Άρειος Πάγος: Στο ανώτατο δικαστήριο ξανά τα δάνεια σε ελβετικό φράγκο – Χιλιάδες δανειολήπτες αναμένουν καθοριστική απόφαση

Η υπόθεση των δανείων σε ελβετικό φράγκο επανέρχεται στο προσκήνιο, καθώς χιλιάδες δανειολήπτες εξακολουθούν να βρίσκονται σε δύσκολη θέση περισσότερο από μία δεκαετία μετά τη σύναψη των συμβάσεων. Στις 5 Δεκεμβρίου 2025, το ζήτημα εξετάστηκε εκ νέου στον Άρειο Πάγο, με πολλούς πολίτες να αναμένουν μια ξεκάθαρη δικαστική κατεύθυνση για μια υπόθεση που έχει προκαλέσει σοβαρές οικονομικές επιβαρύνσεις.

Οι δανειολήπτες υποστηρίζουν ότι οι δόσεις των δανείων αυξήθηκαν κατακόρυφα λόγω των διακυμάνσεων της ισοτιμίας, χωρίς να έχουν ενημερωθεί επαρκώς για τον σχετικό συναλλαγματικό κίνδυνο. Η Ελλάδα βρίσκεται σε αντίθεση με σειρά ευρωπαϊκών χωρών, οι οποίες τα προηγούμενα χρόνια απηύθυναν προδικαστικά ερωτήματα στο Δικαστήριο της Ευρωπαϊκής Ένωσης σχετικά με το καθεστώς των ρητρών αυτών. Δικαστικές αποφάσεις από τη Γερμανία, τη Γαλλία, την Πολωνία και την Ουγγαρία έχουν αναγνωρίσει ότι ορισμένοι όροι τέτοιων δανείων μπορούν να θεωρηθούν καταχρηστικοί, με αποτέλεσμα οι εκεί δανειολήπτες να επιτυγχάνουν συχνά δικαστικές λύσεις υπέρ τους.

Στην Ελλάδα, μεγάλος αριθμός δανειοληπτών υποστηρίζει ότι δεν έχει υπάρξει αντίστοιχη θεσμική ανταπόκριση, με αποτέλεσμα να συνεχίζονται επί σειρά ετών δικαστικές εκκρεμότητες και οικονομικές πιέσεις. Πολλοί από αυτούς αναφέρουν ότι έχουν καταβάλει συνολικά ποσά πολύ υψηλότερα από το αρχικό κεφάλαιο, λόγω της συνεχούς αναπροσαρμογής των οφειλών τους με βάση την ισοτιμία του ελβετικού φράγκου.

Το επίμαχο θέμα αφορά κυρίως τη «ρήτρα ισοτιμίας», η οποία συνδέει την αποπληρωμή του δανείου με τη διακύμανση ενός ξένου νομίσματος. Νομικοί κύκλοι επισημαίνουν ότι τέτοιου είδους συμβατικοί όροι είναι ιδιαίτερα περίπλοκοι και απαιτούν υψηλή εξοικείωση με τους χρηματοοικονομικούς μηχανισμούς.

Για τον λόγο αυτό, τίθεται θέμα κατά πόσο ο μέσος καταναλωτής είχε λάβει πλήρη και σαφή ενημέρωση κατά τη σύναψη των συμβάσεων. Ορισμένοι νομικοί τονίζουν ότι ο συναλλαγματικός κίνδυνος μεταφέρθηκε σχεδόν εξολοκλήρου στον δανειολήπτη, γεγονός που επιβαρύνει δυσανάλογα τα νοικοκυριά.

Η αποστολή προδικαστικού ερωτήματος στο ΔΕΕ θεωρείται από πολλούς ειδικούς ως κρίσιμο εργαλείο για την αποσαφήνιση της εφαρμοστέας ευρωπαϊκής νομολογίας. Πρόκειται για διαδικασία που θα μπορούσε να παράσχει ενιαία κατεύθυνση στους εθνικούς δικαστές και να διευκρινίσει εάν οι συγκεκριμένες ρήτρες συμμορφώνονται με το δίκαιο προστασίας του καταναλωτή στην Ευρωπαϊκή Ένωση.

Ταυτόχρονα, παραμένει ανοικτό το ζήτημα των καθυστερήσεων στην απονομή δικαιοσύνης, καθώς οι δανειολήπτες επισημαίνουν ότι αναμένουν επί χρόνια μια οριστική λύση. Οι τράπεζες, από την πλευρά τους, υποστηρίζουν ότι οι συμβάσεις ήταν σύμφωνες με τη νομοθεσία της εποχής και ότι οι συναλλαγματικές διακυμάνσεις ήταν γνωστές παράμετροι των συγκεκριμένων προϊόντων.

Στην ακροαματική διαδικασία παρευρέθηκαν ο Σύλλογος Δανειοληπτών Ελβετικού Φράγκου, το ΙΝΚΑ, ενώ υπέρ των δανειοληπτών παρενέβησαν οι Δικηγορικοί Σύλλογοι Αθηνών, Πειραιώς και Θεσσαλονίκης, καθώς και πολλές ενώσεις καταναλωτών.

Παρά τις κακές καιρικές συνθήκες, περισσότερα από 100 άτομα συγκεντρώθηκαν έξω από τον Άρειο Πάγο, ζητώντας διόρθωση του τρόπου αποπληρωμής των δανείων και άρση των οικονομικών συνεπειών που προκαλεί η συνεχής μεταβολή της ισοτιμίας του ελβετικού φράγκου.

Κατά τη συζήτηση, η πλευρά των δανειοληπτών ζήτησε να γίνει δεκτός ο ισχυρισμός περί καταχρηστικότητας της ρήτρας που τους υποχρεώνει να αποπληρώνουν δόσεις και τόκους με βάση την τρέχουσα ισοτιμία, γεγονός που –όπως υποστήριξαν– έχει οδηγήσει σε καταβολή ποσών «πολλαπλάσιων του αρχικού κεφαλαίου».

Ο πληρεξούσιος δικηγόρος τους υπογράμμισε: «Ζητάμε να κριθεί η υπόθεση από τον φυσικό μας δικαστή και να σταλεί προδικαστικό ερώτημα στο Δικαστήριο της ΕΕ, ώστε να αποφανθεί σχετικά με την καταχρηστικότητα της ρήτρας ισοτιμίας».

Επισήμανε επίσης ότι δέκα κράτη μέλη της ΕΕ έχουν ήδη απευθυνθεί στο ΔΕΕ: «Από την Πολωνία έχουν κατατεθεί δέκα ερωτήματα, ενώ αντίστοιχες παραπομπές υπάρχουν από Ουγγαρία, Κροατία, Ισπανία και Λιθουανία… Η υπόθεση δεν κρίνεται με οικονομικά επιχειρήματα περί κατάρρευσης τραπεζών, αλλά με νομικά κριτήρια για την εφαρμογή της αρχής της διαφάνειας στο δίκαιο του καταναλωτή. Διαφορετικά, θα στραφούμε κατά του ελληνικού Δημοσίου».

Οι εκπρόσωποι των δανειοληπτών υποστήριξαν ότι ο Άρειος Πάγος μπορεί να δώσει οριστική λύση, με αποπληρωμή σε ευρώ χωρίς επιβάρυνση από τη συναλλαγματική διακύμανση, κάτι που –όπως είπαν– αποτελεί «δίκαιη και ισορροπημένη λύση».

Από την πλευρά τους, οι τράπεζες απάντησαν ότι δεν υπάρχει ζήτημα καταχρηστικότητας, επικαλούμενες τη σταθερή νομολογία τμημάτων και Ολομέλειας του Αρείου Πάγου, η οποία έχει κρίνει ότι ο όρος αποπληρωμής βάσει ισοτιμίας είναι δηλωτικός και δεν υπόκειται σε έλεγχο καταχρηστικότητας.

Τόνισαν επίσης ότι υπάρχει ήδη σχετική απόφαση του Δικαστηρίου της ΕΕ επί προδικαστικού ερωτήματος ελληνικού δικαστηρίου, γεγονός που –κατά την άποψή τους– καθιστά αχρείαστη την αποστολή νέου ερωτήματος.

Την υπόθεση χειρίζονται τέσσερις διαφορετικοί εισηγητές, με την απόφαση να αναμένεται μέσα στους επόμενους μήνες, αναζωπυρώνοντας τις ελπίδες χιλιάδων νοικοκυριών για δικαστική δικαίωση.