Άρωμα διαφθοράς στις ελληνικές προμήθειες Elbit αλλά η κυβέρνηση προχωρά ακάθεκτη
Λίγες ώρες μετά την αποτυχία γύρω από το ελληνικό αίτημα για το SAFE, η κυβέρνηση Μητσοτάκη δείχνει αποφασισμένη να δώσει νέα προέκταση στο αφήγημα της “επιτυχίας” στον τομέα των εξοπλισμών, συγκαλώντας το ΚΥΣΕΑ για να εγκρίνει τις προτάσεις του υπουργού Εθνικής Άμυνας, Νίκου Δένδια.
Στο επίκεντρο των αποφάσεων βρίσκεται το εμβληματικό πρόγραμμα για το σύστημα Πολλαπλών Εκτοξευτών Πυραύλων PULS της ισραηλινής ELBIT Systems, μια σύμβαση που η κυβέρνηση παρουσιάζει ως διακρατική συμφωνία και ως παράδειγμα διαφάνειας, ενώ στην ουσία πρόκειται για μια κλασική απευθείας ανάθεση μέσω συμβάσεως πληρεξουσίου.
Το ελληνικό υπουργείο Εθνικής Άμυνας εξουσιοδοτεί απευθείας το ισραηλινό ομόλογό του να αναθέσει τη σύμβαση στην Elbit Systems, καθορίζοντας μάλιστα από πριν τον κατασκευαστή και τον νατοϊκό αριθμό του συστήματος (NSN: NATO Stock Number – NATO Part Number [P/N]), αποδεικνύοντας ότι πρόκειται για επιλογή προσχεδιασμένη και μη αντικειμενική.
Καμία συζήτηση για δοκιμές ή αξιολόγηση των πραγματικών επιδόσεων του συστήματος δεν γίνεται. Το ελληνικό Δημόσιο, παρά τις επανειλημμένες αποτυχίες του παρελθόντος στον έλεγχο εξοπλιστικών συμβάσεων, αρκείται στους ισχυρισμούς του κατασκευαστή, υπογράφοντας συμβάσεις με στρατηγικό αλλά και οικονομικό ρίσκο.
Η εξέλιξη αυτή συμπίπτει με ένα σοβαρό διεθνές σκάνδαλο που συγκλονίζει την υπηρεσία προμηθειών του ΝΑΤΟ (NSPA), καθώς η Elbit φέρεται να εμπλέκεται σε διερεύνηση διαφθοράς, με συνέπεια τον προσωρινό αποκλεισμό της από τη λίστα προμηθευτών της Συμμαχίας. Η εταιρία, πάντως, διαψεύδει κάθε εμπλοκή, αλλά τα στοιχεία που έρχονται στο φως δεν μπορούν να αγνοηθούν.
Το ενδιαφέρον στοιχείο από την έρευνα του “Follow the Money”, είναι ότι μεταξύ διαφόρων εταιριών που ελέγχει ο κ. Eliau E. σε διάφορες χώρες, βρίσκεται και μια εταιρία με την επωνυμία Arelco Europe Management Consultancies, η οποία έχει συσταθεί στην Ελλάδα στις 18 Νοεμβρίου 2024, χωρίς αυτό φυσικά να σημαίνει ότι έχει την οποιαδήποτε εμπλοκή στην υπόθεση που ερευνούν οι βελγικές αρχές.
Η παρουσία της Elbit στη χώρα δεν είναι καινούργια, αλλά σταθερά επιθετική, με στόχο την απόκτηση κυρίαρχης θέσης στον χώρο των εξοπλισμών και καλλιεργημένες σχέσεις με την πολιτική και στρατιωτική ηγεσία. Στους διαδρόμους του υπουργείου ακούγεται ολοένα και πιο συχνά ότι η εταιρία επιδιώκει να γίνει ο “χαλίφης στη θέση του χαλίφη”, όρος που παραπέμπει σε στρατηγική κυριαρχία, ενώ όταν ζητούνται διευκρινίσεις, περιορίζονται σε αόριστες αναφορές για έναν “αναδυόμενο νέο εθνικό προμηθευτή”.
Παράλληλα, έχουν καταγραφεί συνεργάτες της εταιρίας στην ελληνική αγορά, που δεν είναι υπάλληλοί της, αλλά πιθανά συνεργάτες για συμβουλευτικά προγράμματα, ενισχύοντας την παρουσία και την επιρροή της εταιρίας στην εγχώρια πιάτσα των εξοπλισμών. Όλες αυτές οι πληροφορίες, ωστόσο, φαίνεται να μην αξιολογούνται από τον υπουργό Άμυνας και την κυβέρνηση, οι οποίοι θεωρούν ότι οι διαδικασίες προμηθειών είναι επαρκώς προστατευμένες.
Η πρώτη μεγάλη επιτυχία της Elbit στην Ελλάδα καταγράφηκε με το Διεθνές Κέντρο Αεροπορικής Εκπαίδευσης στην Καλαμάτα (120 ΠΕΑ), όπου η εταιρία κατόρθωσε να αποκτήσει ένα συμβόλαιο διάρκειας δύο δεκαετιών, εκτοπίζοντας την καναδική CAE που είχε φτάσει κοντά στην υπογραφή της σύμβασης επί κυβέρνησης ΣΥΡΙΖΑ-ΑΝΕΛ, μέσω πολιτικής απόφασης και με την επικαλούμενη “γεωπολιτική δράση”.
Στο πλαίσιο των τελευταίων εξελίξεων, πρωταγωνιστής στην έρευνα είναι ένας 60χρονος Ιταλός, Eliau E., που καταζητείται από τις βελγικές αρχές με διεθνές ένταλμα για εμπλοκή σε δωροδοκία προσωπικού της NSPA. Η σύνδεσή του με την Elbit προκύπτει από μαρτυρίες που τον εμφανίζουν ως σύμβουλο της εταιρίας. Οι έρευνες στις ΗΠΑ για την υπόθεση διακόπηκαν αιφνίδια τον Ιούλιο, χωρίς καμία εξήγηση, εγείροντας υποψίες για παρέμβαση σε πολιτικό επίπεδο. Παράλληλα, η Elbit διαβεβαιώνει ότι τηρεί διεθνή πρότυπα συμμόρφωσης, δεν έχει απομακρυνθεί από κανένα πρόγραμμα της Συμμαχίας και συνεχίζει κανονικά τα προγράμματά της.
Η έρευνα αποκαλύπτει επίσης ότι ο Eliau E. ελέγχει εταιρίες σε διάφορες χώρες, μεταξύ των οποίων η Arelco Europe Management Consultancies, συσταθείσα στην Ελλάδα στις 18 Νοεμβρίου 2024, με μετοχικό κεφάλαιο 100.000 ευρώ. Σύμβουλος διαχείρισης είναι ο ELUASVILI ELIAU, εμφανής ομοιότητα στο όνομα με τον καταζητούμενο.
Παράλληλα, η έρευνα εντοπίζει επαφές του Eliau E. με τον Guy M., πρώην στρατιωτικό αξιωματούχο της NSPA, που συνελήφθη στις Βρυξέλλες για συμμετοχή σε εγκληματική οργάνωση, διαφθορά και ξέπλυμα χρήματος, καθώς και με τον Ismail Terlemez, πρώην υπάλληλο της NSPA και σημερινό στέλεχος της τουρκικής εταιρίας Arca, ο οποίος φέρεται να χειρίστηκε “ωφέλιμες πληρωμές” ύψους 1,9 εκατ. ευρώ. Ο Terlemez είχε συλληφθεί τον Μάιο του 2025 στο Βέλγιο, αλλά δεν εκδόθηκε στις ΗΠΑ και αφέθηκε ελεύθερος.
Στην Ελλάδα, η επίσημη θέση παραμένει ότι οι συμβάσεις αποτελούν μέρος της διακρατικής στρατηγικής συνεργασίας με το Ισραήλ, κάτι που ισχύει εν μέρει. Στην πραγματικότητα, όμως, η επιλογή του προϊόντος και του κατασκευαστή αποτελεί αποκλειστική ελληνική ευθύνη, γεγονός που εγείρει σοβαρά ερωτήματα για την αξιοπιστία των διαδικασιών, τη διαφάνεια και τη λογοδοσία στην ελληνική στρατιωτική προμήθεια.
