Η Μόσχα φρενάρει το ραντεβού που υπόσχεται ο Τραμπ

Ο λευκός οίκος επιμένει ότι ο βλαντίμιρ πούτιν και ο βολοντίμιρ ζελένσκι θα καθίσουν σύντομα στο ίδιο τραπέζι για ειρηνευτικές διαπραγματεύσεις, την ώρα που το κρεμλίνο κρατά σαφείς αποστάσεις και καλλιεργεί χαμηλές προσδοκίες. Ο ντόναλντ τραμπ υποστηρίζει ότι η απευθείας συνάντηση των δύο ηγετών είναι το «κλειδί» για τον τερματισμό της σύγκρουσης, θέτοντας ως άτυπο ορίζοντα το τέλος αυγούστου.

Η εκπρόσωπος τύπου του λευκού οίκου, καρολάιν λέβιτ, δήλωσε ότι ο πούτιν αποδέχθηκε να περάσει στη «νέα φάση» της διαδικασίας, δηλαδή σε διμερή συνάντηση με τον ζελένσκι, ενώ ο τραμπ πιέζει να πραγματοποιηθεί όσο το δυνατόν νωρίτερα. Την ίδια στιγμή, η μόσχα διαμηνύει μέσω του σεργκέι λαβρόφ ότι κάθε σύνοδος κορυφής προϋποθέτει επίπονες, «βήμα προς βήμα» συνομιλίες σε χαμηλότερο επίπεδο, επαναλαμβάνοντας την πάγια θέση της ότι οι ηγέτες υπογράφουν μια ήδη έτοιμη συμφωνία και δεν ανοίγουν από μηδενική βάση τη διαπραγμάτευση.

Η πραγματικότητα των τελευταίων τριάμισι χρόνων βαραίνει το σκηνικό, καθώς ο ρώσος πρόεδρος δεν έχει επιδείξει διάθεση συνάντησης με τον ουκρανό ομόλογό του, ενώ ευρωπαίοι και ουκρανοί αξιωματούχοι εκτιμούν ότι ο πούτιν αξιοποιεί την πρωτοβουλία τραμπ για να κερδίσει χρόνο. Σύμφωνα με τις ουκρανικές μυστικές υπηρεσίες ο ρώσος ηγέτης έχει οργανώσει πολλαπλές απόπειρες εξουδετέρωσης του ζελένσκι, και αν και έχει υποβαθμίσει δημοσίως τη ρητορική περί «αποναζιστικοποίησης», εμφανίζεται απρόθυμος να του αναγνωρίσει το κύρος μιας ισότιμης συνάντησης.

Το ζήτημα της αμερικανικής παρουσίας στη διαδικασία παραμένει ρευστό, καθώς ο τραμπ αρχικά δήλωσε ότι θα παρευρεθεί στο τετ α τετ, με τον ζελένσκι να τον καλεί δημόσια στο τραπέζι, αλλά μετά από τηλεφωνική επικοινωνία με τον πούτιν αναθεώρησε, προτάσσοντας πρώτα μια απευθείας συνάντηση πούτιν – ζελένσκι και ενδεχόμενη τριμερή σε δεύτερο χρόνο. Η μετατόπιση αυτή αντανακλά τις προσπάθειες να γεφυρωθούν οι διαδικαστικές διαφορές χωρίς να τιναχθεί η πρωτοβουλία στον αέρα.

Στην ουσία των θεμάτων παραμένουν μεγάλες αποστάσεις, με αιχμή τις εγγυήσεις ασφαλείας και τα εδαφικά. Το κιέβο επιμένει σε σαφείς και δεσμευτικές ρυθμίσεις που θα αποτρέπουν νέα ρωσική εισβολή, ενώ αμερικανοί και ευρωπαίοι αξιωματούχοι επεξεργάζονται κοινή πρόταση. Ο τραμπ έχει ξεκαθαρίσει ότι δεν θα υπάρξουν αμερικανοί στρατιώτες στο έδαφος της ουκρανίας, αφήνοντας ωστόσο ανοιχτό επίπεδο εμπλοκής της αμερικανικής αεροπορίας, την ώρα που η μόσχα απορρίπτει κατηγορηματικά κάθε παρουσία δυνάμεων του νατο στην ουκρανία.

Στο πεδίο των εδαφικών απαιτήσεων, σύμφωνα με διαθέσιμες πληροφορίες, ο πούτιν ζητεί πλήρη ουκρανική αποχώρηση από ντονέτσκ και λουχάνσκ και «πάγωμα» της κατάστασης σε χερσώνα και ζαπορίζια, κάτι που θα ισοδυναμούσε με τεράστιες απώλειες για το κιέβο. Ο ζελένσκι έχει αποκλείσει ρητά την παραχώρηση εδαφών, αν και έχει αφήσει περιθώρια συζήτησης για καθεστώτα ελέγχου σε ορισμένες περιοχές, ενώ ο λευκός οίκος φέρεται να εξετάζει σενάρια «ανταλλαγής γης», με τμήματα διεθνώς αναγνωρισμένα ως ουκρανικά αλλά de facto ελεγχόμενα από τη ρωσία, επιλογή με ελάχιστες πιθανότητες πολιτικής αποδοχής στο κιέβο.

Ακόμη και αν επικυρωθεί το ραντεβού των δύο ηγετών, η ταχεία συμφωνία που προβάλλει ο τραμπ μοιάζει απίθανη υπό τις παρούσες συνθήκες. Τα θεμελιώδη χάσματα στις αντιλήψεις για την ασφάλεια, στο ρόλο του νατο, στο μέλλον των κατεχόμενων περιοχών και στο πρωτόκολλο της ίδιας της διαδικασίας καθιστούν το έδαφος εξαιρετικά ασταθές. Το axios καταλήγει ότι η ίδια η προοπτική μιας κατ’ ιδίαν συνάντησης είναι εξαιρετικά δύσκολη, ενώ η επίτευξη βιώσιμης ειρηνευτικής συμφωνίας φαντάζει ακόμη πιο μακρινή.