Εφορία σε «σαφάρι» για αδήλωτα εισοδήματα από Airbnb και βραχυχρόνιες μισθώσεις

Η Ανεξάρτητη Αρχή Δημοσίων Εσόδων (ΑΑΔΕ) ενεργοποιεί εκτεταμένους ελέγχους και στοχευμένες διασταυρώσεις προκειμένου να εντοπίσει αδήλωτα εισοδήματα από βραχυχρόνιες μισθώσεις ακινήτων. Η εφορία εστιάζει κυρίως σε ιδιοκτήτες που νοικιάζουν ακίνητα μέσω δημοφιλών ψηφιακών πλατφορμών, όπως Airbnb, Booking και VRBO, αλλά δεν έχουν δηλώσει τα σχετικά έσοδα, αποφεύγοντας τη φορολογική τους υποχρέωση. Ο φοροελεγκτικός μηχανισμός εντείνει τη δράση του αξιοποιώντας τεχνολογικά εργαλεία και αυτοματοποιημένες διασταυρώσεις δεδομένων, με σκοπό να εντοπίσει τους παραβάτες και να επιβάλει τις προβλεπόμενες κυρώσεις. Οι έλεγχοι περιλαμβάνουν αντιπαραβολή στοιχείων από τις πλατφόρμες, τα δηλωμένα μισθώματα, αλλά και τα τραπεζικά δεδομένα των φορολογουμένων, ώστε να εντοπίζονται αποκλίσεις και να καταλογίζονται φόροι και πρόστιμα. Στόχος της ΑΑΔΕ είναι να περιορίσει την παραοικονομία στον ταχέως αναπτυσσόμενο κλάδο των βραχυχρόνιων μισθώσεων και να διασφαλίσει ισότιμους όρους ανταγωνισμού για τους φορολογικά συνεπείς ιδιοκτήτες.

Η Ανεξάρτητη Αρχή Δημοσίων Εσόδων έχει θέσει σε εφαρμογή ένα εκτεταμένο σχέδιο ψηφιακών ελέγχων με τη χρήση προηγμένων αλγορίθμων, με στόχο τον εντοπισμό αδήλωτων εισοδημάτων από βραχυχρόνιες μισθώσεις. Οι έλεγχοι πραγματοποιούνται με αυτοματοποιημένες διασταυρώσεις, αξιοποιώντας τα στοιχεία που περιλαμβάνονται στις φορολογικές δηλώσεις σε συνδυασμό με τις πληροφορίες που διαβιβάζουν στην ΑΑΔΕ οι ίδιες οι πλατφόρμες μίσθωσης, στο πλαίσιο των υφιστάμενων συμφωνιών συνεργασίας.

Στο στόχαστρο βρίσκονται φυσικά πρόσωπα που νοικιάζουν ακίνητα χωρίς να έχουν δηλώσει επιχειρηματική δραστηριότητα. Το 2023, η ΑΑΔΕ εντόπισε 593 τέτοιες περιπτώσεις, με μη δηλωμένα εισοδήματα συνολικού ύψους 8,9 εκατομμυρίων ευρώ, επιβάλλοντας τους αντίστοιχους φόρους και πρόστιμα. Παράλληλα, εξετάζονται και περιπτώσεις καταστρατήγησης του καθεστώτος από φορολογούμενους που διαχειρίζονται περισσότερα από τρία ακίνητα χωρίς να έχουν προβεί σε έναρξη επαγγελματικής δραστηριότητας, αποφεύγοντας έτσι την καταβολή ΦΠΑ και ασφαλιστικών εισφορών.

Σημαντική είναι και η έμφαση στον έλεγχο των στοιχείων ταυτοποίησης των ακινήτων. Το 2024 απενεργοποιήθηκαν συνολικά 12.107 καταχωρίσεις σε πλατφόρμες, λόγω μη ανάρτησης ή λανθασμένης αναγραφής του Αριθμού Μητρώου Ακινήτου (ΑΜΑ). Την ίδια χρονιά, υποβλήθηκαν 2.287.567 δηλώσεις για βραχυχρόνιες μισθώσεις, με τα δηλωμένα έσοδα να φτάνουν τα 868,08 εκατομμύρια ευρώ. Οι διασταυρώσεις είναι στοχευμένες και αποκαλυπτικές, καθώς αποδεικνύεται ότι ένα σημαντικό μέρος της αγοράς κινείται εκτός του φορολογικού ραντάρ. Με τον ψηφιακό έλεγχο να ενισχύεται διαρκώς, η ΑΑΔΕ επιδιώκει να περιορίσει την παραοικονομία και να επιβάλει ισονομία στους όρους ανταγωνισμού.

Οι ελεγκτικοί μηχανισμοί της ΑΑΔΕ επεκτείνουν την ακτίνα δράσης τους και στους τραπεζικούς λογαριασμούς ιδιοκτητών που δραστηριοποιούνται στις βραχυχρόνιες μισθώσεις. Κάθε οικονομική κίνηση περνά από ενδελεχή έλεγχο: καταθέσεις, επαγγελματικοί λογαριασμοί, χρεωστικές και πιστωτικές κάρτες, ακόμη και ψηφιακά πορτοφόλια, μπαίνουν στο μικροσκόπιο. Οι αρχές αναζητούν εισροές χρημάτων που δεν δικαιολογούνται από δηλωμένες δραστηριότητες ή δεν έχουν περιληφθεί στις φορολογικές δηλώσεις. Οποιαδήποτε συναλλαγή δεν τεκμηριώνεται πλήρως, απαιτεί άμεση και σαφή αιτιολόγηση από τον φορολογούμενο.

Ταυτόχρονα, ενισχύονται οι έλεγχοι για την υποχρεωτική αναγραφή του Αριθμού Μητρώου Ακινήτου (ΑΜΑ) σε κάθε ψηφιακή ανάρτηση, αγγελία ή διαφήμιση, ανεξαρτήτως πλατφόρμας. Η υποβολή Δήλωσης Βραχυχρόνιας Διαμονής για κάθε ενοικίαση παραμένει υποχρεωτική, με αυστηρές κυρώσεις για παραλείψεις. Η φορολογική μεταχείριση των εσόδων διαφοροποιείται ανάλογα με τον αριθμό των ακινήτων που εκμισθώνονται, με τη νομοθεσία να επιβάλλει ένα αυστηρότερο καθεστώς όταν υπερβαίνονται τα τρία ακίνητα, το οποίο απαιτεί έναρξη επιχειρηματικής δραστηριότητας και ενδέχεται να συνοδεύεται από υποχρέωση καταβολής ΦΠΑ και ασφαλιστικών εισφορών. Οι ελεγκτικές αρχές στοχεύουν στον πλήρη έλεγχο της αγοράς των βραχυχρόνιων μισθώσεων, ώστε να περιοριστεί η φοροδιαφυγή και να διασφαλιστεί η φορολογική συμμόρφωση.

Από την 1η Ιανουαρίου 2024 τέθηκε σε ισχύ αυστηρότερο πλαίσιο κυρώσεων για τις βραχυχρόνιες μισθώσεις, με στόχο την ενίσχυση της φορολογικής συμμόρφωσης και τον περιορισμό της εκτεταμένης φοροδιαφυγής στον συγκεκριμένο τομέα. Το νέο καθεστώς προβλέπει βαριά πρόστιμα για κάθε μορφή παράβασης.

Η μη εγγραφή στο Μητρώο Ακινήτων Βραχυχρόνιας Μίσθωσης επισύρει πρόστιμο ίσο με το 50% των ακαθάριστων εσόδων του σχετικού φορολογικού έτους, με ελάχιστο ποσό τα 5.000 ευρώ, ανεξάρτητα από το ύψος των εσόδων. Σε περίπτωση υποτροπής εντός του ίδιου έτους, το πρόστιμο διπλασιάζεται, στέλνοντας σαφές μήνυμα μηδενικής ανοχής.

Αντίστοιχα, για τη μη υποβολή ή για την ανακριβή υποβολή της Δήλωσης Βραχυχρόνιας Διαμονής επιβάλλεται πρόστιμο που ισούται με το διπλάσιο του μισθώματος που δηλώθηκε. Για περιπτώσεις απλής καθυστέρησης, προβλέπεται σταθερό πρόστιμο ύψους 100 ευρώ.

Η ΑΑΔΕ ξεκαθαρίζει ότι οι έλεγχοι θα ενταθούν και θα γίνονται πλέον με ακόμη μεγαλύτερη ακρίβεια, χάρη στη χρήση τεχνικών διασταυρώσεων και ψηφιακών εργαλείων. Ο στόχος είναι διπλός: η διασφάλιση ισότιμης φορολογικής μεταχείρισης και η αποφασιστική αντιμετώπιση της φοροδιαφυγής σε έναν τομέα που καταγράφει εκρηκτική ανάπτυξη.