Τα επίσημα στατιστικά αποκαλύπτουν μια οδυνηρή πραγματικότητα: σχεδόν 7.000 άνθρωποι στην Ελλάδα επέλεξαν να βάλουν τέλος στη ζωή τους από το 2010 έως το 2023, ένας αριθμός ισοδύναμος με τον πληθυσμό μιας μικρής πόλης όπως η Άμφισσα ή το Καρπενήσι. Πίσω από αυτούς τους αριθμούς κρύβονται ιστορίες απόγνωσης και απελπισίας που αντικατοπτρίζουν τις δύσκολες συνθήκες που αντιμετωπίζει η ελληνική κοινωνία τα τελευταία χρόνια.
Ακόμα και μετά το τέλος των Μνημονίων το 2018, οι αυτοκτονίες παραμένουν σε εξαιρετικά υψηλά επίπεδα, υπογραμμίζοντας ότι οι πληγές της οικονομικής κρίσης και της κοινωνικής απομόνωσης δεν έχουν επουλωθεί. Την ώρα που οι υπόλοιπες ευρωπαϊκές χώρες επιστρέφουν σταδιακά σε προ κρίσης ποσοστά, η Ελλάδα συνεχίζει να βιώνει μια κατάσταση αδιέξοδης δυστυχίας. Οι άλλες χώρες που δέχτηκαν το σοκ της οικονομικής κρίσης, όπως η Πορτογαλία, η Ισπανία και η Κύπρος, παρουσιάζουν συνεχή μείωση των αυτοκτονιών, σε αντίθεση με την Ελλάδα, που παραμένει παγιδευμένη σε έναν φαύλο κύκλο πόνου.
Οι αυτοκτονίες αποτελούν έναν θλιβερό δείκτη της κοινωνικής αποτυχίας. Κάθε χαμένη ζωή είναι μια κραυγή απόγνωσης, μια απόδειξη ότι κάτι θεμελιώδες έχει διαρραγεί στον κοινωνικό μας ιστό. Η διαρκής αύξηση των αυτοκτονιών δεν είναι απλώς στατιστικά στοιχεία, αλλά καταδεικνύει την αποτυχία των θεσμών να προσφέρουν ουσιαστική υποστήριξη σε αυτούς που βρίσκονται στα όρια της αντοχής τους.
Τα στοιχεία των αυτοκτονιών από το 2010 έως το 2023 αποκαλύπτουν τη ζοφερή πραγματικότητα: κατά μέσο όρο, περίπου 500 άνθρωποι αφαιρούν τη ζωή τους κάθε χρόνο. Πριν από το 2010, ο μέσος όρος ήταν 367, αλλά η κρίση ανέβασε αυτά τα ποσοστά κατά τουλάχιστον 35%. Παρά την οικονομική ανάκαμψη που διαφημίζεται, το φαινόμενο δεν δείχνει σημάδια μείωσης.
Η πανδημία του COVID-19 επιδείνωσε περαιτέρω την κατάσταση, καθώς το σύστημα υγείας δέχτηκε ακόμα μεγαλύτερη πίεση, με αποτέλεσμα πολλοί άνθρωποι να μην μπορούν να λάβουν την ψυχολογική υποστήριξη που χρειάζονταν. Η κρίση του Εθνικού Συστήματος Υγείας (ΕΣΥ), η απομόνωση και η οικονομική ανασφάλεια έχουν οδηγήσει σε μια κρίση ψυχικής υγείας που παραμένει αδιόρατη για το ευρύ κοινό.
Οι δείκτες αυτοκτονιών στην Ελλάδα παραμένουν υψηλοί σε σύγκριση με τον ευρωπαϊκό μέσο όρο. Σύμφωνα με την Παγκόσμια Τράπεζα, ενώ οι αυτοκτονίες μειώθηκαν σε πολλές ευρωπαϊκές χώρες, στην Ελλάδα συνεχίζουν να αυξάνονται. Το 2010 υπήρχαν 3,5 θάνατοι ανά 100.000 πληθυσμό, και το 2014 έφτασαν τους 5,3. Το 2019 το ποσοστό παρέμεινε στα υψηλά επίπεδα των προηγούμενων ετών, παρά τη βελτίωση της οικονομικής κατάστασης.
Στατιστικά στοιχεία από την ΕΛ.ΑΣ. δείχνουν ότι το 2023 υπήρξαν 464 αυτοκτονίες, ενώ καταγράφηκαν και 972 απόπειρες. Ωστόσο, σε 370 από αυτές τις περιπτώσεις τα αίτια παραμένουν άγνωστα, καθιστώντας δύσκολο τον εντοπισμό των βασικών παραγόντων που οδηγούν στην αυτοκτονία. Οι οικονομικές δυσκολίες και τα προβλήματα υγείας αποτελούν τους κύριους καταγεγραμμένους λόγους, αλλά το μεγαλύτερο μέρος παραμένει αδιευκρίνιστο.
Παρά τις διακηρύξεις για επιστροφή στην κανονικότητα, οι επιπτώσεις της οικονομικής κρίσης εξακολουθούν να είναι παρούσες. Η αύξηση των αυτοκτονιών, ιδιαίτερα μετά την οικονομική κρίση, δείχνει ότι η ψυχική υγεία των πολιτών έχει επιβαρυνθεί, και οι μηχανισμοί κοινωνικής υποστήριξης δεν επαρκούν.
Συμπερασματικά, η συνεχιζόμενη άνοδος των αυτοκτονιών αποτελεί ένα επείγον πρόβλημα που απαιτεί άμεση δράση από το κράτος και την κοινωνία. Είναι επιτακτική ανάγκη να δημιουργηθούν δομές υποστήριξης για άτομα που αντιμετωπίζουν ψυχολογικά προβλήματα, καθώς και να ενισχυθούν οι υπηρεσίες ψυχικής υγείας για να αποτραπεί η συνέχιση αυτού του τραγικού φαινομένου.
