Παρασκήνιο—Ενδοκυβερνητικές τριβές για τη διαχείριση των ευρωπαϊκών κονδυλίων
Από τον Ιούνιο και μετά, η κυβέρνηση πιέζεται από διπλό μέτωπο: τις διορθώσεις/πρόστιμα της Κομισιόν για αγροτικές ενισχύσεις προηγούμενων ετών και τις εν εξελίξει έρευνες (EPPO/OLAF) για τον ΟΠΕΚΕΠΕ. Στο εσωτερικό, αυτό έχει ανοίξει μια ρωγμή για το ποιος θα κρατά το «τιμόνι» των ευρωπαϊκών πόρων και με ποιο μοντέλο ελέγχου.
Τι ξέρουμε με βεβαιότητα
Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή επέβαλε στην Ελλάδα δημοσιονομική διόρθωση ~392 εκατ. ευρώ για κακοδιαχείριση αγροτικών ενισχύσεων (2016–2023). Η σχετική απόφαση δημοσιεύτηκε και στο ευρωπαϊκό τεύχος με αποκλεισμό δαπανών από ΕΓΤΕ/ΕΓΤΑΑ.
Το σκάνδαλο ΟΠΕΚΕΠΕ έχει διεθνή αντήχηση και συνεχείς ποινικές/διοικητικές εξελίξεις (από συνέχιση της έρευνας από την Ευρωπαϊκή Εισαγγελία μέχρι καταδίκες σε επιμέρους υποθέσεις).
Παράλληλα, το οικονομικό επιτελείο προβάλλει ότι η Ελλάδα βρίσκεται ψηλά στις εκταμιεύσεις/απορροφήσεις RRF/ΕΣΠΑ, με επίσημα events και στοιχεία να το στηρίζουν.
Στις 20/06/2025 εκδόθηκε νέα υπουργική απόφαση που αναθεωρεί το Σύστημα Διαχείρισης & Ελέγχου για το Ταμείο Ανάκαμψης (Ελλάδα 2.0), ένδειξη «συγκεντρωτικής» αναπροσαρμογής διαδικασιών. Ελλάδα 2.0
Πού «σκαλώνει» εσωτερικά
Σύμφωνα με αλληλοσυμπληρούμενες αναφορές κυβέρνησης/τύπου, καταγράφονται διαφορετικές σχολές σκέψης:
Γραμμή “φορο-μηχανισμού” (ΥΠΟΙΚ/ΑΑΔΕ): Να μεταφερθεί ο πυρήνας των ελέγχων & ροών (ιδίως στις άμεσες ενισχύσεις) προς την ΑΑΔΕ, που διαθέτει εξελιγμένα διασταυρωτικά εργαλεία και ανεξάρτητη λειτουργία. Ρεπορτάζ περιγράφουν σχέδιο αντικατάστασης του ΟΠΕΚΕΠΕ σε κρίσιμες φάσεις της διαδικασίας.
Γραμμή “τομεακής συνέχειας” (ΥΠΑΑΤ/ΟΠΕΚΕΠΕ): Να διατηρηθεί η επιχειρησιακή ροή μέσω του υφιστάμενου οργανισμού με σκληρότερους ex-ante ελέγχους, ώστε να μην αποσταθεροποιηθούν πληρωμές/καλλιεργητικός κύκλος. Ενδεικτικά, ο ΟΠΕΚΕΠΕ συνεχίζει κανονικά ανακοινώσεις πληρωμών και προθεσμιών, «σηματοδοτώντας» θεσμική συνέχεια. opekepe.gr
Ευρωπαϊκή πίεση για «στεγανές» διαδικασίες: Μετά το πρόστιμο/αποκλεισμούς δαπανών και την επιτήρηση από EPPO/OLAF, η Κομισιόν ζητά επιτάχυνση αλλά και καθαρούς ελέγχους, κάτι που τροφοδοτεί τον υπέρ της «μεταφοράς αρμοδιοτήτων» λόγο.
Σημαντική λεπτομέρεια: Η ίδια η Ευρωπαϊκή Εισαγγελία (EPPO) ξεκαθάρισε πως η έρευνα για τον ΟΠΕΚΕΠΕ συνεχίζεται, ενώ ρεπορτάζ κατέγραφαν έως και σενάρια μεταφοράς αρμοδιοτήτων είτε στην Κομισιόν είτε στην ΑΑΔΕ — μια ένδειξη του «εύρους» της συζήτησης. euronews
Γιατί έγινε πολιτικό πρόβλημα
Η οικονομική έκθεση (πρόστιμα/δημοσιονομικές διορθώσεις) συναντά το πολιτικό κόστος (δημόσια εικόνα αξιοπιστίας και παραιτήσεις), οξύνοντας τις εσωτερικές συζητήσεις για «ποιος έχει τον έλεγχο».
Ταυτόχρονα, η κυβέρνηση πρέπει να τρέξει RRF/ΕΣΠΑ milestones χωρίς να ανοίξει «τρύπες» ελέγχου που θα γεννήσουν νέες διορθώσεις. Εξ ου και οι πρόσφατες αναθεωρήσεις του ΣΔΕ στο RRF. Ελλάδα 2.0
Τι «βλέπει» το παρασκήνιο για τον συμβιβασμό
Υβριδικό σχήμα: Ενίσχυση διασταυρώσεων από ΑΑΔΕ (φορο-δεδομένα/κινήσεις), με τομεακή τεχνογνωσία να παραμένει στο ΥΠΑΑΤ/ΟΠΕΚΕΠΕ· «σφιχτή» εποπτεία από το οικονομικό επιτελείο και ρητές διαδικασίες του αναθεωρημένου ΣΔΕ (RRF) ως «πρότυπο» και για άλλα ταμεία. (Ανάλυση με βάση τα έως τώρα βήματα και έγγραφα—δεν έχει ακόμη ανακοινωθεί τελική αρχιτεκτονική.)
Χρονολόγιο βασικών «σπινθήρων»
17/06/2025: Δημοσιογραφικά ρεπορτάζ για διόρθωση ~392 εκατ. € από Κομισιόν στην Ελλάδα για αγροτικές ενισχύσεις. kathimerini.gr
27/06/2025: Το σκάνδαλο ΟΠΕΚΕΠΕ γίνεται πρώτο θέμα και διεθνώς· πολιτικές αναταράξεις/παραιτήσεις. Οικονομικός Ταχυδρόμος – ot.gr
20/06/2025: Νέα υπουργική απόφαση για Σύστημα Διαχείρισης & Ελέγχου RRF (αναθεώρηση διαδικασιών). Ελλάδα 2.0
27/05/2025: Ρεπορτάζ για σχέδιο μεταφοράς κρίσιμων λειτουργιών από τον ΟΠΕΚΕΠΕ στην ΑΑΔΕ.
03–29/07/2025: EPPO δηλώνει ότι η έρευνα συνεχίζεται· καταγράφονται και καταδίκες σε συγκεκριμένες υποθέσεις.
Fact-check: τι είναι βέβαιο και τι όχι (22/08/2025)
Βέβαιο: Πρόστιμα/αποκλεισμοί δαπανών από ΕΕ, ενεργές έρευνες EPPO/OLAF, αναθεώρηση ΣΔΕ RRF, ρεπορτάζ για ενίσχυση ρόλου ΑΑΔΕ.
Όχι βέβαιο (ακόμη): Η τελική θεσμική αρχιτεκτονική (ποιο όργανο θα έχει το «πάνω χέρι» σε ποια φάση). Εδώ μιλάμε για διαπραγμάτευση εντός κυβέρνησης σε εξέλιξη, χωρίς δημοσιευμένη νομοθετική ρύθμιση. (Συμπέρασμα αναλυτικό, όχι επίσημη απόφαση.)
Το bottom line
Το πρόβλημα αξιοπιστίας από τον ΟΠΕΚΕΠΕ έφερε στο προσκήνιο μια παλιά ελληνική εξίσωση: συγκέντρωση ελέγχου vs. τομεακή τεχνογνωσία. Η μία σχολή θέλει ΑΑΔΕ-κεντρικό φίλτρο για να μην ξαναδούμε «τρύπες». Η άλλη φοβάται λειτουργικούς κραδασμούς στις πληρωμές και ζητά αναβάθμιση, όχι αποψίλωση, του τομεακού μηχανισμού. Με την Κομισιόν να στέλνει σαφές μήνυμα συμμόρφωσης και τα RRF/ΕΣΠΑ να τρέχουν, ο πιθανός συμβιβασμός δείχνει υβριδικός—περισσότερα data-checks και λιγότερη ανοχή στα «γκρίζα».
