Αίσθηση προκαλεί η δήλωση του βουλευτή Θάνου Πλεύρη για την επίλυση των ελληνοτουρκικών διαφορών
Έντονο προβληματισμό και ποικίλες αντιδράσεις έχει προκαλέσει η πρόσφατη τοποθέτηση του βουλευτή Θάνου Πλεύρη σχετικά με τον τρόπο επίλυσης των χρόνιων διαφορών μεταξύ Ελλάδας και Τουρκίας. Σε μια δήλωση που χαρακτηρίστηκε από πολλούς ως “βόμβα”, ο βουλευτής υποστήριξε πως οι διαφορές μεταξύ των δύο χωρών, εφόσον δεν καταστεί δυνατόν να επιλυθούν μέσω διπλωματικών ή νομικών διαδικασιών, ενδέχεται να οδηγηθούν ακόμη και σε ένοπλη σύρραξη.
Ο Θάνος Πλεύρης αναφέρθηκε ανοιχτά στο ενδεχόμενο να αποτελέσει ο πόλεμος την έσχατη λύση, σε περίπτωση που εξαντληθούν όλα τα ειρηνικά μέσα και δεν υπάρξει συμφωνία ή απόφαση διεθνούς δικαστηρίου. Παρόλο που ανέδειξε τη σημασία της ειρηνικής συνύπαρξης και της αξιοποίησης όλων των διαθέσιμων διαύλων επικοινωνίας, δεν απέκλεισε τη χρήση στρατιωτικής ισχύος, αν αυτό κριθεί απαραίτητο για την υπεράσπιση των εθνικών συμφερόντων της χώρας.
Η δήλωσή του εντάσσεται στο πλαίσιο μιας ευρύτερης συζήτησης που εξελίσσεται τον τελευταίο καιρό στην πολιτική σκηνή και την κοινωνία για το πώς πρέπει η Ελλάδα να προσεγγίσει τις συνεχείς προκλήσεις και διεκδικήσεις της Τουρκίας στο Αιγαίο και την Ανατολική Μεσόγειο. Η τοποθέτηση Πλεύρη διαφοροποιείται από την πάγια θέση της ελληνικής εξωτερικής πολιτικής, η οποία προτάσσει τον διάλογο, το διεθνές δίκαιο και την ειρηνική διευθέτηση των διαφορών.
Πολλοί σχολιαστές έσπευσαν να εκτιμήσουν ότι μια τέτοια δήλωση μπορεί να ερμηνευθεί ως σκλήρυνση στάσης, ενώ ορισμένοι εξέφρασαν την ανησυχία τους για το ενδεχόμενο να οξύνει τις ήδη τεταμένες σχέσεις με τη γείτονα χώρα. Άλλοι, ωστόσο, θεώρησαν ότι πρόκειται για ρεαλιστική αποτύπωση των πιθανών εξελίξεων, σε περίπτωση αδιεξόδου.
Η παρέμβαση του Θάνου Πλεύρη δεν άφησε ασυγκίνητο το πολιτικό σκηνικό, με αρκετούς εκπροσώπους κομμάτων να σχολιάζουν τις δηλώσεις του είτε επικριτικά είτε με επιφύλαξη, αναδεικνύοντας τη λεπτότητα των ελληνοτουρκικών σχέσεων και την ανάγκη διαχείρισης τους με ιδιαίτερη προσοχή, νηφαλιότητα και υπευθυνότητα.
Καλεσμένος στην πρωινή εκπομπή «ΣΗΜΕΡΑ» του τηλεοπτικού σταθμού ΣΚΑΪ και του δημοσιογράφου Άκη Παυλόπουλου, την Πέμπτη 17 Απριλίου 2025, ήταν ο βουλευτής Θάνος Πλεύρης, ο οποίος προχώρησε σε δηλώσεις που προκάλεσαν ισχυρές αντιδράσεις και αίσθηση τόσο στο πολιτικό σκηνικό όσο και στην κοινή γνώμη. Σχολιάζοντας τις τελευταίες εξελίξεις στις ελληνοτουρκικές σχέσεις και αναφερόμενος στον επίσημο χάρτη που εξέδωσε το Υπουργείο Εξωτερικών, ο Θάνος Πλεύρης περιέγραψε με σαφήνεια και έντονο ρεαλισμό τις τρεις, κατά την άποψή του, δυνατές οδούς για την επίλυση των διαφορών μεταξύ Ελλάδας και Τουρκίας.
Όπως ανέφερε χαρακτηριστικά, οι επιλογές που έχει ένα κράτος για την επίλυση τέτοιων ζητημάτων είναι τρεις: πρώτον, η διμερής διαπραγμάτευση μεταξύ των δύο χωρών· δεύτερον, η παραπομπή της υπόθεσης στο Διεθνές Δικαστήριο της Χάγης· και τρίτον, σε περίπτωση αδιεξόδου, η προσφυγή σε πολεμική αναμέτρηση. Ο ίδιος τόνισε ότι η Ελλάδα πρέπει να είναι πλήρως προετοιμασμένη για όλα τα ενδεχόμενα, ακόμα και για το σενάριο της στρατιωτικής σύγκρουσης, αν και όταν αυτό καταστεί αναπόφευκτο. Σύμφωνα με τα λεγόμενά του, η ειρήνη προϋποθέτει ισχύ και ετοιμότητα: «Για να θες την ειρήνη, πρέπει να είσαι προετοιμασμένος για τα πάντα», δήλωσε με έμφαση, προσθέτοντας ότι οι εξοπλισμοί της χώρας έχουν στόχο τη διασφάλιση αυτής της ετοιμότητας.
Ειδική αναφορά έκανε και στη στάση της Τουρκίας, εκφράζοντας την άποψη ότι δεν υπάρχει πραγματική πρόθεση από την πλευρά της Άγκυρας να προσφύγει στο Διεθνές Δικαστήριο της Χάγης και να αποδεχθεί τις αρχές του Δικαίου της Θάλασσας. Υποστήριξε μάλιστα ότι η Ελλάδα διαθέτει σαφείς και πλήρως εναρμονισμένες με το διεθνές δίκαιο θέσεις, κάτι που καθιστά απίθανη μια τέτοια τουρκική πρωτοβουλία. Γι’ αυτό, όπως είπε, η ελληνική πλευρά θα πρέπει να είναι έτοιμη να υπερασπιστεί τα κυριαρχικά της δικαιώματα σε όλα τα μέτωπα – διπλωματικά, νομικά και στρατιωτικά.
Αναφερόμενος στην έκδοση του νέου επίσημου χάρτη του Υπουργείου Εξωτερικών, στον οποίο αποτυπώνονται οι ελληνικές θέσεις στο Αιγαίο, ο Θάνος Πλεύρης επισήμανε τη μεγάλη σημασία του ως εργαλείου εθνικής πολιτικής. Αντικρούοντας τις αιχμές της αντιπολίτευσης περί πρόχειρης αντίδρασης της κυβέρνησης στις τουρκικές προκλήσεις, διευκρίνισε ότι ο χάρτης αυτός δεν σχεδιάστηκε σε δύο ή τρεις ημέρες, αλλά ήταν αποτέλεσμα μακρόχρονης και συντονισμένης δουλειάς. Όπως υπογράμμισε, πρόκειται για μια σοβαρή και εμπεριστατωμένη εθνική προσπάθεια, η οποία πρέπει να αντιμετωπιστεί ως τέτοια από όλες τις πολιτικές δυνάμεις, ανεξαρτήτως κομματικής τοποθέτησης.
Ολόκληρη η τοποθέτησή του χαρακτηρίστηκε από έντονο τόνο αποφασιστικότητας και υπεράσπισης της ανάγκης για εθνική ετοιμότητα, ενώ τα λόγια του περί πολέμου ως μίας από τις πιθανές λύσεις στις διακρατικές διαφορές προκάλεσαν ιδιαίτερο αντίκτυπο και ποικίλες ερμηνείες τόσο από τα μέσα ενημέρωσης όσο και από τον πολιτικό κόσμο.
Η Τουρκία εμφανίζεται ιδιαίτερα θορυβημένη από την επίσημη δημοσιοποίηση του ελληνικού χάρτη στην Ευρωπαϊκή Ένωση, καθώς για πρώτη φορά καταγράφονται με σαφήνεια και θεσμική ισχύ οι ελληνικές θέσεις σε ζητήματα θαλάσσιας κυριαρχίας και οριοθέτησης, όχι μόνο στις Βρυξέλλες αλλά και στον Λευκό Οίκο. Ο εν λόγω χάρτης αποκτά ξεχωριστή σημασία, καθώς κατατίθεται σε μια περίοδο κατά την οποία οι Ηνωμένες Πολιτείες επεξεργάζονται τα δικά τους ενεργειακά και γεωπολιτικά σχέδια στην ευρύτερη περιοχή νότια της Κρήτης.
Σύμφωνα με διπλωματικές πηγές, πρόκειται για έναν χάρτη που δεν δημιουργήθηκε εσπευσμένα ως απάντηση σε κάποια συγκεκριμένη πρόκληση, αλλά είναι το αποτέλεσμα μακράς, τεκμηριωμένης και πολύπλευρης διαδικασίας, η οποία προηγήθηκε επί αρκετό χρονικό διάστημα. Η έκδοσή του επιταχύνθηκε και τελικά πραγματοποιήθηκε τη στιγμή που οι ελληνικές αρχές διαπίστωσαν ότι η Τουρκία, μέσα από σκιώδεις και αθόρυβες διαδικασίες — ακόμη και μέσω πανεπιστημιακών θεσμών — προσπαθούσε να προωθήσει σχέδιο de facto διχοτόμησης του Αιγαίου. Η αντίδραση της ελληνικής πλευράς ήταν άμεση, στοχευμένη και ουσιαστική, επιδιώκοντας να καλύψει ένα κενό που είχε αφήσει το παρελθόν, όταν δεν υπήρξε παρόμοια αντίδραση στο γνωστό Τουρκολιβυκό μνημόνιο.
Αξίζει να σημειωθεί ότι το μνημόνιο αυτό, το οποίο είχε υπογραφεί μεταξύ της Τουρκίας και της Κυβέρνησης Εθνικής Συμφωνίας της Λιβύης, δεν χαίρει αποδοχής ούτε από τις ίδιες τις λιβυκές αρχές της Τρίπολης που θεωρούνται προσκείμενες στην Άγκυρα. Είναι χαρακτηριστικό ότι η λιβυκή κυβέρνηση έχει ήδη δημοσιεύσει χάρτες ερευνών που βασίζονται στη μέση γραμμή και αναγνωρίζουν σιωπηρά την ελληνική δυνητική Αποκλειστική Οικονομική Ζώνη (ΑΟΖ) νοτίως της Κρήτης, γεγονός που φέρνει σε δύσκολη θέση την Τουρκία και τα σχέδιά της για επέκταση επιρροής στην Ανατολική Μεσόγειο.
Εν τω μεταξύ, η Άγκυρα επιχειρεί να επεκτείνει την επιρροή της και σε άλλα εδάφη της περιοχής. Πρόσφατες πληροφορίες αναφέρουν ότι τουρκικές αντιπροσωπείες επισκέφθηκαν τη Συρία, όπου έχουν δημιουργήσει καθεστώς προτεκτοράτου, και επιχείρησαν να πείσουν τον ντε φάκτο ηγέτη της χώρας, τον πρώην τζιχαντιστή Αλ Τζολάνι, να προχωρήσει στην ανακήρυξη κοινής ΑΟΖ με την Τουρκία. Παρ’ όλα αυτά, ακόμη και ο ίδιος απέφυγε να προβεί σε μια τέτοια κίνηση, γεγονός που φανερώνει τις περιορισμένες διεθνείς δυνατότητες και την απομόνωση των τουρκικών ενεργειών.
Η Ελλάδα, από την πλευρά της, αντιμετωπίζει ένα διττό πρόβλημα: αφενός το εσωτερικό κλίμα αστάθειας στην Τουρκία, που εντείνεται λόγω κοινωνικών αναταραχών, οικονομικής κρίσης και διαδηλώσεων για την πείνα, και αφετέρου την ύπαρξη του διαβόητου ψηφίσματος της τουρκικής εθνοσυνέλευσης από το 1996, με το οποίο η Άγκυρα διατηρεί ως “casus belli” (αιτία πολέμου) οποιαδήποτε απόφαση της Ελλάδας για επέκταση των χωρικών της υδάτων στα 12 ναυτικά μίλια — ένα κυριαρχικό δικαίωμα που η χώρα μας δεν έχει ακόμη ασκήσει.
Ο χάρτης που εξέδωσε το ελληνικό Υπουργείο Εξωτερικών δεν συνιστά μεν επίσημη ανακήρυξη ΑΟΖ, ωστόσο αποτελεί το πρόπλασμα μιας τέτοιας κίνησης και στέλνει ξεκάθαρο μήνυμα προς κάθε κατεύθυνση. Δημιουργεί νέα δεδομένα, εδραιώνει την ελληνική θέση με τρόπο σαφή και τεκμηριωμένο και αφήνει την Τουρκία να αντιδρά σπασμωδικά, βλέποντας ότι η Ελλάδα πλέον δεν κινείται αμυντικά αλλά προληπτικά και αποφασιστικά.
Η αντίδραση της Τουρκίας απέναντι στην επίσημη χαρτογράφηση των ελληνικών θέσεων, όπως αποτυπώθηκαν στον πρόσφατο χάρτη του Υπουργείου Εξωτερικών, αναμένεται να εκδηλωθεί το προσεχές διάστημα, με τρόπους που θα επιχειρούν να υπονομεύσουν ή ακόμη και να ακυρώσουν την ελληνική διπλωματική και στρατηγική προσπάθεια σε όλα τα επίπεδα. Η Άγκυρα είναι σχεδόν βέβαιο ότι θα επιδιώξει να απαντήσει με κάποιον τρόπο, είτε μέσω κινήσεων στο διπλωματικό πεδίο, είτε μέσω στοχευμένων προκλήσεων σε κρίσιμες γεωγραφικές ζώνες.
Δεν αποκλείεται, μάλιστα, να υπάρξει επανάληψη ενός σεναρίου παρόμοιου με εκείνο του Έβρου το 2020, όπου η Τουρκία είχε επιχειρήσει να εργαλειοποιήσει το μεταναστευτικό προκειμένου να ασκήσει πίεση στην Ελλάδα και στην Ευρωπαϊκή Ένωση. Το ενδεχόμενο να δούμε αναβίωση τέτοιων τακτικών, αυτή τη φορά στα νησιά του ανατολικού Αιγαίου, καθίσταται ακόμη πιο πιθανό έπειτα από τις πρόσφατες δηλώσεις Τούρκου υπουργού, ο οποίος ανέφερε ότι στη χώρα του βρίσκονται 5,6 εκατομμύρια παράνομοι μετανάστες, που — κατά τη δική του τοποθέτηση — θα πρέπει να απελαθούν άμεσα. Μια τέτοια ρητορική μπορεί να ερμηνευτεί ως προετοιμασία του εδάφους για νέες επιχειρήσεις πίεσης μέσω μαζικών μετακινήσεων πληθυσμών προς την Ελλάδα.
Ωστόσο, σε κάθε περίπτωση, το πραγματικό θεμέλιο της ελληνικής αποτρεπτικής ικανότητας και η βασική εγγύηση για την προάσπιση των εθνικών συμφερόντων παραμένουν οι Ένοπλες Δυνάμεις της χώρας. Η επιχειρησιακή ετοιμότητα, ο εξοπλιστικός εκσυγχρονισμός και το υψηλό φρόνημα των στελεχών αποτελούν τον πιο σταθερό παράγοντα ασφαλείας και αποτροπής. Οι τουρκικές αρχές γνωρίζουν καλά ότι οποιαδήποτε πρόκληση μπορεί να συναντήσει άμεση και αποφασιστική αντίδραση.
Η Ελλάδα, μέσω μιας συνδυαστικής στρατηγικής διπλωματικής ενίσχυσης των θέσεών της και σταθερής στρατιωτικής ετοιμότητας, δηλώνει ξεκάθαρα ότι είναι αποφασισμένη να προασπίσει την εθνική κυριαρχία και τα κυριαρχικά της δικαιώματα, απέναντι σε κάθε απειλή ή απόπειρα αναθεώρησης της διεθνούς νομιμότητας.
