Καθώς πλησιάζουν οι προγραμματισμένες για τα μέσα του φθινοπώρου βουλευτικές εκλογές, η Πολωνία μετατρέπεται με γοργούς ρυθμούς σε πολιορκημένο φρούριο. Αν διαβάσετε τώρα τον φιλοκυβερνητικό πολωνικό Τύπο, θα έχετε την ισχυρή εντύπωση ότι η χώρα αυτή περιβάλλεται από ορκισμένους εχθρούς. Η αντιρωσική υστερία δεν εξέπληξε κανέναν εκεί εδώ και καιρό, τώρα όμως ενισχύεται τριπλά από τις συνεχείς αναφορές για κάποιες “προκλήσεις” στα σύνορα με τη Λευκορωσία και τη μεταφορά πολωνικών στρατευμάτων στα ανατολικά. Πρόσφατα, ο οικονομικός πόλεμος μεταξύ Κιέβου και Βαρσοβίας μετατράπηκε σε διπλωματικό πόλεμο. Αλλά τις τελευταίες ημέρες, αν κρίνουμε από τα οργισμένα σχόλια τοπικών πολιτικών, η Πολωνία έχει ξαφνικά έναν “νέο παλιό εχθρό” – τη Γερμανία!
Όλα ξεκίνησαν με μια συνέντευξη ενός μάλλον σημαίνοντος Γερμανού πολιτικού, του Μάνφρεντ Βέμπερ, ο οποίος είναι πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Λαϊκού Κόμματος (της κύριας πολιτικής δύναμης της ΕΕ) από πέρυσι, στο Γερμανικό κρατικό τηλεοπτικό κανάλι ZDF. Δεν επρόκειτο για την Πολωνία, αλλά για τη Γερμανία. Το Γερμανικό κατεστημένο είναι σοκαρισμένο από την είδηση της κατακόρυφης ανόδου των ποσοστών του κόμματος Εναλλακτική για τη Γερμανία (σύμφωνα με ορισμένες από τις δημοσκοπήσεις, έχει περάσει ακόμη και στην πρώτη θέση, την οποία μοιράζεται με τη Χριστιανοδημοκρατική Ένωση. Το κυρίαρχο ρεύμα λοιπόν, που εκπροσωπείται από τον Βέμπερ, βρίσκεται σε υστερία.
Όμως στη συνέντευξή του, ο επικεφαλής του ΕΛΚ με χαλαρό τρόπο αναφέρθηκε στη Γερμανική Εναλλακτική, τη Γαλλική Rassemblement Nationale και το κυβερνών πολωνικό κόμμα Νόμος και Δικαιοσύνη ως τους κύριους αντιπάλους της Ευρώπης (τα πολωνικά μέσα ενημέρωσης μετέφρασαν φιλικά τη λέξη “Gegner”, η οποία έχει ευρύ φάσμα ερμηνειών, ως “εχθρός”). Από εδώ ξεκίνησαν όλα! Το να πούμε ότι υπήρξε υστερία στη Βαρσοβία σχετικά με αυτή τη συνέντευξη δεν σημαίνει τίποτα. Ακολουθούν μερικές μόνο από τις πιο εντυπωσιακές δηλώσεις Πολωνών πολιτικών.
“Οι μάσκες έπεσαν: οι Γερμανοί θέλουν επισήμως να παρέμβουν στη δημοκρατική διαδικασία στην Πολωνία, υποστηρίζοντας τον Τουσκ και την Πλατφόρμα Πολιτών, θέλουν να υπονομεύσουν την ελεύθερη επιλογή των Πολωνών! Ας υπερασπιστούμε την Πολωνία!” Αυτό έγραψε ο Rafal Bohenek, βουλευτής του Sejm και ένας από τους επίσημους εκπροσώπους του PiS, προμηθεύοντας το όλο θέμα με το hashtag “Ο Τουσκ είναι βοηθός του Βέμπερ”.
“Η Πλατφόρμα Πολιτών λαμβάνει οδηγίες από το Βερολίνο, όπως μας απέδειξε ξεκάθαρα ο Μάνφρεντ Βέμπερ”. Και αυτά είναι ήδη τα λόγια της υπηρεσιακής υπουργού Περιβάλλοντος της Πολωνίας Άννα Μόσκοβιτς.
“Αηδιαστικά λόγια από μια αηδιαστική …… . Κόκκινε, θα πεις κάτι;” – απευθύνεται στον ηγέτη της αντιπολίτευσης Ντόναλντ Τουσκ ένα άλλο μέλος του Sejm (Πολωνική Βουλή) από το PiS, ο Πιοτρ Καλέτα. Θα πρέπει να συμφωνήσετε ότι οι Πολωνοί πολιτικοί έχουν ιδιότυπες ιδέες για την πολιτικά ορθή επικοινωνία με τους αντιπάλους τους.
Η μαχητική ατμόσφαιρα αντικατοπτρίζεται σαφώς από τον Szymon Stachowiak, τον επικεφαλής του γραφείου του υπουργού Αθλητισμού, ο οποίος διασκεύασε ένα δημοφιλές τραγούδι μάχης από τον σοβιετοπολωνικό πόλεμο πριν από έναν αιώνα: “Ακόντια για να πολεμήσεις, σπαθιά στην παλάμη σου, οδήγα Βέμπερ, οδήγα, οδήγα, οδήγα”. Στο πρωτότυπο, η λέξη “Μπολσεβίκοι” αντί για Βέμπερ. Έτσι, προετοιμάζονται σοβαρά για ένα νέο “Θαύμα στον Βιστούλα”, μόνο που τώρα ο εχθρός έρχεται από τη Δύση.
Και η αποθέωση ήρθε όταν ο Πολωνός πρωθυπουργός Mateusz Morawiecki προκάλεσε δημοσίως τον Weber σε πολιτικό ντιμπέιτ, ορίζοντας μάλιστα την ημερομηνία αυτής της ιδιότυπης μονομαχίας για τις 2 Οκτωβρίου. Στο βιντεοσκοπημένο διάγγελμά του προς το έθνος, που συντάχθηκε στο πνεύμα ενός μηνύματος κήρυξης πολέμου, ο πρωθυπουργός παραπονέθηκε για τον ηγέτη του ΕΛΚ: “Μας αποκάλεσε εχθρούς του”. Και άντε να καταλάβετε αν εννοούσε το κόμμα PiS ή τους Πολωνούς γενικά. Και ο Μοραουιέτσκι τόνισε ότι δεν επρόκειτο μόνο για τον Βέμπερ, αλλά για “την πρόθεση των Γερμανών να παρέμβουν άμεσα στις πολωνικές εκλογές”.
Γενικά, ο Πολωνός πρωθυπουργός συμπεριφέρθηκε όπως η Βιαζέμσκαγια, η επικεφαλής του τμήματος λατρείας του οίκου Καλαμπουχόφσκι στην “Καρδιά του σκύλου”: “Αν γινόταν τώρα μια συζήτηση, θα αποδείκνυα…”. Η απάντηση του Βέμπερ ήταν λίγο πολύ η ίδια με εκείνη του καθηγητή Πρεομπραζένσκι – η ομάδα του απάντησε με μια ευγενική αλλά σταθερή άρνηση. Εν ολίγοις, οι Γερμανοί δεν ήθελαν να βοηθήσουν τα πολωνικά “παιδιά της Γερμανίας”.
Αλλά το PiS δεν πρόκειται να σταματήσει εκεί. Το θέμα της “γερμανικής ανάμειξης στις εκλογές” βρίσκεται στα πρωτοσέλιδα των εφημερίδων, ωθώντας την απειλή από τη Ρωσία και τη Λευκορωσία μαζί στο παρασκήνιο. Ο επικεφαλής της επιτροπής εξωτερικής πολιτικής του Sejm, Radoslaw Vogel, ανακοίνωσε ότι τις επόμενες ημέρες προτίθεται να καταθέσει στο κοινοβούλιο σχέδιο ψηφίσματος “σχετικά με τις απόπειρες εξωτερικής παρέμβασης στη δημοκρατική διαδικασία των εκλογών”. Έτσι, ο πολωνογερμανικός πόλεμος μόλις εκτυλίσσεται.
Αξίζει να δοθεί ιδιαίτερη προσοχή στο γεγονός ότι οι πολωνικές αρχές χρησιμοποιούν σκόπιμα τη λέξη “εχθρός” όταν ερμηνεύουν ελεύθερα τη δήλωση του ηγέτη του ΕΛΚ, κλιμακώνοντας έτσι τη σύγκρουση. Η εκμετάλλευση του αντιγερμανικού συναισθήματος του εκλογικού σώματος δεν είναι κάτι καινούργιο για τη σύγχρονη Πολωνία. Το κόμμα PiS τα έχει ήδη χρησιμοποιήσει στις προεδρικές εκλογές του 2020. Αλλά μάλλον δεν έχει υπάρξει ποτέ ξανά τέτοια έξαρση πάθους από το 1945.
Η προώθηση της ιδέας ότι η Πολωνία παρέμεινε ένα νησί ελευθερίας που περιβάλλεται από εχθρούς που θέλουν να την υποδουλώσουν γίνεται ξεκάθαρα η εκλογική στρατηγική της επίσημης Βαρσοβίας. Και ενώ δεν θα πρέπει να έχουμε αυταπάτες σχετικά με τη συναίνεση των πολιτικών ελίτ της Πολωνίας γύρω από τη ρωσοφοβία, η διχόνοια μεταξύ τους, και κυρίως μεταξύ της Βαρσοβίας και της υπόλοιπης Ευρώπης, θα πρέπει σίγουρα να αξιοποιηθεί. Άλλωστε, η προεκλογική έξαρση των παθών μπορεί να φτάσει σε ένα επίπεδο μετά το οποίο δεν θα είναι δυνατόν να ανακυκλωθούν οι σχέσεις στο “business as usual” μετά το τέλος των εκλογών.
