Αυτόματες επιστροφές ΦΠΑ και ηλεκτρονικά πρόστιμα αλλάζουν το τοπίο στη φορολογία
Η ΑΑΔΕ φέρνει άμεσα αλλαγές που στοχεύουν στην ενίσχυση της ρευστότητας για τις επιχειρήσεις και τους επαγγελματίες μέσω ταχύτερων και πλήρως αυτοματοποιημένων επιστροφών ΦΠΑ, ενώ παράλληλα ενεργοποιεί ένα νέο σύστημα επιβολής προστίμων για τους φορολογούμενους που αμελούν ή καθυστερούν την υποβολή δηλώσεων. Το σχέδιο δράσης της φορολογικής διοίκησης εστιάζει στην επιτάχυνση των επιστροφών ΦΠΑ, με στόχο έως το τέλος του μήνα να έχουν ολοκληρωθεί τεχνικές αναβαθμίσεις που θα επιτρέπουν την εκκαθάριση του 95% των αιτημάτων επιστροφής εντός λιγότερων από 90 ημερών.
Παρότι η ΑΑΔΕ έχει σημειώσει πρόοδο στον συγκεκριμένο τομέα, οι καθυστερήσεις δεν έχουν εξαλειφθεί. Το 2024, διεκπεραιώθηκαν 48.549 αιτήματα και επιστράφηκε ΦΠΑ συνολικού ύψους 3,3 δισ. ευρώ. Ωστόσο, περισσότερα από 1.000 αιτήματα εξακολουθούν να παραμένουν εκκρεμή για πάνω από τρεις μήνες, δημιουργώντας σοβαρό πρόβλημα ρευστότητας στις επιχειρήσεις που περιμένουν τα ποσά. Το νέο σύστημα αποσκοπεί όχι μόνο στη διευκόλυνση των συνεπών φορολογουμένων αλλά και στην αυστηροποίηση της στάσης απέναντι σε εκείνους που καθυστερούν ή παραλείπουν τις φορολογικές τους υποχρεώσεις, καθώς τα πρόστιμα θα επιβάλλονται αυτόματα και χωρίς καθυστερήσεις.
Το ισχύον πλαίσιο προβλέπει ότι τα αιτήματα επιστροφής ΦΠΑ αξιολογούνται με βάση κριτήρια ανάλυσης κινδύνου, δίνοντας ωστόσο προτεραιότητα στις επιχειρήσεις που έχουν ενταχθεί στη λεγόμενη «χρυσή λίστα». Πρόκειται για εταιρείες που έχουν ελεγχθεί σε τουλάχιστον τρεις φορολογικές περιόδους και πληρούν αυστηρές προδιαγραφές αξιοπιστίας: η απόκλιση μεταξύ του αιτούμενου και του τελικά επιστραφέντος ποσού μετά από ελέγχους δεν ξεπερνά το 5%, δεν έχουν υποπέσει σε φορολογικές ή τελωνειακές παραβάσεις και δεν θεωρούνται ύποπτες για εμπλοκή σε απάτες.
Με αυτό το σύστημα, οι συνεπείς φορολογούμενοι απολαμβάνουν ταχύτερη επεξεργασία και πληρωμή των αιτημάτων τους, αποτελώντας το πρότυπο που επιδιώκει να ενισχύσει η ΑΑΔΕ. Παράλληλα, στο πλαίσιο ευρωπαϊκών διαδικασιών, ο νέος σχεδιασμός προβλέπει την πληρωμή εντός 4,5 μηνών τουλάχιστον του 40% των αιτήσεων επιστροφής ΦΠΑ που υποβάλλονται από υποκείμενους άλλων κρατών-μελών της ΕΕ και δεν απαιτούν πρόσθετες πληροφορίες. Για τις υπόλοιπες εγκριθείσες αιτήσεις, το 95% των ποσών θα πρέπει να επιστρέφεται εντός 8,5 μηνών, διασφαλίζοντας έτσι την ομαλή ροή και αξιοπιστία της φορολογικής διοίκησης και σε διασυνοριακό επίπεδο.
Έως τα τέλη Ιουνίου τίθεται σε λειτουργία το νέο αυτοματοποιημένο σύστημα επιβολής προστίμων για τους φορολογούμενους που καθυστερούν την υποβολή δηλώσεων ΦΠΑ και εισοδήματος. Η ΑΑΔΕ προχωρά στην πλήρη ψηφιοποίηση της διαδικασίας, καταργώντας την ανάγκη ανθρώπινης παρέμβασης, με στόχο την ταχύτερη είσπραξη των προστίμων και την αποφυγή συσσώρευσης καθυστερήσεων και προσαυξήσεων.
Με το νέο σύστημα, κάθε φορά που ένας φορολογούμενος οριστικοποιεί και υποβάλει εκπρόθεσμα μια δήλωση, θα ενεργοποιείται αυτόματα και η επιβολή του αντίστοιχου προστίμου. Συγκεκριμένα, θα επιβάλλεται άμεσα πρόστιμο 250 ευρώ για όσους τηρούν απλογραφικά βιβλία και 500 ευρώ για τους υπόχρεους με διπλογραφικά βιβλία. Η βεβαίωση θα γίνεται ταυτόχρονα με την υποβολή της δήλωσης, χωρίς καθυστερήσεις και χωρίς προειδοποίηση, με ηλεκτρονική κοινοποίηση στον φορολογούμενο.
Σήμερα, η επιβολή των προστίμων συχνά καθυστερεί για μήνες, γεγονός που οδηγεί σε απώλεια ελέγχου, γραφειοκρατία και πρόσθετες επιβαρύνσεις για τους φορολογούμενους. Με την αυτοματοποίηση, η ΑΑΔΕ επιχειρεί να κλείσει το παράθυρο της αδράνειας, να ενισχύσει τη φορολογική συμμόρφωση και να διασφαλίσει ίσους όρους για όλους.
