Χιλιάδες άδεια σπίτια στην Αθήνα ενώ οι ενοικιαστές απελπίζονται
Την ώρα που η εύρεση στέγης έχει μετατραπεί σε καθημερινό Γολγοθά για χιλιάδες ενοικιαστές στην Αθήνα –με τους φοιτητές να δίνουν ίσως τη σκληρότερη μάχη για μια αξιοπρεπή και οικονομικά προσιτή κατοικία– τα επίσημα στοιχεία φέρνουν στο φως μια εξοργιστική και παράδοξη εικόνα: δεκάδες χιλιάδες διαμερίσματα στην πρωτεύουσα παραμένουν κλειστά, άδεια και εκτός αγοράς. Πρόκειται για ένα φαινόμενο που υπονομεύει ευθέως τις προσπάθειες χιλιάδων πολιτών να καλύψουν ένα από τα πιο βασικά τους δικαιώματα –τη στέγαση– ενώ την ίδια στιγμή το πρόβλημα της προσφοράς επιδεινώνεται τεχνητά. Είτε λόγω γραφειοκρατικών εμποδίων, ιδιοκτησιακών εκκρεμοτήτων, είτε με σκοπό την αναμονή υψηλότερων τιμών ή την αξιοποίηση μέσω βραχυχρόνιων μισθώσεων, αυτά τα ακίνητα παραμένουν σιωπηλά και αδρανή, συμβάλλοντας στην εκτόξευση των ενοικίων και στη στεγαστική ασφυξία που βιώνουν όλο και περισσότεροι. Η εικόνα αυτή αναδεικνύει όχι μόνο μια σοβαρή κοινωνική ανισορροπία, αλλά και την ανάγκη για άμεσες παρεμβάσεις που θα ενεργοποιήσουν το τεράστιο αυτό απόθεμα αχρησιμοποίητων κατοικιών προς όφελος της κοινωνίας.
Τα τελευταία στοιχεία της ΕΛΣΤΑΤ αποκαλύπτουν μια εικόνα που προκαλεί σοκ και ερωτήματα για τη διαχείριση του στεγαστικού ζητήματος στη χώρα. Μόνο στον Δήμο Αθηναίων, από τις συνολικά 447.000 κατοικίες, οι 117.000 – δηλαδή πάνω από το ένα τέταρτο – είναι κενές. Από αυτές, περίπου 52.000 έχουν εμβαδόν έως 59 τετραγωνικά μέτρα, δηλαδή ακριβώς το μέγεθος που αναζητούν φοιτητές και νέοι ενοικιαστές που αδυνατούν να καλύψουν τις αυξημένες τιμές ενοικίων. Πρόκειται για ακίνητα που θα μπορούσαν να δώσουν άμεσες λύσεις στη στεγαστική πίεση, αλλά παραμένουν εκτός κυκλοφορίας.
Σε επίπεδο Περιφέρειας Αττικής, η κατάσταση γίνεται ακόμη πιο δραματική: 526.000 διαμερίσματα παραμένουν κλειστά, τη στιγμή που οι διαθέσιμες κατοικίες στην αγορά είναι ελάχιστες και ανάρπαστες. Από αυτά, 153.000 βρίσκονται στον κεντρικό τομέα της Αθήνας, 40.000 στον βόρειο και 50.000 στον νότιο. Η εικόνα αυτή αναδεικνύει ένα τεράστιο, αναξιοποίητο απόθεμα στέγης που αντιστρατεύεται τις ανάγκες της κοινωνίας, δημιουργώντας ένα οξύ στεγαστικό παράδοξο: χιλιάδες σπίτια χωρίς ενοίκους και χιλιάδες ενοικιαστές χωρίς σπίτι.
Την ώρα που η ζήτηση για στέγη εκτοξεύεται, η προσφορά συρρικνώνεται και τα ενοίκια παίρνουν την ανηφόρα. Η δραματική μείωση διαθέσιμων διαμερισμάτων οδηγεί σε κατακόρυφη αύξηση των τιμών, με τα ακίνητα κάτω των 600 ευρώ – που είναι και τα πιο προσιτά – να εξαφανίζονται. Στο κέντρο της Αθήνας, τα διαμερίσματα άνω των 80 τετραγωνικών μέτρων με ενοίκιο έως 600 ευρώ αποτελούν πλέον μόλις το 5% της αγοράς, όταν το 2022 ξεπερνούσαν το 20%. Η εικόνα αυτή αποτυπώνει μια εκρηκτική ανισορροπία: η στεγαστική ανάγκη χτυπά κόκκινο, αλλά η προσφορά παραμένει πεισματικά στάσιμη.
Μέσα σε αυτό το σκηνικό, η Πολιτεία επιχειρεί να δώσει ανάσα με φορολογικά κίνητρα: προσφέρει τριετή απαλλαγή από φόρους σε ιδιοκτήτες που θα αποφασίσουν να επαναφέρουν τα κλειστά τους διαμερίσματα στην αγορά μέσω μακροχρόνιας μίσθωσης. Το μέτρο δείχνει θετικό στη θεωρία, αλλά το ερώτημα που κυριαρχεί είναι αν επαρκεί. Θα καταφέρει να κινητοποιήσει τους ιδιοκτήτες ή θα χαθεί στη γραφειοκρατία και τη δυσπιστία; Η στεγαστική κρίση απαιτεί άμεσες, γενναίες και πολυεπίπεδες λύσεις. Μέχρι τότε, οι ενοικιαστές συνεχίζουν να παλεύουν σε μια αγορά που μοιάζει να δουλεύει εναντίον τους.
