«Η Ατζέντα»: Το ντοκιμαντέρ-καμπανάκι για τον ψηφιακό ολοκληρωτισμό και την τεχνοκρατική δυστοπία

Σε έναν κόσμο που ολοένα περισσότερο θυμίζει τις σελίδες του «Θαυμαστού Καινούργιου Κόσμου» του Άλντους Χάξλεϋ, το ντοκιμαντέρ «Η Ατζέντα» προειδοποιεί για την επερχόμενη κατάλυση της ανθρώπινης ελευθερίας μέσω ενός νέου τεχνοκρατικού καθεστώτος. Η ταινία θέτει στο μικροσκόπιο τις παγκόσμιες πολιτικές και τεχνολογικές εξελίξεις, παρουσιάζοντας έναν σκοτεινό καμβά όπου η τεχνητή νοημοσύνη, οι ψηφιακές ταυτότητες, οι κλιματικές ρυθμίσεις και η ιδεολογική χειραγώγηση συνθέτουν μια νέα, αθέατη μορφή δουλείας.

Κεντρικό στοιχείο του ντοκιμαντέρ είναι η ανάδειξη της τεχνοκρατίας – ενός συστήματος διακυβέρνησης που στηρίζεται στην «αντικειμενικότητα» της επιστήμης, αλλά εξελίσσεται σε εργαλείο ελέγχου των μαζών. Από τη δεκαετία του 1930, το κίνημα αυτό είχε ως στόχο την αντικατάσταση της δημοκρατίας και του καπιταλισμού με έναν μηχανιστικό έλεγχο των πόρων. Σήμερα, οργανισμοί όπως το Παγκόσμιο Οικονομικό Φόρουμ και ο ΟΗΕ φέρονται να αναβιώνουν αυτές τις ιδέες, με συνθήματα όπως «μέχρι το 2030, δεν θα έχεις τίποτα και θα είσαι ευτυχισμένος» να λειτουργούν ως προγραμματικές δηλώσεις ακραίου ελέγχου και αφαίρεσης της ιδιωτικής ιδιοκτησίας.

Το ντοκιμαντέρ παρουσιάζει τις ψηφιακές ταυτότητες, τα ψηφιακά νομίσματα των κεντρικών τραπεζών (CBDCs) και την τεχνητή νοημοσύνη ως τα βασικά εργαλεία αυτού του συστήματος. Οι πολίτες καλούνται να καταχωρηθούν σε μια ολοκληρωμένη βάση δεδομένων όπου η βιομετρική αναγνώριση, ο έλεγχος των αγορών και οι κοινωνικές βαθμολογίες μπορούν να ορίσουν τα όρια της ελευθερίας τους. Στο νέο αυτό πλαίσιο, η πρόσβαση σε αγαθά και υπηρεσίες μπορεί να εξαρτάται από το «αποτύπωμα άνθρακα» του κάθε ατόμου ή από την πολιτική του συμπεριφορά.

Η κλιματική αλλαγή παρουσιάζεται ως πρόσχημα για την επιβολή αυτών των μέτρων. Παρά εσωτερικές εκθέσεις της αμερικανικής κοινότητας πληροφοριών που το 2016 διαβεβαίωναν ότι κανένας ξένος αντίπαλος δεν μπορούσε να επηρεάσει αποτελεσματικά το εκλογικό σύστημα των ΗΠΑ, το ντοκιμαντέρ υποστηρίζει ότι η κυβέρνηση Obama μετέτρεψε τη ρητορική περί ρωσικής ανάμειξης (Russiagate) σε βασικό μοχλό πολιτικής χειραγώγησης. Ολόκληρο το αφήγημα κατασκευάστηκε – υποστηρίζεται – για να αμφισβητηθεί η νίκη του Trump και να τεθεί υπό αμφισβήτηση η ίδια η δημοκρατική διαδικασία.

Η γεωργία παρουσιάζεται ως ο επόμενος στόχος. Οι παραδοσιακοί αγρότες υποχρεώνονται σε πρακτικές και φόρους που καθιστούν μη βιώσιμη την παραγωγή. Στην Ολλανδία, οι κυβερνητικές πολιτικές επιδιώκουν το μαζικό κλείσιμο φαρμών, ενώ στο Ηνωμένο Βασίλειο οι φόροι κληρονομιάς απειλούν τη μεταβίβαση γης. Η αντικατάσταση της παραδοσιακής αγροτικής παραγωγής με εργαστηριακά τρόφιμα, υπό τον έλεγχο εταιρειών και βιομηχανιών, καταγγέλλεται ως βήμα προς τη διατροφική εξάρτηση και την αποξένωση από τη φύση.

Η εκπαίδευση, από τα πρώτα στάδια, θεωρείται από τους δημιουργούς του ντοκιμαντέρ εργαλείο ιδεολογικής χειραγώγησης. Παιδιά διδάσκονται από νωρίς την «κλιματική ενοχή» και την αντίληψη ότι ο άνθρωπος είναι βάρος για τον πλανήτη, ενώ έννοιες όπως η ρευστότητα φύλου και η «απενοχοποιημένη τεχνολογία» εισάγονται με τρόπο που – κατά το ντοκιμαντέρ – αποδομεί την ταυτότητα και τη δυνατότητα κριτικής σκέψης. Τα πανεπιστήμια, υπό την επιρροή ιδρυμάτων όπως το Ίδρυμα Γκέιτς ή το Rockefeller Family Fund, ευθυγραμμίζονται με το κυρίαρχο αφήγημα, ενώ τα μέσα ενημέρωσης περιορίζουν συστηματικά τη διαφορετική γνώμη υπό την ταμπέλα της «παραπληροφόρησης».

Η πιο ζοφερή προοπτική του ντοκιμαντέρ παρουσιάζεται με την έννοια του μετανθρωπισμού – την ενσωμάτωση της τεχνολογίας στο ανθρώπινο σώμα. Οι εγκεφαλικές διεπαφές, οι εμφυτεύσιμοι αισθητήρες και η χρήση τεχνητής νοημοσύνης για την πρόβλεψη και τροποποίηση συμπεριφορών, συνθέτουν ένα σενάριο στο οποίο η ανθρώπινη αυτονομία μετατρέπεται σε προγραμματιζόμενη λειτουργία. Μια «αντι-ανθρωπιστική» ιδεολογία, που βλέπει την ανθρώπινη ύπαρξη ως απειλή για το περιβάλλον, φαίνεται – σύμφωνα με το ντοκιμαντέρ – να κερδίζει έδαφος στα κέντρα αποφάσεων.

Η «Ατζέντα» δεν κρύβει την ανησυχία της για το γεγονός ότι η ανθρωπότητα οδεύει σε μια ψηφιακή φυλακή. Μια νέα μορφή ολοκληρωτισμού, με πρόσωπο φιλικό, οικολογικό και τεχνολογικά προηγμένο, απειλεί να αντικαταστήσει την ελευθερία με τον αλγόριθμο, την αγροτική αυτάρκεια με την εργαστηριακή εξάρτηση και την ανθρώπινη δημιουργικότητα με την τεχνοκρατική συμμόρφωση.

Η τεχνοκρατία λοιπόν προελαύνει. Οι ψηφιακές ταυτότητες επεκτείνονται. Η γεωργία συρρικνώνεται και δαιμονοποιείται. Τα σχολεία μετατρέπονται σε εργαστήρια ιδεολογικής συμμόρφωσης. Τα μέσα ενημέρωσης παπαγαλίζουν εντολές. Και όλα αυτά δεν είναι απλώς συγκυρίες, ούτε επιμέρους μεταρρυθμίσεις. Συνθέτουν ένα ενιαίο και συνειδητό σχέδιο: τον σταδιακό, «έξυπνο» και ψηφιακά εξωραϊσμένο αφανισμό των προσωπικών ελευθεριών.

Ο πολίτης καλείται να παραιτηθεί από την ιδιοκτησία του, να εμπιστευθεί τον έλεγχο των συναλλαγών του στις κεντρικές τράπεζες, να μετατρέψει το σώμα του σε πλατφόρμα δεδομένων και να αποδεχθεί ότι τα παιδιά του ανήκουν πλέον στην Ατζέντα — όχι στην οικογένεια.

Μέσα σε αυτό το περιβάλλον, η αντίσταση δεν είναι επιλογή∙ είναι υποχρέωση. Όχι αντίσταση με κραυγές ή τυφλή άρνηση, αλλά με όπλα την κριτική σκέψη, την αλήθεια και την ανθρωποκεντρική κοσμοθεωρία. Με την άρνηση να παραδοθεί η βούληση στον αλγόριθμο και το παιδί στον προγραμματισμό.

Η εποχή μας δεν κινδυνεύει από τον πόλεμο, αλλά από την απουσία διάκρισης. Από τη φυσιολογικοποίηση της επιτήρησης, από την εξοικείωση με την υποταγή, από την απάθεια μπροστά στο αυτονόητο: ότι η ελευθερία δεν μεταδίδεται με QR code.

Αν δεν υπάρξει συνειδητοποίηση και δράση, ο κόσμος του Χάξλεϋ δεν θα είναι δυστοπική λογοτεχνία. Θα είναι η καθημερινότητά μας. Με χαμόγελο. Με τεχνολογία. Χωρίς ψυχή.

Η ώρα είναι τώρα. Δεν έχουμε άλλο περιθώριο σιωπής.

Ακολουθεί το βίντεο με ελληνικούς υποτίτλους:

Η τεχνοκρατία, οι ψηφιακές ταυτότητες, η δαιμονοποίηση της γεωργίας και η ιδεολογική κατήχηση συνθέτουν ένα σχέδιο για την κατάργηση των προσωπικών ελευθεριών. Καλούνται οι πολίτες να αντισταθούν, προωθώντας την κριτική σκέψη, την αλήθεια και την ανθρωποκεντρική κοσμοθεωρία. Η αντίσταση σε αυτή την «ψηφιακή φυλακή» απαιτεί συνειδητοποίηση και δράση, πριν η ανθρωπότητα χάσει οριστικά την ελευθερία της…