Ένα νέο, πρωτοφανές σενάριο έρχεται από την Αυστραλία, το οποίο προκαλεί ήδη έντονες αντιδράσεις και αποκαλύπτει μια ατζέντα πολύ πιο σκοτεινή απ’ ό,τι φαίνεται με την πρώτη ματιά. Ειδικοί προτείνουν την επιβολή φόρου στα αχρησιμοποίητα υπνοδωμάτια, με το πρόσχημα της αντιμετώπισης της στεγαστικής κρίσης.
Σύμφωνα με την πρόταση, ηλικιωμένα ζευγάρια που μένουν πλέον μόνα σε οικογενειακά σπίτια με κενά δωμάτια θα καλούνται να πληρώνουν φόρο για αυτά. Ο στόχος, όπως παρουσιάζεται, είναι να πιεστούν να πουλήσουν τις κατοικίες τους και να μετακομίσουν σε μικρότερα σπίτια, «απελευθερώνοντας» έτσι ακίνητα για νέες οικογένειες.
Η θεωρία μοιάζει να στηρίζεται στη λογική του «κοινωνικού οφέλους». Στην πράξη, όμως, το μόνο που θα καταφέρει είναι να ωθήσει περισσότερους μικροϊδιοκτήτες να βγάλουν τα σπίτια τους στην αγορά. Εκεί όμως τους περιμένουν όχι νέες οικογένειες, αλλά τα διεθνή επενδυτικά funds, που αγοράζουν με ευκολία 10-20% πάνω από την τιμή αγοράς, εξαφανίζοντας κάθε πιθανότητα ανταγωνισμού για τον μέσο πολίτη.
Το φαινόμενο αυτό δεν είναι καινούργιο. Ήδη στις Ηνωμένες Πολιτείες, το 30% των αγορών κατοικιών το 2022 έγινε από εταιρείες ιδιωτικών επενδύσεων. Μέχρι το 2030, κολοσσοί όπως η BlackRock υπολογίζεται ότι θα κατέχουν σχεδόν το 40% της αγοράς κατοικιών. Στη Γερμανία, αντίστοιχα funds κατέχουν ήδη το 37% των μονοκατοικιών, ενώ στο Ηνωμένο Βασίλειο η Blackstone αγόρασε πάνω από 4.000 κατοικίες μόνο το 2024.
Η Αυστραλία, παρότι προσπάθησε να βάλει φρένο στους ξένους επενδυτές με διετές «πάγωμα» των αγορών, άφησε εντελώς έξω από τον περιορισμό τις δικές της εταιρείες ιδιωτικών επενδύσεων, οι οποίες συνεχίζουν απρόσκοπτα το «σαφάρι» ακινήτων.
Η προπαγάνδα της ενοικίασης
Την ίδια στιγμή, τα μεγάλα ΜΜΕ παίζουν τον ρόλο τους στην κανονικοποίηση αυτής της κατάστασης. Άρθρα με τίτλους όπως «Ενοικίαση ή αγορά: Είναι άραγε τόσο κακό να νοικιάζεις για μια ζωή;» ή «10 λόγοι γιατί η ενοικίαση μπορεί να είναι καλύτερη από την αγορά» εμφανίζονται συστηματικά, προετοιμάζοντας τους πολίτες για έναν κόσμο όπου η ιδιοκατοίκηση θα είναι πολυτέλεια των λίγων.
Η ατζέντα είναι ξεκάθαρη και ευθυγραμμισμένη με το δόγμα της «Μεγάλης Επανεκκίνησης»: «Δεν θα έχετε τίποτα και θα είστε ευτυχισμένοι». Κι αν υπάρχει κάτι που μπαίνει πρώτο στο στόχαστρο, αυτό είναι η ιδιοκτησία σπιτιού.
Η στεγαστική κρίση, αντί να αντιμετωπίζεται με μέτρα στήριξης των νέων ζευγαριών, με κοινωνική πολιτική για το δικαίωμα στη στέγη και με περιορισμό της αχαλίνωτης κερδοσκοπίας, αξιοποιείται ως μοχλός πίεσης για να περάσουν πολιτικές που οδηγούν στη μόνιμη εξάρτηση από τους μεγάλους ιδιοκτήτες.
Το σχέδιο είναι απλό: πιέζεις τον μικροϊδιοκτήτη να πουλήσει, παραδίδεις το ακίνητο στα funds, και στη συνέχεια επιστρέφεις τον πολίτη στην ίδια κατοικία – μόνο που τώρα πληρώνει ενοίκιο στον «νέο αφέντη».
Το μέλλον της κατοικίας
Αν ο «φόρος υπνοδωματίων» εφαρμοστεί, θα πρόκειται για ένα ακόμη βήμα προς την κατεύθυνση μιας κοινωνίας όπου η ιδιοκατοίκηση εξαφανίζεται και η μόνιμη ενοικίαση γίνεται κανόνας. Όχι επειδή έτσι θέλουν οι πολίτες, αλλά επειδή το σύστημα τούς σπρώχνει εκεί μεθοδικά και σχεδιασμένα.
Η ιδέα ότι η στέγαση είναι θεμελιώδες δικαίωμα αντικαθίσταται από την αντίληψη ότι είναι ένα «προϊόν» στα χέρια επενδυτών. Και το ερώτημα που τίθεται πλέον είναι σαφές: Θα δεχτούμε να παραδώσουμε το πιο βασικό αγαθό της ζωής μας – τη στέγη – σε μια αχόρταγη οικονομική ελίτ;
