Η Ελλάδα παραμένει δέσμια της έμμεσης φορολογίας

Η διάρθρωση των φορολογικών εσόδων στην Ελλάδα εξακολουθεί να δείχνει μια οικονομία που στηρίζεται υπέρμετρα στην κατανάλωση. Ο ΦΠΑ και οι Ειδικοί Φόροι Κατανάλωσης διαμορφώνουν σχεδόν το μισό των συνολικών εσόδων, γεγονός που προκαλεί σημαντικό βάρος στα χαμηλά και μεσαία στρώματα.

Η εικόνα γίνεται ακόμη πιο έντονη αν ληφθεί υπόψη ότι η χώρα βρίσκεται στα τελευταία επίπεδα του ΟΟΣΑ ως προς το κατά κεφαλήν εισόδημα. Η αναλογία αυτή δεν αφήνει περιθώρια αμφιβολίας για τον τρόπο με τον οποίο η φορολογική πολιτική επηρεάζει την καθημερινότητα των πολιτών και τη συνολική αγοραστική τους δύναμη.

Στο ίδιο πλαίσιο οι ασφαλιστικές εισφορές παραμένουν υψηλές σε σύγκριση με άλλες χώρες του οργανισμού. Το κόστος εργασίας διαμορφώνεται σε επίπεδα που περιορίζουν την ανταγωνιστικότητα και επιβαρύνουν τόσο τις επιχειρήσεις όσο και τους εργαζόμενους.

Η Ελλάδα συγκαταλέγεται στις λίγες χώρες όπου το κράτος αντλεί περισσότερα έσοδα από τις εισφορές των εργαζομένων παρά από τις εισφορές των εργοδοτών, στοιχείο που αντανακλά τον τρόπο με τον οποίο κατανέμονται τα βάρη της χρηματοδότησης του ασφαλιστικού συστήματος.

Τα στοιχεία της νέας έκθεσης του ΟΟΣΑ καταγράφουν φορολογικά έσοδα που το 2024 έφτασαν στο 39,8% του ΑΕΠ, ανεβασμένα σε σχέση με το 2023 και σημαντικά πάνω από τον μέσο όρο του οργανισμού. Η χώρα κατατάσσεται στη δέκατη θέση ως προς το συνολικό ύψος της φορολογικής επιβάρυνσης, στοιχείο που επιβεβαιώνει τη σταθερή αύξηση του φορολογικού βάρους.

Η εξάρτηση από τον ΦΠΑ και τους ΕΦΚ παραμένει εντυπωσιακά υψηλή, καθώς οι δύο αυτοί πυλώνες αποφέρουν σχεδόν το 41% των συνολικών εσόδων. Ο μέσος όρος του ΟΟΣΑ είναι χαμηλότερος και η Ελλάδα βρίσκεται στην πέμπτη θέση των χωρών με τη μεγαλύτερη εξάρτηση από έμμεσους φόρους. Οι εισφορές κοινωνικής ασφάλισης αντιστοιχούν σε ποσοστό 28,8% των εσόδων και τοποθετούν τη χώρα πάνω από τον διεθνή μέσο όρο.

Την ίδια στιγμή ο φόρος εισοδήματος παραμένει περιορισμένη πηγή εσόδων, φτάνοντας μόλις το 15,5% του συνόλου όταν ο μέσος όρος του οργανισμού προσεγγίζει το 24%. Η Ελλάδα στηρίζεται κυρίως σε μισθωτούς και συνταξιούχους, ενώ οι εισφορές από ελεύθερους επαγγελματίες και αυτοαπασχολούμενους είναι αναλογικά χαμηλότερες.

Από το 2010 έως το 2024 ο λόγος φόρων προς ΑΕΠ αυξήθηκε κατά 7,4 ποσοστιαίες μονάδες και πρόκειται για μία από τις υψηλότερες αυξήσεις μεταξύ των χωρών του οργανισμού. Η εικόνα αποτυπώνει μια οικονομία που επί σειρά ετών μεταφέρει το φορολογικό βάρος σε περιορισμένη βάση φορολογουμένων και σε μια αγορά που συνεχίζει να λειτουργεί υπό καθεστώς έντονης πίεσης.