Η ‘διπλή εικόνα’ της οικονομίας: Μακροοικονομική βελτίωση με παράλληλη επιδείνωση του βιοτικού επιπέδου

Η ακρίβεια στα βασικά προϊόντα έχει πλέον μετατραπεί σε μια νέα πραγματικότητα που διαβρώνει την καθημερινότητα και, σε πολλές περιπτώσεις, υπονομεύει ανοιχτά την επιβίωση των νοικοκυριών.

Στα ράφια και στους πάγκους, οι τιμές σε κρέας, ψάρι, γαλακτοκομικά και ακόμη και στο ψωμί της γειτονιάς μοιάζουν να μην έχουν «ταβάνι». Το μηνιαίο εισόδημα —είτε μισθός είτε σύνταξη— τελειώνει συχνά πριν καν ολοκληρωθεί ο μήνας, δημιουργώντας μια σκληρή αντίφαση με τις μακροοικονομικές εικόνες που παρουσιάζονται για τη χώρα.

Στα κρεοπωλεία, η εικόνα είναι αποκαλυπτική. Το μοσχάρι έχει εκτοξευθεί στα 16-20 ευρώ το κιλό, τα αμνοερίφια στα 14-17 ευρώ, το χοιρινό αγγίζει τα 9 ευρώ και το κοτόπουλο —παραδοσιακά η οικονομική λύση— κινείται πλέον στα 4-7,60 ευρώ. «Μια φορά κρέας και μια φορά ψάρι την εβδομάδα, και τελείωσαν τα λεφτά», λέει χαρακτηριστικά μικροσυνταξιούχος σε λαϊκή αγορά της Αθήνας.

Το φρέσκο ψάρι, που κάποτε θεωρούνταν προσιτή λύση, έχει μετατραπεί σχεδόν σε είδος πολυτελείας. «Απλά δεν πλησιάζεις τον πάγκο», συμπληρώνει έμπορος θαλασσινών, περιγράφοντας την πραγματικότητα που βλέπει κάθε μέρα: «Ο κόσμος ρωτάει τιμή και φεύγει».

Η ακρίβεια δεν περιορίζεται στα τρόφιμα. Ο καφές —το πιο συνηθισμένο καθημερινό «μικρό έξοδο»— έχει γίνει δυσβάσταχτος. Στο χέρι, σε κατάστημα ή ακόμη και στο σπίτι, οι τιμές ανεβαίνουν συνεχώς, μετατρέποντας μια καθημερινή συνήθεια σε σημείο πίεσης για χιλιάδες εργαζόμενους και νέους. Σε αυτό το περιβάλλον ακόμη και το ψωμί από τον φούρνο, που κάποτε έμοιαζε με την πιο σταθερή και προσιτή αγοραστική επιλογή, έχει γίνει υπολογίσιμο έξοδο.

Οι καταναλωτές μειώνουν τις ποσότητες, περιορίζουν τις εξόδους, σβήνουν προϊόντα από τη λίστα. Η συμπεριφορά τους πλέον θυμίζει συνθήκες οικονομικής κρίσης, παρά το γεγονός ότι οι δανειακές αξιολογήσεις της χώρας μεταφέρονται στη μία αναβάθμιση μετά την άλλη.

Η πρόσφατη αναβάθμιση από τον Fitch σε «BBB» —με αναφορές στη σταθερή δημοσιονομική πορεία, στη μείωση του χρέους και στα υψηλά ταμειακά αποθέματα— προσθέτει ακόμα μεγαλύτερη αντίφαση στην καθημερινή εικόνα που βιώνουν τα νοικοκυριά.

Διότι πίσω από τα νούμερα, η καθημερινότητα είναι αμείλικτη: ο μέσος μισθός στη χώρα βρίσκεται στα 1.113 ευρώ. Πάνω από 239.000 εργαζόμενοι ζουν με έως 500 ευρώ τον μήνα και περισσότερο από ένα εκατομμύριο με έως 1.000 ευρώ.

Οι χαμηλές συντάξεις αποτελούν διαχρονική πληγή — πάνω από ένα εκατομμύριο συνταξιούχοι λαμβάνουν έως 500 ευρώ, ενώ άλλοι 1,14 εκατομμύρια κινούνται κάτω από το όριο των 1.000 ευρώ. Με τέτοια εισοδήματα, ακόμη και η κάλυψη των βασικών αναγκών μετατρέπεται σε άσκηση επιβίωσης.

Η έρευνα του Εμπορικού και Βιομηχανικού Επιμελητηρίου Θεσσαλονίκης σκιαγραφεί την κοινωνική πραγματικότητα. Ένας στους δύο καταναλωτές δηλώνει ότι η οικονομική του κατάσταση επιδεινώθηκε μέσα στο δεύτερο εξάμηνο του 2025 — μια χρονιά που στη «μεγάλη εικόνα» παρουσιάζεται ως οικονομικά σταθερή.

Οι επιχειρήσεις αναφέρουν σημαντική πτώση στον όγκο αγορών, ιδιαίτερα στα προϊόντα που θεωρούνται «ελαστικής ζήτησης», όπως το κρέας, τα ψάρια, ο καφές και τα γαλακτοκομικά.

Οι μικρές επιχειρήσεις λιανικής καταγράφουν μείωση τζίρου, οι φούρνοι βλέπουν τον αριθμό των καθημερινών συναλλαγών να μειώνεται και οι κρεοπώλες μιλούν για «νέες καταναλωτικές συνήθειες» που σμιλεύονται από ανάγκη, όχι από επιλογή.

Αυτή η διάσταση ανάμεσα στη δημοσιονομική πρόοδο και την κοινωνική δυσπραγία πυροδοτεί εύλογα ερωτήματα. Πόσο ουσιαστικά αντανακλά η ανάπτυξη στην τσέπη του πολίτη; Για ποιον είναι η αναβάθμιση όταν ο μισθός «κρατάει» τρεις εβδομάδες; Πόσο νόημα έχει η μείωση του χρέους όταν οι οικογένειες μειώνουν το φαγητό στο τραπέζι τους;

Το στενό δημοσιονομικό περιβάλλον, οι διεθνείς πληθωριστικές πιέσεις και οι συνεχείς ανατιμήσεις στην ενέργεια έχουν διαμορφώσει μια νέα, δύσκολη ρουτίνα. Για όλο και περισσότερα νοικοκυριά, η ακρίβεια δεν είναι απλό οικονομικό φαινόμενο.

Είναι ένας φαύλος κύκλος που επηρεάζει τη διατροφή, την υγεία, την ποιότητα ζωής και τελικά την ίδια τη συνοχή της κοινωνίας.

Αυτή η «διπλή εικόνα» —η Ελλάδα των καλών δεικτών και η Ελλάδα των άδειων πορτοφολιών— δείχνει ότι η συζήτηση για την οικονομία δεν μπορεί πια να μένει μόνο στα νούμερα αλλά πρέπει να επιστρέψει εκεί όπου οι αριθμοί αποκτούν πραγματικό νόημα: στην καθημερινότητα των ανθρώπων που παλεύουν να γεμίσουν το καλάθι τους.