Πούτιν καλεί Κίεβο σε άνευ όρων διάλογο, την ώρα που βρέχει drones στην Ουκρανία
Ο Ρώσος πρόεδρος Βλαντίμιρ Πούτιν πρότεινε τη διεξαγωγή απευθείας συνομιλιών με την Ουκρανία, χωρίς προαπαιτούμενα, την ερχόμενη Πέμπτη, 15 Μαΐου, στην Κωνσταντινούπολη. Η πρόταση έρχεται ως απάντηση στο τελεσίγραφο της Δύσης, που ζητά πλήρη και άνευ όρων κατάπαυση του πυρός διάρκειας 30 ημερών – απαίτηση που ο Πούτιν απορρίπτει, επιμένοντας πως η επίλυση πρέπει να προκύψει από διάλογο χωρίς εξωτερικές πιέσεις. Την ίδια στιγμή, κατηγόρησε το Κίεβο για το αδιέξοδο στις έως τώρα διαπραγματεύσεις, αφήνοντας αιχμές και κατά των Ευρωπαίων ηγετών για τον ρόλο τους στην παρεμπόδιση μιας ουσιαστικής λύσης. Παρ’ όλα αυτά, δεν απέκλεισε το ενδεχόμενο κατάπαυσης του πυρός, εφόσον υπάρξει προοπτική για ουσιαστική πρόοδο.
Στην τοποθέτησή του, ο Ρώσος πρόεδρος τόνισε πως στόχος των συζητήσεων είναι «να εξαλειφθούν τα βασικά αίτια της διαμάχης και να συμφωνηθεί μια μακροπρόθεσμη, βιώσιμη ειρήνη», επισημαίνοντας την ανάγκη για πολιτική λύση που δεν θα βασίζεται σε προσωρινές εκεχειρίες αλλά σε σαφείς και σταθερούς όρους συνύπαρξης. Ωστόσο, μόλις λίγες ώρες μετά την ομιλία του το πρωί της Κυριακής, η Ρωσία προχώρησε στην εκτόξευση περισσότερων από 100 μη επανδρωμένων αεροσκαφών (drones) κατά στόχων στην Ουκρανία. Η επίθεση σηματοδότησε το τέλος της τριήμερης εκεχειρίας που είχε κηρύξει μονομερώς το Κρεμλίνο, στο πλαίσιο της επετείου για τη νίκη της Σοβιετικής Ένωσης στον Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο.
Η επέτειος αυτή τιμήθηκε την Παρασκευή με στρατιωτική παρέλαση στη Μόσχα, υπό την ηγεσία Πούτιν και με παρόντες τους προέδρους της Κίνας και της Βραζιλίας, στέλνοντας ένα μήνυμα διεθνών συμμαχιών και ενίσχυσης των διπλωματικών δεσμών εκτός Δύσης. Από την πλευρά του, ο Ουκρανός πρόεδρος Βολοντίμιρ Ζελένσκι δήλωσε ότι αποδέχεται τη συνάντηση, με τις συνομιλίες να προγραμματίζονται πράγματι για την Πέμπτη στην Κωνσταντινούπολη, κρατώντας έτσι ανοιχτό ένα παράθυρο επικοινωνίας – παρά την κλιμάκωση στο πεδίο.
Καθώς πλησιάζει η ημερομηνία για τις προτεινόμενες απευθείας συνομιλίες Μόσχας-Κιέβου στην Κωνσταντινούπολη, η ένταση παραμένει σε υψηλά επίπεδα και οι εξελίξεις αποτυπώνουν ένα σκηνικό αβεβαιότητας και γεωπολιτικών συγκρούσεων. Ο Ρώσος πρόεδρος Βλαντίμιρ Πούτιν πρότεινε συνομιλίες χωρίς προαπαιτούμενα, απορρίπτοντας ρητά το αίτημα της Δύσης για άμεση και άνευ όρων 30ήμερη κατάπαυση του πυρός. Την ίδια στιγμή, κατηγόρησε την Ουκρανία για το πάγωμα των διαπραγματεύσεων και άφησε αιχμές κατά Ευρωπαίων ηγετών, υπονοώντας ότι ενεργούν ως εμπόδιο στην ειρηνευτική διαδικασία. Παρ’ όλα αυτά, δεν απέκλεισε το ενδεχόμενο κατάπαυσης του πυρός, αν υπάρξει ουσιαστικό περιεχόμενο στις συνομιλίες.
Την πρόθεσή του για απευθείας συμμετοχή στις συνομιλίες δήλωσε και ο Ουκρανός πρόεδρος Βολοντίμιρ Ζελένσκι, διατηρώντας ανοικτό το ενδεχόμενο πολιτικής προσέγγισης. Ωστόσο, στο χθεσινό διάγγελμά του προειδοποίησε ότι οι ουκρανικές ένοπλες δυνάμεις είναι έτοιμες να απαντήσουν σε κάθε ρωσική παραβίαση της κατάπαυσης του πυρός, εστιάζοντας στο γεγονός πως η Μόσχα μέχρι στιγμής δεν έχει δεσμευτεί ότι θα τηρήσει την 30ήμερη εκεχειρία που πρότειναν οι Ευρωπαίοι το Σάββατο. Η στάση αυτή επιτείνει το κλίμα δυσπιστίας και ανασφάλειας, ενώ ενισχύεται από την επανάληψη των ρωσικών επιθέσεων – με πάνω από 100 drones να εκτοξεύονται στην Ουκρανία λίγες ώρες μετά το κάλεσμα Πούτιν για διάλογο, σηματοδοτώντας το τέλος της μονομερούς ρωσικής τριήμερης εκεχειρίας.
Οι όροι που θέτουν οι δύο πλευρές σκιαγραφούν βαθύ χάσμα. Η Ουκρανία, με τη στήριξη των Ευρωπαίων συμμάχων της, ζητά πλήρη κατάπαυση του πυρός ως προϋπόθεση για την έναρξη συνομιλιών που θα οδηγήσουν σε συνολική διευθέτηση, με παρουσία ευρωπαϊκής δύναμης «διαβεβαίωσης» στο έδαφος. Το Κρεμλίνο, από την άλλη, απορρίπτει κατηγορηματικά κάθε ιδέα για ανάπτυξη δυτικών στρατευμάτων στην Ουκρανία, θεωρώντας την τέτοια παρουσία ευθεία πρόκληση και απειλή για τα ρωσικά συμφέροντα.
Σε αυτό το εύθραυστο περιβάλλον, ο Τούρκος πρόεδρος Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν επανέρχεται στο προσκήνιο επιδιώκοντας διαμεσολαβητικό ρόλο, όπως είχε επιχειρήσει και στις αποτυχημένες συνομιλίες του Μαρτίου του 2022. Η Άγκυρα φιλοδοξεί να λειτουργήσει ως ουδέτερη γέφυρα επικοινωνίας, ενισχύοντας παράλληλα το γεωπολιτικό της βάρος στην περιοχή.
Την ίδια στιγμή, όπως σημειώνουν οι New York Times, οι Ηνωμένες Πολιτείες, σε μια σιωπηρή μεταστροφή της στάσης τους, έχουν τους τελευταίους τρεις μήνες συνταχθεί με τη Ρωσία σε ψηφοφορίες στα Ηνωμένα Έθνη που αφορούν τον πόλεμο και έχουν αποκαταστήσει τις διπλωματικές τους σχέσεις με τη Μόσχα. Η στάση αυτή προκαλεί ερωτήματα για τις προτεραιότητες της Ουάσιγκτον και το ενδεχόμενο αναδιαμόρφωσης των ισορροπιών στο παρασκήνιο των διεθνών σχέσεων.
