Φθινοπωρινό πακέτο αλλαγών στην αγορά εργασίας

Το φθινόπωρο φέρνει σημαντικές εξελίξεις στις εργασιακές σχέσεις, καθώς το νομοσχέδιο του υπουργείου εργασίας εισέρχεται στη βουλή εντός σεπτεμβρίου μετά την ολοκλήρωση της δημόσιας διαβούλευσης και σε παράλληλη τροχιά ο κοινωνικός διάλογος για τις συλλογικές συμβάσεις περνά στη δεύτερη, καθοριστική φάση του με τους κοινωνικούς εταίρους να καλούνται να καταθέσουν εγγράφως τις προτάσεις τους έως το τέλος του μήνα. Στόχος είναι η κατάρτιση ενός οδικού χάρτη μέχρι το τέλος του έτους που θα ενισχύσει την ισχύ των συλλογικών διαπραγματεύσεων και θα αυξήσει αισθητά την κάλυψη των εργαζομένων, η οποία σήμερα δεν υπερβαίνει το 25%–30% έναντι του ευρωπαϊκού στόχου του 80%, με αιχμή τη μείωση του ορίου 50%+1 των εργοδοτών που απαιτείται για να κηρυχθεί υποχρεωτική μια κλαδική σύμβαση, πιθανώς στο 40%, και τη δημιουργία μόνιμου μηχανισμού επέκτασης των συμβάσεων. Στο τραπέζι βρίσκεται και η ενσωμάτωση οικονομικών παραμέτρων, όπως η κερδοφορία ή οι ζημιές των κλάδων και η εξέλιξη του μέσου μισθού, ώστε οι όροι να αντανακλούν πραγματικές αντοχές και τάσεις της αγοράς.

Οι διαφωνίες παραμένουν έντονες σε κομβικά ζητήματα όπως η μετενέργεια, η επεκτασιμότητα, η συρροή και η καθολικότητα των συμβάσεων, με τη γσεε να ζητά την επαναφορά του θεσμικού πλαισίου στην προ μνημονίων μορφή του και εργοδοτικές οργανώσεις να στηρίζουν ανάλογες ρυθμίσεις ιδίως για την εθνική γενική συλλογική σύμβαση εργασίας ως σημείο αναφοράς για τους κατώτατους μισθούς. Το υπό κατάθεση νομοσχέδιο εισάγει δέσμη παρεμβάσεων που στοχεύουν σε μεγαλύτερη ευελιξία και ενίσχυση της απασχόλησης, προβλέποντας δυνατότητα διευθέτησης του χρόνου εργασίας σε εβδομαδιαία βάση με εργασία έως 13 ώρες ημερησίως και προσαύξηση 40% για την υπερωρία της 13ης ώρας, επέκταση της τετραήμερης εβδομάδας καθ’ όλο το έτος, ενίσχυση των υπερωριών για εργαζομένους με εκ περιτροπής απασχόληση και νέες ελαστικές μορφές όπως δοκιμαστικές συμβάσεις έως έξι μήνες και συμβάσεις κατά παραγγελία.

Η ψηφιακή κάρτα εργαζομένων προβλέπεται να επιτρέπει ευέλικτη προσέλευση με απόκλιση έως 120 λεπτά, ενώ θεσπίζεται η δυνατότητα κατάτμησης της κανονικής άδειας σε περισσότερα από δύο μέρη για καλύτερη ισορροπία μεταξύ επαγγελματικού και προσωπικού χρόνου, την ίδια στιγμή που απαλλάσσονται από ασφαλιστικές εισφορές οι προσαυξήσεις υπερωριών που προβλέπονται σε συλλογικές συμβάσεις ή καταβάλλονται οικειοθελώς όταν υπερβαίνουν τα νόμιμα όρια. Παράλληλα αυστηροποιούνται οι κυρώσεις για περιστατικά βίας κατά των επιθεωρητών εργασίας, με στόχο την απρόσκοπτη εφαρμογή των κανόνων και την ενίσχυση της αποτελεσματικότητας των ελέγχων.

Με το πλέγμα αυτό των αλλαγών η κυβέρνηση επιδιώκει να φέρει την ελληνική αγορά εργασίας πιο κοντά στα ευρωπαϊκά πρότυπα, ισορροπώντας την ανάγκη ευελιξίας των επιχειρήσεων με την προστασία των εργαζομένων και διαμορφώνοντας ένα νέο, ενιαίο πλαίσιο κανόνων που αναμένεται να επηρεάσει την καθημερινότητα στην εργασία και τον στρατηγικό σχεδιασμό των επιχειρήσεων σε όλη τη χώρα τα επόμενα χρόνια.