της ζωής τους. Η μακρόχρονη θεραπεία και οι συχνές επισκέψεις σε νοσοκομεία, οι πολλές ώρες φυσιοθεραπείας και οι συνεχιζόμενες προσπάθειες αποκατάστασης, συνθέτουν το καθημερινό παζλ της επιβίωσης.

Ένας από τους επιζώντες περιγράφει πόσο δύσκολη ήταν η αντιμετώπιση που δέχθηκε στα νοσοκομεία, λόγω έλλειψης υλικών, προσωπικού και γνώσεων την περίοδο εκείνη. «Έκανα επτά πλαστικές, αλλά πρέπει να κάνω ακόμη πέντε με έξι, αν το σώμα μου δεν απορρίψει τα μοσχεύματα», λέει με πίκρα, περιγράφοντας τη μάχη του με τις επιπλοκές και την αβεβαιότητα για το μέλλον. Η νοσηλεία του κράτησε οκτώ μήνες, με την οικογένεια να ζει στιγμές αγωνίας και αβεβαιότητας, ενώ οι γιατροί προέβλεπαν ότι μπορεί να μην επιβιώσει.

Μια άλλη επιζήσασα, η οποία έφτασε να κάνει αιμοκάθαρση τρεις φορές την εβδομάδα εξαιτίας της νεφροπάθειας που προκλήθηκε από τα εγκαύματά της, περιγράφει πώς μετά από τόσα βάσανα κατάφερε να κρατηθεί στη ζωή και να παλέψει για να ζήσει μια όσο το δυνατόν πιο φυσιολογική ζωή. «Το να είσαι εγκαυματίας σημαίνει ότι ξεχνάς την προηγούμενη ζωή σου», λέει. «Πρέπει να προσέχεις τον ήλιο, να βάζεις αντιηλιακές και ενυδατικές κρέμες συνέχεια, να γυμνάζεσαι, να κολυμπάς για να μην ατροφήσουν οι μύες». Η αγωγή που ακολουθεί είναι δια βίου και τα προβλήματα που προκύπτουν από τα εγκαύματα δεν αποκαθίστανται ποτέ πλήρως. «Τα χρόνια πέρασαν, αλλά ο πόνος και οι ενοχλήσεις είναι ακόμα εκεί, σαν να φλέγομαι ξανά κάθε μέρα», αναφέρει.

Οι εγκαυματίες, λοιπόν, ζουν με τη μόνιμη αυτή πληγή, με τα σημάδια που δεν σβήνουν ποτέ, και με την ψυχή τους που κουβαλά τον φόβο, το τραύμα και την απώλεια. Η κοινωνία και το κράτος δείχνουν να αγνοούν σε μεγάλο βαθμό την πραγματικότητα και τις ανάγκες αυτών των ανθρώπων. Η περιορισμένη ή ανύπαρκτη βοήθεια, η έλλειψη στήριξης και η αδυναμία πλήρους αποκατάστασης καθιστούν τη ζωή τους δύσκολη και συχνά αβίωτη.

Αυτές οι μαρτυρίες δεν πρέπει να λησμονηθούν. Είναι μια διαρκής υπενθύμιση της τραγωδίας που έπληξε το Μάτι, αλλά και της δύναμης των ανθρώπων που κατάφεραν να επιζήσουν και να παλέψουν για τη ζωή τους μέσα από την κόλαση της φωτιάς. Είναι η απόδειξη ότι η ανθρώπινη ψυχή μπορεί να αντέξει ακόμα και τις πιο δύσκολες δοκιμασίες, αλλά ταυτόχρονα χρειάζεται και την υποστήριξη όλων μας, για να καταφέρει να σταθεί ξανά στα πόδια της.