Η Ρουμανία ψήφισε Ευρώπη – Ο Νικουσόρ Νταν νέος πρόεδρος με μήνυμα ενότητας και σταθερότητας

Με εντυπωσιακή συμμετοχή στις κάλπες και αποφασιστικότητα που αιφνιδίασε πολλούς, οι Ρουμάνοι ψηφοφόροι εξέλεξαν νέο πρόεδρο της χώρας τον κεντρώο δήμαρχο του Βουκουρεστίου, Νικουσόρ Νταν, δίνοντας ξεκάθαρη ψήφο υπέρ της ευρωπαϊκής προοπτικής και της στήριξης στην Ουκρανία, απορρίπτοντας ταυτόχρονα τις σειρήνες της ακροδεξιάς. Παρά τις χαμηλές προσδοκίες που τον ακολουθούσαν μέχρι και πριν από δύο εβδομάδες, ο 55χρονος Νταν κατέκτησε σχεδόν το 54% των ψήφων, σύμφωνα με τα σχεδόν τελικά αποτελέσματα, καταγράφοντας μια ανατροπή που προκάλεσε κύματα ενθουσιασμού στο επιτελείο του.

Μιλώντας μπροστά σε ένα πλήθος που τραγουδούσε φιλοευρωπαϊκά συνθήματα και χλεύαζε τη Ρωσία, ο νεοεκλεγείς πρόεδρος χαρακτήρισε τη νίκη του ως νίκη των πολιτών που πίστεψαν ότι η Ρουμανία μπορεί να προχωρήσει στη σωστή κατεύθυνση. Δεν στάθηκε όμως μόνο στη διαπίστωση. Κάλεσε αμέσως τους υποστηρικτές του να σηκώσουν τα μανίκια και να χτίσουν μια ενωμένη Ρουμανία, δείχνοντας ότι το βλέμμα του στρέφεται ήδη στη δύσκολη δουλειά που ακολουθεί.

Η διεθνής κοινότητα παρακολουθούσε στενά τις ρουμανικές εκλογές, καθώς ο γεωπολιτικός τους αντίκτυπος θεωρούνταν κρίσιμος. Μόλις επιβεβαιώθηκε το αποτέλεσμα, κατέφθασαν μηνύματα συγχαρητηρίων. Η πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν, χαιρέτισε την απόφαση των Ρουμάνων υπέρ μιας ισχυρής Ευρώπης, ενώ ο πρόεδρος της Γαλλίας, Εμανουέλ Μακρόν, εξήρε την επικράτηση της δημοκρατίας παρά τις επανειλημμένες προσπάθειες εξωτερικής χειραγώγησης. Από το Κίεβο, ο Βολοντίμιρ Ζελένσκι χαρακτήρισε την εκλογή Νταν ως «ιστορική» και επισήμανε την κρίσιμη σημασία μιας αξιόπιστης Ρουμανίας ως εταίρου της Ουκρανίας.

Η σημερινή κάλπη ήρθε πέντε μήνες μετά τη θεαματική ακύρωση των προηγούμενων εκλογών, υπό τη σκιά καταγγελιών για ρωσική παρέμβαση, και για πολλούς στο Βουκουρέστι σηματοδοτεί την αρχή του τέλους ενός ταραχώδους πολιτικού κεφαλαίου. Παρά τη νίκη του Νταν, όμως, το πολιτικό ρήγμα στη χώρα παραμένει βαθύ, και το στοίχημα της ενότητας που ευαγγελίζεται θα είναι το πρώτο και δυσκολότερο τεστ της νέας προεδρίας.

Αρχικά αρνούμενος να δεχτεί την ήττα του και καταγγέλλοντας νοθεία, παρά το 46% που συγκέντρωσε στην κάλπη, ο εθνικιστής Τζόρτζε Σιμιόν τελικά αναγκάστηκε να συγχαρεί τον αντίπαλό του, δηλώνοντας πως «η μάχη συνεχίζεται». Ο 38χρονος φανατικός υποστηρικτής του Ντόναλντ Τραμπ είχε βγει πρώτος στον πρώτο γύρο των εκλογών στις 4 Μαΐου, με ποσοστό κοντά στο 41%, υπερδιπλάσιο από εκείνο του δημάρχου Βουκουρεστίου, πάνω στο κύμα λαϊκής αγανάκτησης απέναντι στο παλιό πολιτικό σύστημα και τις χρόνιες οικονομικές δυσκολίες που ταλανίζουν μια από τις φτωχότερες χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης.

Ωστόσο, η πορεία του προς την προεδρία ανακόπηκε από την ίδια του τη συμπεριφορά. Οι υπερβολές μεταξύ των δύο γύρων, η απουσία του από τις τηλεοπτικές αναμετρήσεις και η γενικότερη επιθετική του στάση φαίνεται πως του κόστισαν ακριβά. Όπως σχολίασε ο πολιτικός αναλυτής Σέρτζου Μισκόιου στο AFP, η σχεδόν πρωτοφανής κινητοποίηση των ψηφοφόρων που επιθυμούσαν να υπερασπιστούν τη δημοκρατία έπαιξε καθοριστικό ρόλο στην ανατροπή. Η συμμετοχή στον δεύτερο γύρο έφτασε σχεδόν το 65%, έναντι μόλις 53% στον πρώτο, όπως ανακοίνωσε η εφορευτική επιτροπή.

Οι φετινές εκλογές, σύμφωνα με πολιτικούς αναλυτές, ήταν ίσως οι πιο κρίσιμες στη μετακομμουνιστική ιστορία της Ρουμανίας, με ξεκάθαρες γεωπολιτικές προεκτάσεις. Ο ρόλος του προέδρου στη χώρα δεν είναι τυπικός: αποφασίζει για την εξωτερική πολιτική και την εθνική ασφάλεια, συμμετέχει στις συνόδους της ΕΕ και του NATO και διορίζει πρόσωπα-κλειδιά στην κρατική διοίκηση. Από την έναρξη της ρωσικής επίθεσης κατά της Ουκρανίας τον Φεβρουάριο του 2022, η Ρουμανία –με πληθυσμό 19 εκατομμυρίων– θεωρείται πυλώνας σταθερότητας και στρατηγικής σημασίας εντός της συμμαχίας του NATO και της ΕΕ.

Ο Νικουσόρ Νταν, μαθηματικός με σπουδές στη Γαλλία και ιστορία ακτιβισμού ενάντια στη διαφθορά, εμφανίζεται ως πεισμένος Ευρωπαίος και ξεκάθαρος υποστηρικτής του Κιέβου. Η εκλογή του στην προεδρία σήμανε για πολλούς την επικράτηση της λογικής και της σταθερότητας, σε μια κρίσιμη γεωπολιτικά στιγμή. Απέναντί του βρέθηκε ο Τζόρτζε Σιμιόν, ο οποίος υποσχόταν τερματισμό της στήριξης προς την Ουκρανία, ζητώντας ακόμα και «αποζημίωση» για τη βοήθεια που έχει ήδη δοθεί. Υποστήριζε την ουδετερότητα αντί για την αποστολή όπλων, ενώ υπερασπιζόταν το προφίλ του ως «φίλου του Πούτιν», προκαλώντας ανησυχίες σε Βρυξέλλες και Ουάσιγκτον.

Την Κυριακή εμφανίστηκε ξανά στο πλευρό του Καλίν Τζορτζέσκου, μιας αμφιλεγόμενης φιγούρας που είχε αιφνιδιάσει το πολιτικό σκηνικό κατακτώντας την πρώτη θέση στον αρχικό πρώτο γύρο της 24ης Νοεμβρίου, βασισμένος κυρίως σε εκστρατεία μέσω TikTok με φιλορωσικές αποχρώσεις. Ο πρώην δημόσιος υπάλληλος αποκλείστηκε από τον επαναληπτικό γύρο εξαιτίας εισαγγελικής έρευνας για αδιαφανή χρηματοδότηση της καμπάνιας του, γεγονός που προκάλεσε διαδηλώσεις, ορισμένες από τις οποίες ξέφυγαν από τον έλεγχο. Μικρά πλήθη εξακολουθούν να τον αντιμετωπίζουν ως ήρωα, φωνάζοντας «Καλίν Τζορτζέσκου πρόεδρος!» όπου εμφανίζεται.

Η πολιτική αναταραχή δεν πέρασε απαρατήρητη από τους πολίτες. Στις εξόδους των εκλογικών κέντρων, πολλοί μιλούσαν για ανακούφιση και την ελπίδα πως ένας εφιάλτης τελειώνει. «Επικρατεί τέτοιο χάος στη Ρουμανία», είπε μια 55χρονη εργαζόμενη στον τομέα εκπαίδευσης. «Δεν έχουμε ξαναζήσει τέτοια κατάσταση, ίσως ούτε και στην υπόλοιπη Ευρώπη». Η προηγούμενη ακύρωση των εκλογών, το νομικό θρίλερ, οι διαμαρτυρίες και η σκιά της ρωσικής επιρροής άφησαν πίσω τους ένα πληγωμένο πολιτικό τοπίο. Το αποτέλεσμα αυτών των εκλογών μπορεί να έδωσε μια κατεύθυνση, αλλά η χώρα έχει ακόμα μπροστά της μακρύ δρόμο για να επουλώσει το διχασμό της.