Διεθνής διασυρμός: Ο ΟΠΕΚΕΠΕ ως σύμβολο θεσμικής σήψης και κυβερνητικής συγκάλυψης

Όταν η Ευρωπαϊκή Εισαγγελία, υπό την ηγεσία της αδέκαστης Λάουρα Κοβέσι, αποφασίσε να διερευνήσει φαινόμενα κακοδιαχείρισης σε ένα κράτος-μέλος της ΕΕ, το κάνει με τη δέουσα σοβαρότητα, μέθοδο και επιμονή. Όταν, όμως, η έρευνα αυτή αφορά την Ελλάδα, η εικόνα που αναδύεται δεν είναι απλώς απογοητευτική. Είναι άκρως ντροπιαστική.

Την περασμένη εβδομάδα, στα γραφεία του ΟΠΕΚΕΠΕ –του οργανισμού που έχει στα χέρια του τα «κλειδιά» της διανομής κοινοτικών ενισχύσεων στην ελληνική ύπαιθρο– διαδραματίστηκε ένα σκηνικό που θυμίζει άλλες εποχές: υπάλληλοι του οργανισμού φέρονται να παρεμπόδισαν ενεργά τον έλεγχο από την Ευρωπαϊκή Εισαγγελία. Έφτασαν στο σημείο να προβάλλουν με φυσική αντίσταση, να καθυστερούν συστηματικά τη συλλογή ψηφιακών στοιχείων, να δημιουργούν πολλά εμπόδια ώστε να καθυστερήσει ή να ναυαγήσει η έρευνα.

Οι εισαγγελείς τελικά τα κατάφεραν. Παρέμειναν στα γραφεία του ΟΠΕΚΕΠΕ μέχρι τις 4 το πρωί. Κατάφεραν να συλλέξουν δεδομένα από κινητά, σκληρούς δίσκους και ψηφιακές πλατφόρμες. Τα ευρήματα θα κρίνουν εάν είμαστε μπροστά σε ένα οργανωμένο κύκλωμα απάτης που ροκάνισε κοινοτικά κονδύλια εις βάρος των πραγματικών δικαιούχων – των Ελλήνων αγροτών που ζουν και μοχθούν στην περιφέρεια.

Κι όμως, αντί η Κυβέρνηση και το ελληνικό κράτος να συνεργαστεί, να συνδράμει, να ανοίξει τις πόρτες της διαφάνειας, τι κάνει; Ολιγωρεί. Αντιδρά. Οχυρώνεται. Και τελικά, εκτίθεται.

Το δόγμα της συγκάλυψης και η κυβερνητική ευθύνη

Η Λάουρα Κοβέσι δεν μασά τα λόγια της. Κατήγγειλε ανοιχτά «εκφοβισμό» και «επιθέσεις» κατά του προσωπικού της. Η δήλωση αυτή, σε συνδυασμό με την ευθεία κατηγορία της EPPO περί μη συνεργασίας του ΟΠΕΚΕΠΕ, εκθέτει όχι μόνο τον οργανισμό αλλά και τη συνολική κυβερνητική στάση.

Το Μαξίμου αναγκάστηκε να αποπέμψει τον πρόεδρο του ΟΠΕΚΕΠΕ. Όχι για να αποδώσει ευθύνες ουσίας, αλλά για να περιορίσει τη ζημιά στη δημόσια εικόνα. Το πρόβλημα, όμως, δεν είναι μόνο ατομικό. Είναι δομικό. Ο οργανισμός βρίσκεται υπό ευρωπαϊκή εποπτεία από τον Σεπτέμβριο του 2024, λόγω συστηματικής αδυναμίας να τηρήσει τα πρότυπα. Η παθογένεια δεν είναι ούτε συγκυριακή, ούτε προϊόν απλής αμέλειας. Είναι αποτέλεσμα συγκεκριμένων πολιτικών επιλογών και πρακτικών που ευνοούν τη διαπλοκή και την ατιμωρησία.

Η ουσία της υπόθεσης αφορά δεκάδες περιπτώσεις όπου πολίτες –με ή χωρίς πολιτικές πλάτες– φέρονται να έλαβαν επιδοτήσεις για βοσκοτόπια που δεν υπάρχουν ή που δεν είχαν στην κατοχή τους, για αγροτικές εργασίες που δεν έγιναν ποτέ. Πρόκειται για μια καταφανή λεηλασία ευρωπαϊκών κονδυλίων. Μια απάτη που, πέρα από τη νομική της διάσταση, πλήττει τους πραγματικούς Έλληνες αγρότες. Αυτούς που βλέπουν τα χρήματα να φεύγουν από τα χέρια τους και να καταλήγουν σε κυκλώματα.

Η Ελλάδα σύρεται για άλλη μια φορά στο ευρωπαϊκό σκαμνί. Μετά τα σκάνδαλα υποκλοπών, τις επιθέσεις στην ελευθερία του Τύπου, τώρα και με την κατασπατάληση αγροτικών ενισχύσεων. Και η κυβέρνηση Μητσοτάκη δεν πείθει ότι θέλει –ή μπορεί– να βάλει τάξη. Αντί να ανοίξει το δρόμο για πλήρη διαλεύκανση, προσπαθεί να περιορίσει το εύρος της ζημιάς.

Η χώρα δεν χρειάζεται μόνο ελέγχους. Χρειάζεται αποκατάσταση της αξιοπιστίας της. Χρειάζεται να επιστρέψει στον αγροτικό κόσμο η εμπιστοσύνη ότι τα χρήματα που προορίζονται για την ανάπτυξη της υπαίθρου δεν θα γίνονται λεία επιτήδειων. Χρειάζεται πολιτική βούληση, και αυτή τη στιγμή, δεν τη βλέπουμε.

Ο Μαρινάκης αποποιείται ευθύνες

Το παρασκήνιο ενός από τα μεγαλύτερα αγροτικά σκάνδαλα των τελευταίων ετών έρχεται στο φως, με τον ΟΠΕΚΕΠΕ (Οργανισμό Πληρωμών και Ελέγχου Κοινοτικών Ενισχύσεων Προσανατολισμού και Εγγυήσεων) στο επίκεντρο μιας υπόθεσης με επιδοτήσεις-μαϊμού, ξαφνικούς ελέγχους, συνεργασία με την Ευρωπαϊκή Εισαγγελία και ερωτήματα που «καίνε» το πολιτικό σύστημα.

Στις 19 Μαΐου, η Υπηρεσία Εσωτερικών Υποθέσεων της ΕΛ.ΑΣ. έκανε αιφνιδιαστική έφοδο στις εγκαταστάσεις του οργανισμού, συλλέγοντας κρίσιμα στοιχεία, ενώ στο μικροσκόπιο μπήκαν πληρωμές σε “αγρότες-φαντάσματα” και διαδικασίες που, όπως φαίνεται, λειτουργούσαν «κάτω από τη μύτη» των υπευθύνων εδώ και χρόνια.

Με έξι (!) διαφορετικούς προέδρους να έχουν περάσει από τον οργανισμό σε διάστημα μόλις πέντε ετών, το ερώτημα είναι πλέον επιτακτικό: υπήρξε απλή αμέλεια, ή οργανωμένο δίκτυο διαφθοράς;

Ο κυβερνητικός εκπρόσωπος, Παύλος Μαρινάκης, απορρίπτει την ύπαρξη πολιτικής εμπλοκής, επιμένοντας ότι η υπόθεση θα διαλευκανθεί από τη Δικαιοσύνη. Παράλληλα, καθησυχάζει πως δεν τίθεται θέμα απειλής για τις νόμιμες αγροτικές ενισχύσεις. Ωστόσο, η σκιά που πλανάται πάνω από τον ΟΠΕΚΕΠΕ φέρνει πιο κοντά το ερώτημα που ήδη κυκλοφορεί στους διαδρόμους της διοίκησης: είναι η αρχή του τέλους για τον Οργανισμό;

Την ίδια ώρα, φήμες για μεταφορά των πληρωμών στην ΑΑΔΕ φουντώνουν, ενώ αγρότες και αντιπολίτευση παρακολουθούν με ανησυχία. Το «κουβάρι» μόλις άρχισε να ξετυλίγεται – και υπόσχεται αποκαλύψεις που θα ταράξουν τα θεμέλια του αγροτικού τομέα και της δημόσιας διοίκησης.