«Μια σταγόνα στην πείνα»: ΟΗΕ σε συναγερμό για τη Γάζα καθώς το Ισραήλ εντείνει τους βομβαρδισμούς

Την ώρα που το Ισραήλ συνεχίζει τις επιθέσεις του στη Λωρίδα της Γάζας, σπρώχνοντας εκατοντάδες χιλιάδες Παλαιστίνιους σε μια βαθιά ανθρωπιστική κρίση χωρίς προηγούμενο, ο Γενικός Γραμματέας του ΟΗΕ, Αντόνιο Γκουτέρες, απευθύνει δραματική έκκληση για άμεση παρέμβαση. Με την παγκόσμια κοινότητα να παρακολουθεί μουδιασμένη, η κρίση στη Γάζα ξεφεύγει από κάθε έλεγχο. Η επισιτιστική καταστροφή που ξεδιπλώνεται απειλεί τη ζωή ενός ολόκληρου λαού, καθώς η πρόσβαση σε τρόφιμα, νερό και ιατροφαρμακευτική περίθαλψη καθίσταται αδύνατη υπό το βάρος των συνεχιζόμενων στρατιωτικών επιχειρήσεων.

Ο ίδιος ο πρωθυπουργός του Ισραήλ, Μπενιαμίν Νετανιάχου, παραδέχθηκε δημόσια πως στόχος της ισραηλινής επίθεσης είναι η πλήρης επανακατάληψη της Γάζας, μια δήλωση που φωτίζει με σαφήνεια τις προθέσεις και τις συνέπειες της επιχείρησης. Ο Αντόνιο Γκουτέρες, σε δήλωσή του την Παρασκευή 23 Μαΐου, επεσήμανε με έντονο τόνο ότι η ανθρωπιστική βοήθεια που έχει εγκριθεί μέχρι στιγμής «είναι μια σταγόνα για αυτούς που πεινούν». Κάλεσε τη διεθνή κοινότητα να κινηθεί άμεσα, να εγκαταλείψει τη γραφειοκρατία και την αναμονή και να εφαρμόσει ένα πενταπλό σχέδιο βοήθειας που θα έχει άμεσο και μετρήσιμο αντίκτυπο.

«Ας το κάνουμε σωστά, ας το κάνουμε αμέσως», ήταν τα λόγια του, πίσω από τα οποία κρύβεται η απελπισία ενός ολόκληρου λαού και η επιτακτική ανάγκη για δράση. Ο χρόνος στερεύει, η ανάγκη είναι συντριπτική και η ευθύνη βαραίνει όσους ακόμα μπορούν να κάνουν κάτι.

«Οι Παλαιστίνιοι στη Γάζα βιώνουν αυτό που μπορεί να είναι η πιο σκληρή φάση αυτής της σκληρής σύγκρουσης», δήλωσε ο Γενικός Γραμματέας του ΟΗΕ, σκιαγραφώντας με ωμότητα την ανθρωπιστική τραγωδία που εκτυλίσσεται στη Λωρίδα της Γάζας. Παρά το γεγονός ότι σχεδόν 400 φορτηγά βοήθειας έλαβαν άδεια να περάσουν από το πέρασμα Κερέμ Σαλόμ, μόνο 115 κατάφεραν τελικά να παραδώσουν τα φορτία τους. Το μεγαλύτερο μέρος της βοήθειας παραμένει αδιάθετο, παγιδευμένο από την αδυναμία πρόσβασης, τη βία και τις τεράστιες ελλείψεις σε συνθήκες ασφαλείας και συντονισμού.

Η κατάσταση στο βόρειο τμήμα της Γάζας είναι ακόμα πιο δραματική. «Τίποτα δεν έχει φτάσει στον πολιορκημένο βορρά», ξεκαθάρισε, επισημαίνοντας ότι οι κάτοικοι αυτής της περιοχής είναι πλήρως αποκομμένοι από κάθε είδους βοήθεια. Η επισιτιστική κρίση παίρνει μορφή λιμού, με τις οικογένειες να παλεύουν για μια χούφτα φαγητό και το πόσιμο νερό να αποτελεί είδος πολυτελείας. Ο ΟΗΕ κατάφερε να διανείμει μόνο μικρές ποσότητες αλευριού, παιδικών τροφών, συμπληρωμάτων διατροφής και φαρμάκων στη νότια και κεντρική Γάζα, ενώ μερικά αρτοποιεία καταφέρνουν ακόμη να λειτουργούν εκεί – μια εύθραυστη ένδειξη ζωής μέσα σε έναν τόπο που πνίγεται από ερείπια και απόγνωση.

«Ας μην ξεχνάμε ότι εργαζόμαστε εν μέσω στρατιωτικής επιχείρησης», προειδοποίησε με νόημα ο Γενικός Γραμματέας του ΟΗΕ, περιγράφοντας τις συνθήκες υπό τις οποίες επιχειρείται η παροχή ανθρωπιστικής βοήθειας στη Γάζα. Με τους βομβαρδισμούς να συνεχίζονται αδιάκοπα και την ισραηλινή στρατιωτική παρουσία να πνίγει κάθε προσπάθεια πρόσβασης, οι διεθνείς οργανισμοί παλεύουν κυριολεκτικά μέσα σε εμπόλεμη ζώνη.

Η κλίμακα των αναγκών, ωστόσο, είναι συντριπτική. «Όλη η βοήθεια που έχει εγκριθεί μέχρι τώρα ισοδυναμεί με μια σταγόνα όταν απαιτείται μια πλημμύρα», υπογράμμισε, περιγράφοντας με ακρίβεια τη δυσαναλογία μεταξύ της απελπιστικής κατάστασης του πληθυσμού και της περιορισμένης στήριξης που έχει μέχρι στιγμής εγκριθεί και παραδοθεί. Ο ΟΗΕ βρίσκεται με δεμένα χέρια απέναντι σε μια κλιμακούμενη καταστροφή, ενώ η ανάγκη για άμεση, μαζική και ανεμπόδιστη ανθρωπιστική παρέμβαση είναι πλέον επιτακτική.

Το Παγκόσμιο Επισιτιστικό Πρόγραμμα αποκάλυψε την Πέμπτη ότι διαθέτει επαρκή αποθέματα τροφίμων έξω από τη Γάζα, ικανά να καλύψουν τις ανάγκες ολόκληρου του πληθυσμού για δύο μήνες. Παρά τα μέσα και την προθυμία, η πραγματικότητα στο έδαφος παραμένει αμείλικτη: η ανθρωπιστική βοήθεια δεν φτάνει εκεί που πρέπει, ενώ εκατοντάδες χιλιάδες άνθρωποι στερούνται βασικά μέσα επιβίωσης.

«Την ίδια ώρα, η ισραηλινή στρατιωτική επίθεση εντείνεται με αποτρόπαια επίπεδα νεκρών και καταστροφής», τόνισε ο επικεφαλής του ΟΗΕ, σκιαγραφώντας το απόλυτο αδιέξοδο. Οι στρατιωτικές επιχειρήσεις όχι μόνο εμποδίζουν τη διανομή βοήθειας, αλλά και σπέρνουν μαζική καταστροφή. Το 80% της Γάζας, σύμφωνα με τον ίδιο, είναι πλέον απαγορευμένη ζώνη για τον άμαχο πληθυσμό. Πρόκειται για έναν εφιάλτη σε πραγματικό χρόνο, όπου η σίτιση δεν είναι θέμα πόρων, αλλά πρόσβασης. Και όσο η πρόσβαση παραμένει μπλοκαρισμένη, τα αποθέματα μένουν αχρησιμοποίητα και οι άνθρωποι συνεχίζουν να πεθαίνουν από πείνα, δίψα και βόμβες.

«Πέραν του ζητήματος του αριθμού των φορτηγών σε οποιαδήποτε στιγμή, είναι σημαντικό να έχουμε στον νου μας τη συνολική εικόνα», δήλωσε ο επικεφαλής του ΟΗΕ, τονίζοντας ότι το πρόβλημα δεν είναι μόνο αριθμητικό, αλλά συστημικό. Η μεταφορά βοήθειας προς τη Γάζα δεν μπορεί να βασίζεται σε σταγόνες ελπίδας ανάμεσα σε κύματα πολέμου. Αυτό που απαιτείται είναι άμεση, αξιόπιστη, ασφαλής και κυρίως διαρκής πρόσβαση στις αποκλεισμένες περιοχές. Χωρίς αυτή, περισσότεροι άνθρωποι θα πεθάνουν – όχι μόνο από τις επιθέσεις αλλά και από τις συνέπειες της πείνας, της δίψας, της κατάρρευσης των υποδομών και των ψυχολογικών τραυμάτων.

Η προειδοποίηση είναι ξεκάθαρη: οι μακροπρόθεσμες επιπτώσεις στον άμαχο πληθυσμό της Γάζας θα είναι βαθιές και μη αναστρέψιμες. Σε αυτό το φόντο, ο ΟΗΕ απηύθυνε εκ νέου έκκληση για μια μόνιμη κατάπαυση του πυρός και την άμεση απελευθέρωση των ομήρων, ως τις ελάχιστες προϋποθέσεις για να αρχίσει οποιαδήποτε ουσιαστική ανακούφιση του πληθυσμού και σταθεροποίηση της κατάστασης. Χωρίς ειρήνη και πρόσβαση, η βοήθεια είναι γράμμα κενό, και η καταστροφή, βέβαιη.

Μιλώντας σε δημοσιογράφους, ο Γενικός Γραμματέας του ΟΗΕ Αντόνιο Γκουτέρες παρουσίασε ένα ολοκληρωμένο σχέδιο πέντε σταδίων για την παροχή άμεσης και συντονισμένης ανθρωπιστικής βοήθειας στη Λωρίδα της Γάζας. Το σχέδιο έχει τη στήριξη των κρατών μελών της Ευρωπαϊκής Ένωσης και βασίζεται σε συγκεκριμένα βήματα: τη διασφάλιση της παράδοσης βοήθειας, την επιθεώρησή της στα σημεία διέλευσης, τη μεταφορά της προς ανθρωπιστικά κέντρα εντός Γάζας, την προετοιμασία για διανομή και τελικά την παροχή στους πολίτες που την έχουν ανάγκη.

Ο Γκουτέρες ξεκαθάρισε ότι ο ΟΗΕ διαθέτει ήδη το απαραίτητο προσωπικό και τις δομές για να υλοποιήσει το σχέδιο, τονίζοντας πως δεν λείπει ούτε η θέληση, ούτε η ικανότητα – αυτό που λείπει είναι η πρόσβαση. Συμπλήρωσε πως 160.000 παλέτες ανθρωπιστικής βοήθειας είναι ήδη έτοιμες και περιμένουν, μια ποσότητα αρκετή για να γεμίσει σχεδόν 9.000 φορτηγά. Η υποδομή υπάρχει. Η κρίση είναι γνωστή. Το ερώτημα είναι αν θα επιτραπεί η εφαρμογή του σχεδίου πριν είναι πολύ αργά.

«Αυτή είναι η έκκλησή μου για σωτήρια βοήθεια για τον λαό της Γάζας που υποφέρει εδώ και καιρό», είπε με ένταση. «Ας το κάνουμε σωστά. Και ας το κάνουμε αμέσως». Δεν υπάρχει άλλος χρόνος για χάσιμο – κάθε καθυστέρηση κοστίζει ζωές.

Καθώς αρχίζει να περνά στη Γάζα μια μικρή ποσότητα ανθρωπιστικής βοήθειας, η εικόνα που διαμορφώνεται είναι σπαρακτική. Πλήθη Παλαιστινίων στήνονται σε ατέλειωτες ουρές στα σημεία διανομής, περιμένοντας για ώρες με την ελπίδα να εξασφαλίσουν μια μερίδα τροφής. Η έλλειψη είναι τόσο οξεία, που η παραλαβή ακόμη και μιας μικρής ποσότητας αλευριού αναζωπυρώνει την ελπίδα και, ταυτόχρονα, προκαλεί σύγκρουση και πανικό.

Στα αρτοποιεία, όπου για πρώτη φορά μετά από μήνες έφτασε αλεύρι, σχηματίζονται τεράστιες ουρές ανθρώπων που προσπαθούν να προμηθευτούν λίγο ψωμί για τις οικογένειές τους. Η πείνα δεν περιμένει. Κάθε φραντζόλα είναι ζήτημα ζωής ή θανάτου. Βίντεο από τη Γάζα καταγράφουν σκληρές σκηνές, με τον κόσμο να σπρώχνεται και να μάχεται για ένα σακουλάκι τροφίμων, φανερώνοντας την απόγνωση και την έκταση της ανάγκης.

Η βοήθεια που καταφτάνει είναι σταγόνα στον ωκεανό και η ανθρωπιστική κρίση συνεχίζει να ξετυλίγεται μπροστά στα μάτια του κόσμου. Όσο δεν διασφαλίζεται μαζική και ανεμπόδιστη πρόσβαση σε τρόφιμα και βασικά αγαθά, οι σκηνές αυτές δεν θα είναι η εξαίρεση, αλλά ο κανόνας.

Ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας εκπέμπει σήμα κινδύνου: το σύστημα υγείας στη Γάζα βρίσκεται στα πρόθυρα της πλήρους κατάρρευσης. Από τα 36 νοσοκομεία που υπήρχαν στη Λωρίδα, μόλις 19 παραμένουν λειτουργικά – και αυτά υπό ακραίες συνθήκες. Σοβαρές ελλείψεις σε ιατροφαρμακευτικό υλικό και η απουσία επαρκούς υγειονομικού προσωπικού θέτουν σε κίνδυνο χιλιάδες ζωές καθημερινά. Επτά νοσοκομεία έχουν περιοριστεί στο να παρέχουν μόνο βασική επείγουσα φροντίδα, ενώ το 94% όλων των υγειονομικών μονάδων έχει υποστεί ζημιές ή έχει εντελώς καταστραφεί.

Την προηγούμενη εβδομάδα, τέσσερα μεγάλα νοσοκομεία αναγκάστηκαν να διακόψουν τις υπηρεσίες τους, είτε λόγω άμεσων επιθέσεων είτε εξαιτίας αναγκαστικών εκκενώσεων. Οι εντατικές στρατιωτικές επιχειρήσεις του Ισραήλ όχι μόνο εμποδίζουν την παροχή βοήθειας, αλλά και διαλύουν την τελευταία γραμμή άμυνας απέναντι στην ανθρωπιστική καταστροφή: τη δημόσια υγεία.

Σύμφωνα με τον ΠΟΥ, απομένουν μόνο 2.000 νοσοκομειακές κλίνες για να καλύψουν τις ανάγκες περισσότερων από ένα εκατομμύριο ανθρώπων. Η εξίσωση είναι αμείλικτη και το αποτέλεσμα ήδη τραγικό: τα νοσοκομεία δεν μπορούν να ανταποκριθούν στον όγκο των τραυματιών, ούτε στις βασικές ιατρικές ανάγκες του πληθυσμού. Χωρίς άμεση παύση των επιθέσεων και εξασφάλιση απρόσκοπτης πρόσβασης βοήθειας, η κατάρρευση δεν είναι προειδοποίηση – είναι ήδη πραγματικότητα.

Περίπου 130 φορτηγά ανθρωπιστικής βοήθειας κατάφεραν να περάσουν στη Γάζα τις τελευταίες ημέρες, μετά τη μερική χαλάρωση του 11εβδομάδων αποκλεισμού από το Ισραήλ, όπως μεταδίδει το BBC. Αν και η είσοδος αυτής της βοήθειας φέρνει μια ανάσα, το μέγεθος της κρίσης καθιστά σαφές ότι πρόκειται για ανεπαρκές βήμα.

Το Παγκόσμιο Επισιτιστικό Πρόγραμμα (WFP) ανακοίνωσε ότι περίπου 15 από τα φορτηγά του λεηλατήθηκαν στο νότιο τμήμα της Λωρίδας της Γάζας. Η ένταση και η απόγνωση που κυριαρχούν στην περιοχή έχουν οδηγήσει ακόμα και σε επιθέσεις εναντίον των οχημάτων που μεταφέρουν βοήθεια, καθώς ο πληθυσμός παλεύει για κάθε ψίχουλο που μπορεί να βρει.

Παρά την τμηματική επανεκκίνηση των εισαγωγών βοήθειας, η διανομή εξακολουθεί να γίνεται με το σταγονόμετρο, ενώ οι ανάγκες παραμένουν ασφυκτικές. Μετά από πάνω από δύο μήνες πλήρους αποκλεισμού, η ανθρωπιστική κρίση έχει ήδη διαβρώσει κάθε έννοια κανονικότητας στη Γάζα. Και όσο η βοήθεια καθυστερεί, η ελπίδα λιγοστεύει.

Για πρώτη φορά από τις 2 Μαρτίου, οι παραδόσεις ανθρωπιστικής βοήθειας στη Λωρίδα της Γάζας ξανάρχισαν τη Δευτέρα, εν μέσω διεθνούς πίεσης και αυξανόμενης αγανάκτησης για τον ισραηλινό αποκλεισμό που έχει προκαλέσει εκτεταμένες ελλείψεις σε τρόφιμα, φάρμακα και βασικά αγαθά. Η επανεκκίνηση της βοήθειας ήταν αναγκαία και πολυαναμενόμενη, αλλά συνοδεύτηκε από σκηνές χάους και ανομίας.

Το Παγκόσμιο Επισιτιστικό Πρόγραμμα (PAM) ανακοίνωσε την Παρασκευή ότι 15 από τα φορτηγά του λεηλατήθηκαν στη διάρκεια της νύχτας της Πέμπτης προς Παρασκευή, στο νότιο τμήμα της Γάζας. Τα φορτηγά κατευθύνονταν σε αρτοποιεία που υποστηρίζει το πρόγραμμα, φέροντας βασικά αγαθά όπως αλεύρι – ένα από τα λιγοστά μέσα για την παραγωγή ψωμιού σε μια περιοχή όπου η πείνα σαρώνει.

Η λεηλασία των φορτηγών δεν είναι απλώς ένδειξη αστάθειας, αλλά απελπισίας. Ο αποκλεισμός που επέβαλε το Ισραήλ έχει απογυμνώσει τον πληθυσμό από κάθε δίχτυ ασφαλείας. Και τώρα που η βοήθεια αρχίζει να περνά με το σταγονόμετρο, η ζήτηση ξεπερνά κατά πολύ τη δυνατότητα ελέγχου ή συντονισμού. Ο αγώνας για επιβίωση γίνεται ολοένα και πιο άγριος, και οι συνέπειες της καθυστέρησης είναι ήδη εμφανείς στους δρόμους, στα νοσοκομεία, και στα άδεια ράφια των καταστημάτων που δεν έχουν τίποτα να πουλήσουν.

«Η πείνα, η απελπισία και η αγωνία για το αν θα φθάσει περισσότερη επισιτιστική βοήθεια ενισχύει την επιτεινόμενη ανασφάλεια», προειδοποίησε χθες η υπηρεσία του ΟΗΕ, απευθύνοντας νέα έκκληση προς τις ισραηλινές αρχές να επιτρέψουν την ταχύτερη και μαζικότερη είσοδο φορτηγών ανθρωπιστικής βοήθειας. Ο πληθυσμός της Γάζας βρίσκεται σε οριακό σημείο, με τις βασικές ανάγκες να μένουν ακάλυπτες και τις ελπίδες να εξανεμίζονται μέσα στον θόρυβο των αεροπορικών επιδρομών.

Ο COGAT, οργανισμός του ισραηλινού υπουργείου Άμυνας, ανακοίνωσε πως 107 φορτηγά με ανθρωπιστική βοήθεια εισήλθαν στη Γάζα την Πέμπτη. Ωστόσο, αυτή η ροή δεν επαρκεί για να καλύψει το εύρος της κρίσης που έχει δημιουργηθεί από τον πολυεβδομαδιαίο αποκλεισμό και τις συνεχιζόμενες στρατιωτικές επιχειρήσεις. Στον αντίποδα, η υπηρεσία πολιτικής προστασίας της Γάζας ανέφερε τουλάχιστον 16 νεκρούς από ισραηλινά πλήγματα την ίδια ημέρα, με στόχους τον προσφυγικό καταυλισμό Τζαμπάλια, το Ντέιρ αλ-Μπαλά και το Χαν Γιουνίς.

Η καθημερινότητα είναι εφιαλτική. Ένας κάτοικος της Γάζας δήλωσε στο BBC πως «δεν έχει φτάσει ακόμη βοήθεια σε υγρά», ενώ μια 23χρονη γυναίκα περιέγραψε την κατάσταση ως «πολύ δύσκολη», λέγοντας ότι οι βομβαρδισμοί δεν σταματούν. Μέσα σε αυτό το σκηνικό πολέμου και απελπισίας, η ανάγκη για γρήγορη, απρόσκοπτη και ουσιαστική ανθρωπιστική παρέμβαση είναι επιτακτική. Ο κόσμος της Γάζας δεν έχει πια την πολυτέλεια να περιμένει.

Ο Φιλίπ Λαζαρινί, επικεφαλής της Υπηρεσίας των Ηνωμένων Εθνών για τους Παλαιστίνιους πρόσφυγες (UNRWA), τόνισε σήμερα ότι η ανθρωπιστική κρίση στη Γάζα δεν είναι απρόβλεπτη ούτε αιφνιδιαστική. Αντιθέτως, είναι το άμεσο αποτέλεσμα της παρατεταμένης απομόνωσης και της δραματικής μείωσης της βοήθειας που εισέρχεται στην περιοχή. Υπενθύμισε ότι κατά την εκεχειρία των έξι εβδομάδων που διεκόπη τον Μάρτιο, 500 με 600 φορτηγά εισέρχονταν καθημερινά στη Λωρίδα της Γάζας, ποσότητα που μπορούσε να καλύψει στοιχειωδώς τις ανάγκες του πληθυσμού.

Σήμερα, αυτός ο αριθμός έχει μειωθεί δραματικά, με αποτέλεσμα την κατάρρευση των γραμμών ανεφοδιασμού και την έξαρση της πείνας. «Ο λαός της Γάζας πεινάει εδώ και περισσότερες από έντεκα εβδομάδες», έγραψε χαρακτηριστικά ο Λαζαρινί στο Χ (πρώην Twitter), συμπληρώνοντας πως κανείς δεν θα πρέπει να εκπλήσσεται ή να σοκάρεται βλέποντας σκηνές όπου η βοήθεια λεηλατείται, κλέβεται ή εξαφανίζεται.

Η ακραία έλλειψη πόρων έχει οδηγήσει σε απόγνωση, και οι λεηλασίες δεν είναι πράξη εγκληματικότητας, αλλά πράξη απελπισίας. Όταν οι άνθρωποι πεινούν, όταν ζουν με το φόβο και τη βία ως καθημερινότητα, δεν περιμένουν στη σειρά – αρπάζουν ό,τι μπορούν για να επιβιώσουν. Αυτή είναι η πραγματικότητα που διαμορφώνεται στη Γάζα: μια κρίση που δεν σοκάρει, γιατί είναι η φυσική συνέπεια της αδιαφορίας.