Αναθεώρηση χωρίς απαντήσεις

Η συνέντευξη του Αλέξη Τσίπρα στη le monde, με αφορμή τα δέκα χρόνια από το δημοψήφισμα και τα επτά από το τέλος του τρίτου μνημονίου, επιχειρεί να ανασυνθέσει την αφήγηση εκείνης της περιόδου εστιάζοντας σε όσα ο ίδιος θεωρεί προσωπική παρακαταθήκη και αποφεύγοντας τα κρίσιμα ερωτήματα που εξακολουθούν να βαραίνουν τον δημόσιο διάλογο. Ο Τσίπρας περιγράφει το δημοψήφισμα ως εργαλείο πίεσης προς τους ευρωπαίους, χωρίς αναφορά στο άμεσο αποτέλεσμα της επιλογής, όταν το καλοκαίρι του 2015 η χώρα βρέθηκε με κλειστές τράπεζες, περιορισμούς στην κίνηση κεφαλαίων και νοικοκυριά σε αδυναμία διαχείρισης της καθημερινότητας, ενώ η μεγαλύτερη κρίση εμπιστοσύνης στο τραπεζικό σύστημα μετά το 1940 απουσιάζει από την εξιστόρηση. Η πιο βαριά κατηγορία που δέχθηκε η κυβέρνηση Συριζα, ότι έφερε τη χώρα στο χείλος εξόδου από το ευρώ, παραμένει στο περιθώριο, καθώς η δημόσια συζήτηση για «παράλληλο νόμισμα» και τα σενάρια Βαρουφάκη δεν έχουν διαψευστεί πειστικά και στη συνέντευξη παρακάμπτεται το ερώτημα αν υπήρξε πραγματικό ενδεχόμενο grexit. από την τράπεζα της Ελλάδος έως τους θεσμούς, το κόστος της διαπραγμάτευσης του 2015 έχει αποτιμηθεί σε δεκάδες δισεκατομμύρια ευρώ, όμως ο τσίπρας περιορίζεται στην αναφορά περί «αναδιάρθρωσης του χρέους» χωρίς να απαντά αν το τρίτο μνημόνιο ήταν αναπόφευκτο ή αποτέλεσμα χειρισμών που επιβάρυναν δυσανάλογα την οικονομία.

Στο φορολογικό πεδίο παρουσιάζει το βάρος της λιτότητας να κατανέμεται στους πλουσιότερους, αποσιωπώντας την κριτική για αυξήσεις εισφορών, τον ΕΝΦΙΑ που δεν καταργήθηκε και την πίεση σε ελεύθερους επαγγελματίες και μικρομεσαίους, αφήνοντας αναπάντητο το ζήτημα της συμπίεσης της μεσαίας τάξης. Η συγκυβέρνηση με τους ΑΝΕΛ, σημείο έντονης αμφισβήτησης εντός και εκτός Συριζα, δεν εξετάζεται ως προς τον τρόπο που επηρέασε την εικόνα του κόμματος και τροφοδότησε κατηγορίες οπορτουνισμού. για την αποχώρησή του από την ηγεσία το 2023 ο Τσίπρας επικαλείται την ανάγκη ανανέωσης, χωρίς εξήγηση γιατί η απόφαση δεν συνοδεύτηκε από σχέδιο διαδοχής και γιατί ακολούθησε εσωτερική κατάρρευση, με την ευθύνη για το κενό εξουσίας να μένει εκτός πλαισίου. Στα κοινωνικά μέτωπα, η διακυβέρνηση συνέπεσε με την οξύτερη φάση του μεταναστευτικού, όμως η διαχείριση των νησιών, οι συνθήκες στα hotspots και οι αντιδράσεις των τοπικών κοινωνιών μένουν στη σκιά, με τη λέξη «μεταναστευτικό» να απουσιάζει ακόμη και τώρα που επανέρχεται στην επικαιρότητα. συνολικά, η προσπάθεια να αποτυπωθεί θετικά η θητεία του με έμφαση στην έξοδο από τα μνημόνια αφήνει ανοιχτά όλα τα ενδεχόμενα για το μέλλον, αφήνει όμως επίσης αρκετά κενά στα καίρια σημεία που καθόρισαν το 2015 και όσα ακολούθησαν.