Η σούπερ Σπάρτη του Νετανιάχου και το μέλλον απομόνωσης του Ισραήλ

Λίγες ώρες πριν την έναρξη της χερσαίας επιχείρησης εναντίον της πόλης της Γάζας την Τρίτη, ο Μπενιαμίν Νετανιάχου προετοίμασε τη χώρα του για ένα μέλλον αυξανόμενης οικονομικής απομόνωσης, καλώντας τους Ισραηλινούς να μετατρέψουν το κράτος τους σε μια «σούπερ Σπάρτη» της Μέσης Ανατολής. Το όραμα που παρουσίασε ο πρωθυπουργός περιλαμβάνει μια πιο στρατιωτικοποιημένη κοινωνία, με τάσεις αυτάρκειας και περιορισμένες εμπορικές επιλογές, γεγονός που θα καταστήσει το Ισραήλ όλο και πιο εξαρτημένο από την εγχώρια παραγωγή. Η προοπτική αυτή έχει προκαλέσει έντονες αντιδράσεις στους πολίτες, οι οποίοι ανησυχούν ότι οδηγούνται στον δρόμο ενός απομονωμένου κράτους παρία.

Την ίδια ημέρα που ο στρατός του Ισραήλ προχωρούσε με άρματα μάχης προς το κέντρο της Γάζας, μια ερευνητική επιτροπή του ΟΗΕ δημοσίευσε έκθεση η οποία καταδικάζει με σκληρή γλώσσα τις ισραηλινές επιχειρήσεις και καταλήγει στο συμπέρασμα ότι το Ισραήλ διαπράττει γενοκτονία. Παράλληλα, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή ετοιμαζόταν να εξετάσει το ενδεχόμενο αναστολής μέρους της εμπορικής συμφωνίας με το Ισραήλ, ενώ ο κατάλογος των χωρών που αναγνωρίζουν την Παλαιστίνη συνέχισε να διευρύνεται. Ακόμη και ο διαγωνισμός τραγουδιού της Eurovision τέθηκε υπό αμφισβήτηση, καθώς αρκετά κράτη απείλησαν με μποϊκοτάζ αν το Ισραήλ συμμετείχε.

Η οικονομική πίεση ήταν άμεση. Μετά την ομιλία του Νετανιάχου, οι μετοχές στο χρηματιστήριο του Τελ Αβίβ κατέγραψαν πτώση και το σέκελ υποχώρησε έναντι του δολαρίου. Ο βετεράνος αρθρογράφος Μπεν Κάσπιτ στη Maariv υπενθύμισε ότι «η Σπάρτη, όσο ηρωική κι αν υπήρξε, καταστράφηκε και εξαφανίστηκε», ενώ ο επικεφαλής της μεγαλύτερης συνδικαλιστικής ομοσπονδίας Histadrut, Άρνον Μπαρ-Νταβίντ, δήλωσε ξεκάθαρα «δεν θέλω να είμαι η Σπάρτη», τονίζοντας ότι η ισραηλινή κοινωνία είναι εξαντλημένη και έχει ανάγκη την ειρήνη.

Την ίδια στιγμή, μια ομάδα ογδόντα οικονομολόγων προειδοποίησε ότι η καταστροφή της Γάζας θα στοιχίσει δισεκατομμύρια σέκελ και θα θέσει σε κίνδυνο την οικονομική ανθεκτικότητα του Ισραήλ, απομακρύνοντάς το από τον κύκλο των ανεπτυγμένων χωρών. Ωστόσο, στην ομιλία του τη Δευτέρα, ο Νετανιάχου κατηγόρησε ξένες δυνάμεις για την απομόνωση, μιλώντας για «πολιορκία» που, όπως είπε, οργανώνεται από την Κίνα και το Κατάρ. Επεσήμανε ότι στις δυτικές κοινωνίες η επιρροή των μουσουλμανικών μειονοτήτων ασκεί ισχυρή πίεση στις κυβερνήσεις, οδηγώντας τες σε πιο επικριτική στάση απέναντι στο Ισραήλ. Οι παρατηρήσεις του στόχευαν ιδιαίτερα το Ηνωμένο Βασίλειο, τη Γαλλία και το Βέλγιο, χώρες που αναμένεται να αναγνωρίσουν την Παλαιστίνη στη Γενική Συνέλευση του ΟΗΕ και που εμφανίζονται ολοένα και πιο επικριτικές για τις επιχειρήσεις στη Γάζα.

Στο εσωτερικό, οι επικριτές υποστηρίζουν ότι η ρητορική του Νετανιάχου είναι ένας τρόπος αποποίησης ευθυνών για τις συνέπειες των κυβερνητικών επιλογών του. Ο σχολιαστής Σεβέρ Πλόκερ στην Yedioth Ahronoth υπογράμμισε ότι η χώρα κινδυνεύει να μετατραπεί σε «λαό που θα ζει μόνος», αποκομμένος από τον ανεπτυγμένο κόσμο και ανεπιθύμητος για συνεργασίες ή εμπορικές σχέσεις. Παρ’ όλα αυτά, ο Νετανιάχου παραμένει στην εξουσία χάρη στην υποστήριξη που λαμβάνει από την Ουάσινγκτον, με τον υπουργό Εξωτερικών των ΗΠΑ Μάρκο Ρούμπιο να του δίνει το πράσινο φως για την εξάλειψη της Χαμάς, προσφέροντας «απόλυτη» στήριξη.

Οι ακροδεξιοί εταίροι του πρωθυπουργού χαιρετίζουν την ψυχολογία πολιορκίας που επιχειρεί να εδραιώσει, καθώς θεωρούν ότι αυτή αποτρέπει κάθε προοπτική συμβιβασμού και ξένης παρέμβασης, προετοιμάζοντας το έδαφος για την προώθηση ενός «μεγαλύτερου Ισραήλ». Ο δεξιός σχολιαστής Αμιχάι Ατάλι υποστήριξε ότι οι Ισραηλινοί πρέπει να αποδεχτούν πως βρίσκονται σε έναν θρησκευτικό πόλεμο μέχρι θανάτου, στον οποίο οι οικονομικές δυσκολίες αποτελούν αναγκαίο τίμημα. «Ναι, αυτό θα είναι πιο μακροχρόνιο και πιο εξαντλητικό», τόνισε, «αλλά δεν έχουμε άλλη επιλογή από το να πάρουμε τα σπαθιά στα χέρια μας».