«Φλωρίδης αλλάζει τον Αστικό Κώδικα μετά από 80 χρόνια – Τέλος στα υπέρογκα χρέη, νέα εποχή για κληρονομιές και διαθήκες»

Ο υπουργός Δικαιοσύνης Γιώργος Φλωρίδης παρουσίασε το νέο πλαίσιο για το κληρονομικό δίκαιο, φέρνοντας τις πρώτες μεγάλες αλλαγές εδώ και οκτώ δεκαετίες και τονίζοντας ότι οι ρυθμίσεις «ευθυγραμμίζουν τον Αστικό Κώδικα με τη σημερινή πραγματικότητα». Στον πυρήνα των μεταρρυθμίσεων βρίσκεται η προστασία των κληρονόμων από δυσθεώρητα χρέη, η εισαγωγή των κληρονομικών συμβάσεων για πρώτη φορά στη χώρα και ειδικές προβλέψεις για όσους συμβιώνουν χωρίς γάμο ή σύμφωνο συμβίωσης.

Ο κ. Φλωρίδης εξήγησε ότι πλέον κανένας κληρονόμος δεν θα επιβαρύνεται πέρα από την αξία της ίδιας της κληρονομιάς, αφού κάθε χρέος που υπερβαίνει το ύψος της διαγράφεται. Το μέτρο έρχεται να διορθώσει, όπως είπε, τις παθογένειες που οδήγησαν χιλιάδες οικογένειες σε οικονομικό αδιέξοδο λόγω λαθών, καθυστερήσεων ή άγνοιας γύρω από τις διαδικασίες αποποίησης.

Για πρώτη φορά θεσμοθετούνται κληρονομικές συμβάσεις, μέσω των οποίων ο διαθέτης μπορεί εν ζωή να συμφωνεί με τους κληρονόμους τον τρόπο διανομής της περιουσίας. Η συμβολαιογραφική πράξη είναι οριστική και μη ανακλητή, αποτρέποντας μεταθανάτιες έριδες και επιτρέποντας την ομαλή συνέχιση οικογενειακών επιχειρήσεων. Επιπλέον, επιτρέπεται οικονομική ενίσχυση ενός παιδιού εν ζωή, με αντάλλαγμα την παραίτησή του από μελλοντικά δικαιώματα, ώστε να μπει τέλος στη διπλή διεκδίκηση.

Στις αλλαγές περιλαμβάνεται και νέα αναλογία στη διανομή μεταξύ επιζώντος συζύγου και παιδιών: όταν υπάρχει ένα παιδί, ο σύζυγος λαμβάνει πλέον το 1/3 αντί του 1/4, ενώ για περισσότερα παιδιά παραμένει η γνωστή αναλογία. Για τη νόμιμη μοίρα ιδρυμάτων και επιχειρήσεων που λαμβάνουν περιουσία μέσω διαθήκης, δίνεται η δυνατότητα αποζημίωσης των δικαιούχων ώστε να μη διακόπτεται η λειτουργία τους, ακόμη και με πώληση περιουσιακών στοιχείων.

Ιδιαίτερη μέριμνα λαμβάνουν οι συμβιούντες χωρίς γάμο ή σύμφωνο συμβίωσης, που θα μπορούν πλέον να παραμένουν για προκαθορισμένο διάστημα στην κοινή κατοικία μετά τον θάνατο του συντρόφου. Ταυτόχρονα, μπαίνει φρένο σε διαθήκες που ευνοούν πρόσωπα τα οποία εργάζονται ή διοικούν δομές φροντίδας, με εξαίρεση ειδικές περιπτώσεις παροχής κατ’ οίκον βοήθειας.

Οι ιδιόχειρες διαθήκες δεν καταργούνται, αλλά θα πρέπει να επικυρώνονται υποχρεωτικά από δικαστήριο, με γραφολογικό έλεγχο όπου υπάρχουν αμφιβολίες. Επίσης, αποκλείεται πλέον το ενδεχόμενο «διαθηκών-φαντασμάτων» όταν δεν υπάρχουν κληρονόμοι: η περιουσία περιέρχεται στο Δημόσιο, εκτός αν προηγείται συμβιών σύντροφος.

Ο υπουργός υπογράμμισε ακόμη ότι η ενοποίηση Πρωτοδικείων και Ειρηνοδικείων έχει ήδη μειώσει θεαματικά τους χρόνους απονομής δικαιοσύνης: από τέσσερα χρόνια στην Αθήνα, ο χρόνος εξέτασης έπεσε στον ενάμιση χρόνο, ενώ στην υπόλοιπη Ελλάδα οι αποφάσεις εκδίδονται πλέον σε λιγότερο από 280 ημέρες. Στη δημοσίευση διαθηκών, η διαδικασία από 400 ημέρες περιορίστηκε σε μόλις επτά με τη νέα ψηφιακή πλατφόρμα των συμβολαιογράφων.