Οι τέσσερις καβαλάρηδες της ευρωπαϊκής αυτοκαταστροφής

Η Ευρώπη βρίσκεται εγκλωβισμένη σε μια αλληλουχία υπαρξιακών κρίσεων, όχι εξαιτίας εξωτερικών πιέσεων, αλλά λόγω ενός εσωτερικού πολιτισμικού μετασχηματισμού που υιοθέτησε δόγματα ουτοπικά, πλην θανατηφόρα. Αυτές οι επιλογές, προϊόν μιας κυρίαρχης «θεραπευτικής» κουλτούρας που πειραματίστηκε πάνω στον ίδιο της τον κορμό, λειτούργησαν σαν αυτοτραυματισμοί που τώρα φτάνουν στο τελικό τους στάδιο, απειλώντας με κατάρρευση το οικοδόμημα ενός πολιτισμού που μέχρι πρόσφατα παρουσιαζόταν ως ο πλησιέστερος στην επίγεια ουτοπία.

Χαρακτηριστικότερο παράδειγμα αυτής της δυναμικής είναι η πολιτική για το κλίμα. Αντί για μια μετρημένη και σταδιακή απεξάρτηση από τα παραδοσιακά καύσιμα, οι ευρωπαϊκές ελίτ επέβαλαν με βίαιο τρόπο τις στρατηγικές του «καθαρού μηδενός». Η βίαιη απομάκρυνση από την πυρηνική ενέργεια, τον λιγνίτη, το φυσικό αέριο και το πετρέλαιο οδήγησε σε μια άναρχη και πρόωρη στροφή στις ασταθείς και ακριβές ανανεώσιμες πηγές, όπως ηλιακή και αιολική. Το αποτέλεσμα ήταν να εκτοξευτούν οι τιμές καυσίμων και ηλεκτρικού ρεύματος, να πληγούν τα νοικοκυριά, να γονατίσουν οι επιχειρήσεις και να υπονομευθεί η ανταγωνιστικότητα. Η άλλοτε κραταιά Γερμανία, οικονομική ατμομηχανή της Ευρώπης, μετατράπηκε σε σκιά του εαυτού της. Το ίδιο πείραμα επιταχύνθηκε και στις Ηνωμένες Πολιτείες, με τις κυβερνήσεις Ομπάμα και Μπάιντεν να περιορίζουν δραστικά την παραγωγή νέων ορυκτών καυσίμων, αγνοώντας το κόστος, τους κινδύνους για την οικονομία και τις συνέπειες για τη μεσαία τάξη και τους οικονομικά ασθενέστερους.

Ο δεύτερος καίριος παράγοντας παρακμής είναι η συστηματική αποδόμηση της οικογένειας. Εδώ και μισό αιώνα, οι εύπορες δυτικές κοινωνίες υιοθέτησαν την ιδέα ότι δεν υπάρχει «κανονικός» τρόπος ζωής, ότι η πυρηνική οικογένεια με δύο ή τρία παιδιά αποτελεί παρωχημένο σχήμα. Προωθήθηκε η άποψη ότι τα παιδιά εμποδίζουν τις φιλοδοξίες των γυναικών, ότι οι πολυμελείς οικογένειες επιβαρύνουν τους επαγγελματίες με αχρείαστα κόστη και ότι αναπαράγουν πρότυπα που θεωρούνται καταπιεστικά για όσους επέλεξαν άλλες μορφές ζωής. Η συνέπεια ήταν η δραματική μείωση της γεννητικότητας σε επίπεδα μη βιώσιμα: η Ευρώπη με μέσο όρο 1,4 και οι ΗΠΑ με 1,6 παιδιά ανά γυναίκα βρίσκονται πολύ κάτω από το όριο αναπλήρωσης πληθυσμού. Ακαδημαϊκοί, μέσα ενημέρωσης, κυβερνήσεις και ιδρύματα συνέβαλαν στην κανονικοποίηση αυτών των αντιλήψεων, αδιαφορώντας για τη διαχρονική εμπειρία που δείχνει ότι κοινωνίες που δεν αναπαράγονται, γερνούν, χάνουν τη δυναμική τους και τελικά καταρρέουν.

Ο τρίτος παράγοντας είναι η ανεξέλεγκτη και συχνά παράνομη μετανάστευση. Η ιστορική εμπειρία και η κοινωνική έρευνα επί δεκαετίες έδειχναν ότι η μετανάστευση μπορεί να είναι ευεργετική μόνο εφόσον παραμένει νόμιμη, μετρημένη, αξιοκρατική και συνοδευόμενη από πολιτικές αφομοίωσης. Η Δύση αγνόησε αυτές τις προειδοποιήσεις, κατήργησε τα σύνορά της και υποδέχθηκε εκατομμύρια οικονομικούς μετανάστες χωρίς σαφή σχέδια ένταξης. Το αποτέλεσμα ήταν η υπερφόρτωση των συστημάτων κοινωνικής πρόνοιας, η άνοδος της εγκληματικότητας σε πολλές περιοχές, η πρόκληση κοινωνικής τριβής και η αναβίωση εσωτερικών συγκρούσεων. Η αδυναμία ή και η απροθυμία μεγάλου μέρους των νεοεισερχόμενων να υιοθετήσουν τις αξίες των χωρών υποδοχής επιδείνωσε περαιτέρω την κρίση.

Ο τέταρτος και ίσως πιο ύπουλος παράγοντας είναι η ανάδυση μιας νέας μορφής φυλετικής ταυτότητας, η οποία προβάλλεται με τους όρους «ποικιλομορφία, ισότητα, συμπερίληψη». Δυτικές ελίτ υιοθέτησαν ένα δίκτυο πολιτικών που αντιμετωπίζουν τους μη λευκούς πληθυσμούς ως μόνιμα θύματα, επιβάλλοντας διορθωτικές πρακτικές και ειδικά προνόμια ως εξιλέωση για δουλεία, ρατσισμό, αποικιοκρατία ή σεξισμό του παρελθόντος. Όμως, όλες αυτές οι παθογένειες υπήρξαν παγκόσμιες, ενώ στη Δύση η δουλεία καταργήθηκε πρώτη και ο θεσμικός ρατσισμός περιορίστηκε δραστικά. Παρά ταύτα, δημιουργήθηκε μια νέα κουλτούρα θυματοποίησης, που ενθαρρύνει φυλετικές εμμονές και αποδομεί την ιδέα του ατόμου όπως την κληροδότησε ο Διαφωτισμός. Έτσι, αντί για καθολική ατομική ευθύνη, αναβιώνει μια προπολιτισμική φυλετική κατάσταση όπου κυριαρχούν οι συλλογικές ταυτότητες και τα επιφανειακά χαρακτηριστικά.

Η μόνη ελπίδα έγκειται στο γεγονός ότι οι τέσσερις αυτοί παράγοντες έγιναν αποδεκτοί κυρίως από μια μειοψηφία αφελών, κοσμικών και προνομιούχων, οι οποίοι πίστεψαν ότι ο πλούτος και η ελευθερία είναι αμετάβλητα κληρονομικά δικαιώματα, ότι η ουτοπία βρίσκεται δίπλα και ότι θα μείνουν στο απυρόβλητο από τις συνέπειες των επιλογών τους. Η θεραπεία βρίσκεται στην αναβίωση της αυτοπεποίθησης της Δύσης, στην εγκατάλειψη της μόνιμης απολογίας για την ιστορία της και στην αναγνώριση της μοναδικής ευρωπαϊκής και ιουδαιοχριστιανικής παράδοσης, που στον πυρήνα της είναι συμπεριληπτική. Δεν χρειάζεται η αψεγάδιαστη τελειότητα για να θεωρηθεί ένα πολιτικό οικοδόμημα καλό—αρκεί να είναι καλύτερο από τις διαθέσιμες εναλλακτικές, όπως αποδεικνύει και η μαζική μετανάστευση προς αυτό.

Η Δύση οφείλει να αντισταθεί στα επιβαλλόμενα από τα πάνω ριζοσπαστικά πράσινα δόγματα, να εκτιμήσει με ειλικρίνεια το κόστος και τις συνέπειες για τους πολίτες και να επανανακαλύψει τη σημασία της οικογένειας ως ιστορικού θεμελίου ισχυρών πολιτισμών. Οι οικογένειες με πολλές γενιές και σταθερότητα δεν είναι παρωχημένες, αλλά προϋπόθεση πολιτισμικής ανθεκτικότητας. Οι μετανάστες που επιλέγουν να μετακινηθούν νόμιμα στη Δύση οφείλουν να ενσωματωθούν πλήρως στις αξίες των χωρών υποδοχής, αλλιώς να παραμείνουν στις πατρίδες τους.

Τέλος, είναι αναγκαίο οι κοινωνίες, να αντισταθούν σε κάθε μορφή στερεοτύπων και φυλετικού μίσους, ανεξαρτήτως προέλευσης. Η επίμονη κουλτούρα της θυματοποίησης θα τελειώσει μόνο όταν εκείνοι που συστηματικά στοχοποιούνται αντιτάξουν ξεκάθαρα το μήνυμα: «Φτάνει, ως εδώ».