Σημαντικές εντυπώσεις και αντιδράσεις προκάλεσαν οι σκηνές που εκτυλίχθηκαν κατά την πρόσφατη Γενική Συνέλευση του Οργανισμού Ηνωμένων Εθνών(ΟΗΕ), όπου η συμμετοχή συγκεκριμένων ηγετών ανέδειξε τις εσωτερικές αντιφάσεις του διεθνούς πολιτικού περιβάλλοντος και τις μεταβαλλόμενες ισορροπίες στη διεθνή διπλωματική σκηνή.
Ο πρόεδρος της Συρίας, Αλ Σαράα, εμφανίστηκε από το επίσημο βήμα της Συνέλευσης, απευθύνοντας ομιλία σε συνθήκες απόλυτης θεσμικής κανονικότητας. Η παρουσία του πλαισιώθηκε από την τυπική διπλωματική εθιμοτυπία και τη συμμετοχή πλήθους εκπροσώπων των κρατών-μελών του Οργανισμού. Η εικόνα αυτή δημιούργησε ερωτήματα, καθώς το πολιτικό παρελθόν του συγκεκριμένου ηγέτη περιλαμβάνει αναφορές σε βίαιες πρακτικές και καταγγελίες για σοβαρές παραβιάσεις των ανθρωπίνων δικαιωμάτων.
Μέχρι πρόσφατα, η διεθνής κοινότητα είχε εκφράσει έντονη κατακραυγή για τις εσωτερικές εξελίξεις στη Συρία και για τον τρόπο με τον οποίο ανήλθε στην εξουσία ο πρόεδρος Αλ Σαράα, εν μέσω συγκρούσεων και αποσταθεροποίησης. Παρ’ όλα αυτά, η σημερινή του παρουσία φανερώνει μια αξιοσημείωτη αλλαγή στάσης, η οποία αντανακλά πιθανώς νέες στρατηγικές προτεραιότητες ή γεωπολιτικές αναπροσαρμογές εκ μέρους των διεθνών δρώντων.
Την ίδια στιγμή, ιδιαίτερη εντύπωση προκάλεσε η υποδοχή που επιφυλάχθηκε στον Ισραηλινό πρωθυπουργό, Μπενιαμίν Νετανιάχου, ο οποίος απηύθυνε την ομιλία του σε μια αίθουσα με εμφανώς περιορισμένη παρουσία αντιπροσώπων. Η εικόνα αυτή απέκτησε συμβολική βαρύτητα, ειδικά σε συνάρτηση με τα γεγονότα της 8ης Οκτωβρίου 2023, όταν το Ισραήλ δέχθηκε αιματηρή επίθεση από την παλαιστινιακή ένοπλη οργάνωση Χαμάς.
Η επίθεση, η οποία χαρακτηρίστηκε από τη διεθνή κοινότητα ως τρομοκρατική ενέργεια, είχε ως αποτέλεσμα τον θάνατο εκατοντάδων Ισραηλινών πολιτών, καθώς και απαγωγές γυναικών και ανηλίκων. Παρά τη σοβαρότητα των γεγονότων και την παγκόσμια κάλυψη που έλαβαν, η παρουσία του Ισραηλινού πρωθυπουργού δεν συνοδεύτηκε από τη διπλωματική στήριξη ή τη συμβολική αλληλεγγύη που ενδεχομένως θα αναμενόταν.
Κατά την τοποθέτησή του, ο Νετανιάχου υποστήριξε πως η χώρα του δεν δίνει απλώς μια μάχη για την εθνική της ασφάλεια, αλλά για τις αξίες και τα ιδεώδη του δυτικού κόσμου απέναντι σε φαινόμενα βαρβαρότητας και εξτρεμισμού. Παρ’ όλα αυτά, η εικόνα της σχεδόν άδειας αίθουσας απέδωσε, σύμφωνα με αρκετούς παρατηρητές, ένα διαφορετικό μήνυμα: τη φθίνουσα υποστήριξη της διεθνούς κοινότητας προς το Ισραήλ, σε μια περίοδο όπου η ένταση στην περιοχή παραμένει υψηλή και οι διπλωματικές ισορροπίες ασταθείς.
Το κλίμα αυτό φέρνει στην επιφάνεια ένα ευρύτερο ζήτημα που σχετίζεται με την αξιοπιστία και τη συνοχή της διεθνούς κοινότητας. Η υποδοχή δύο πολιτικών ηγετών με τόσο διαφορετική πρόσληψη στη δημόσια σφαίρα και με εντελώς διαφορετικά ιστορικά συμφραζόμενα αναδεικνύει πιθανές επιλεκτικές ευαισθησίες στον τρόπο με τον οποίο αντιμετωπίζονται συγκρούσεις, παραβιάσεις και πολιτικές κρίσεις σε παγκόσμιο επίπεδο.
Η αποδοχή ή η αποστασιοποίηση από συγκεκριμένες πολιτικές ηγεσίες δεν φαίνεται πλέον να καθορίζεται αποκλειστικά από σταθερές αρχές διεθνούς δικαίου ή θεμελιωδών ανθρωπίνων αξιών, αλλά επηρεάζεται από στρατηγικά συμφέροντα, συγκυριακές ανάγκες και γεωπολιτικές επανατοποθετήσεις.
Η εικόνα της αποδοχής του Σύρου προέδρου από το διεθνές σώμα, σε συνδυασμό με την επιφυλακτικότητα απέναντι στον Ισραηλινό ηγέτη, φανερώνει μια μορφή θεσμικής ασυμμετρίας που ενδέχεται να έχει ευρύτερες συνέπειες. Η απουσία μιας σταθερής και συνεκτικής στάσης εκ μέρους των διεθνών οργανισμών ενισχύει τον κίνδυνο της διαβρωμένης αξιοπιστίας και ενθαρρύνει την εμφάνιση επιλεκτικών προσεγγίσεων. Σε αυτό το περιβάλλον, ενισχύεται η αίσθηση πως η διεθνής μνήμη είναι ευμετάβλητη και επαναπροσδιορίζεται ανάλογα με τις πολιτικές σκοπιμότητες κάθε περιόδου.
Η διαχείριση της διεθνούς τάξης υπό αυτές τις προϋποθέσεις δεν συνιστά απλώς μια πρόκληση αξιοπιστίας, αλλά δημιουργεί τις συνθήκες για την ενίσχυση του πολιτικού κυνισμού και την υπονόμευση των θεσμικών μηχανισμών που φιλοδοξούν να εκπροσωπούν το διεθνές δίκαιο και τη διακρατική συνεργασία. Η ανάγκη για ενιαίες αρχές, σαφή κριτήρια και συνεπή εφαρμογή των διεθνών κανόνων καθίσταται ολοένα και πιο επιτακτική, ώστε να αποφευχθούν πρακτικές που ευνοούν την αποσταθεροποίηση και την ενίσχυση αυθαίρετων συμμαχιών.
