Η υδρολογική κρίση απειλεί την επάρκεια νερού στην Αθήνα

Μόνιμα χαρακτηριστικά προσλαμβάνει η υδρολογική κρίση στην Ελλάδα, με τα αποθέματα στους ταμιευτήρες της ΕΥΔΑΠ, που υδροδοτεί το λεκανοπέδιο αττικής, να μειώνονται δραματικά χρόνο με τον χρόνο εξαιτίας της παρατεταμένης ανομβρίας και της αυξανόμενης ζήτησης σε νερό. Σύμφωνα με τα επίσημα στοιχεία, στις 30 Σεπτεμβρίου 2023 τα αποθέματα ανέρχονταν σε 930 εκατομμύρια κυβικά μέτρα, έναν χρόνο αργότερα, στις 30 Σεπτεμβρίου 2024, είχαν μειωθεί στα 639 εκατομμύρια, ενώ η εκτίμηση για τις 30 Σεπτεμβρίου 2025 προβλέπει περαιτέρω πτώση στα μόλις 380 εκατομμύρια κυβικά μέτρα. η τάση αυτή αποτυπώνει μια μέση ετήσια μείωση των αποθεμάτων κατά περίπου 250 εκατομμύρια κυβικά μέτρα, γεγονός που συνδέεται τόσο με την πτώση της ετήσιας βροχόπτωσης κατά 25% όσο και με την αύξηση της εξάτμισης κατά 15%, σε συνδυασμό με την ενίσχυση της κατανάλωσης κατά 6%. το αποτέλεσμα είναι η συστηματική εμφάνιση ελλείμματος, που το 2023 διαμορφώθηκε στα 161 εκατομμύρια κυβικά μέτρα, το 2024 εκτοξεύτηκε στα 291 εκατομμύρια και για το 2025 υπολογίζεται στα 259 εκατομμύρια κυβικά μέτρα.

Παρά τα ανησυχητικά δεδομένα και τις δεσμεύσεις της κυβέρνησης για την ανακοίνωση ενός ολοκληρωμένου σχεδίου αντιμετώπισης της λειψυδρίας, οι σχετικές πρωτοβουλίες παραμένουν ασαφείς, ενώ και η ενημέρωση των πολιτών χαρακτηρίζεται αποσπασματική. η ευδαπ έχει ήδη ενεργοποιήσει εναλλακτικές πηγές υδροληψίας ώστε να καλύψει τις ανάγκες. Η γεώτρηση της μαυροσουβάλας με δυναμικότητα 32 εκατομμυρίων κυβικών μέτρων ετησίως λειτουργεί ήδη, ενώ έχει αποφασιστεί μείωση κατά 70% της πρώτης περιβαλλοντικής παροχής του ταμιευτήρα του εύηνου, απελευθερώνοντας 22 εκατομμύρια κυβικά μέτρα. προχωρά επίσης η ενεργοποίηση υδροληψιών από τις περιοχές ούγγροι και ανατολική υλίκη, με αναμενόμενη εισροή 50 εκατομμυρίων κυβικών, καθώς και η αξιοποίηση γεωτρήσεων στον μέσο ρου του βοιωτικού κηφισού. Συνολικά πρόκειται για 17 γεωτρήσεις και 3 αντλιοστάσια, με αναμενόμενη παραγωγή 45 εκατομμυρίων κυβικών μέτρων ετησίως, υπό την προϋπόθεση ότι θα εξασφαλιστεί η αδειοδότηση από το υπουργείο περιβάλλοντος και ενέργειας. Σύμφωνα με τον διευθύνοντα σύμβουλο της ΕΥΔΑΠ, Χάρη Σαχίνη, αν συνεχιστούν οι ίδιες υδρολογικές συνθήκες, η επάρκεια νερού για το λεκανοπέδιο μπορεί να διασφαλιστεί μόνο για τα επόμενα δύο χρόνια, γεγονός που καθιστά επιτακτική τη λήψη αποφάσεων για έργα και δράσεις άμεσης εφαρμογής.

Η σύμβαση της ΕΥΔΑΠ με το ελληνικό δημόσιο προβλέπει την παροχή 413 εκατομμυρίων κυβικών μέτρων ακατέργαστου νερού ετησίως, με συγκεκριμένα ποιοτικά και ποσοτικά κριτήρια. το πλάνο της εταιρείας για την υδρολογική επάρκεια του λεκανοπεδίου περιλαμβάνει, σε μεσοπρόθεσμο ορίζοντα δύο έως τεσσάρων ετών, την επέκταση των υδροδοτικών δυνατοτήτων μέσω μονάδων αφαλάτωσης και θαλάσσιων μεταφορών νερού, καθώς και έργων περιορισμού διαρροών στο δίκτυο. παρότι στο πρώτο εξάμηνο του 2025 οι επενδύσεις για τη μείωση διαρροών ανήλθαν μόλις σε 7 εκατομμύρια ευρώ, ο συνολικός σχεδιασμός προβλέπει σημαντική αύξηση με προϋπολογισμό 250 εκατομμύρια ευρώ την προσεχή τριετία. σε πιο μακροπρόθεσμο ορίζοντα τεσσάρων έως οκτώ ετών, σχεδιάζονται έργα ενίσχυσης του συστήματος εύηνου–μόρνου, καθώς και η αξιοποίηση επεξεργασμένων λυμάτων από την ψυττάλεια για άρδευση ή βιομηχανική χρήση. Όπως διευκρίνισε ο κ. Σαχίνης, τα έργα αυτά, συνολικού κόστους άνω των 500 εκατομμυρίων ευρώ, δεν θα επιβαρύνουν την εταιρεία, καθώς θα χρηματοδοτηθούν από το δημόσιο.

Η πίεση που δημιουργεί η λειψυδρία εκτιμάται ότι θα οδηγήσει σε αυξήσεις των τιμολογίων του νερού, με την ΕΥΔΑΠ να έχει ήδη καταθέσει αίτημα ανατιμήσεων στη ρυθμιστική αρχή αποβλήτων, ενέργειας και υδάτων. Μέχρι σήμερα δεν έχει δοθεί έγκριση για τα νέα τιμολόγια, γεγονός που η εταιρεία συνδέει με την εμφάνιση ζημιών στο πρώτο εξάμηνο του 2025. σύμφωνα με τα οικονομικά αποτελέσματα, ο κύκλος εργασιών ανήλθε σε 173,3 εκατομμύρια ευρώ, σημειώνοντας πτώση 0,7%, ενώ τα λειτουργικά κέρδη μειώθηκαν κατά 65%, στα 10,6 εκατομμύρια ευρώ. η εταιρεία εμφάνισε ζημίες ύψους 5,6 εκατομμυρίων ευρώ, έναντι καθαρών κερδών 10 εκατομμυρίων το αντίστοιχο διάστημα του 2024. η διοίκηση της ευδαπ τονίζει ότι, αν και η πρώτη ρυθμιστική περίοδος ξεκίνησε την 1η ιανουαρίου 2025, η καθυστέρηση της ρυθμιστικής αρχής στην ενεργοποίηση του πλαισίου κοστολόγησης και τιμολόγησης υπονομεύει τη βιωσιμότητα των επενδύσεων.

Παράλληλα, η εταιρεία παρακολουθεί στενά το εγχείρημα συγχώνευσης των δημοτικών επιχειρήσεων ύδρευσης και αποχέτευσης, δηλώνοντας πρόθυμη να συμμετάσχει εφόσον εξασφαλιστεί κανονιστικό πλαίσιο που θα εγγυάται την ανάκτηση κόστους και την απόδοση επενδύσεων. Ήδη η ΕΥΔΑΠ έχει παρουσία σε νησιά όπως η Πάτμος και το Καστελόριζο μέσω θυγατρικών της και ενδιαφέρεται να εντάξει στο σύστημά της περιοχές της Αττικής που σήμερα εξυπηρετούνται από δήμους, με πληθυσμό περίπου 500.000 κατοίκων.

Το επενδυτικό πρόγραμμα της ΕΥΔΑΠ για την περίοδο 2025–2034 ανέρχεται σε 2,5 δισεκατομμύρια ευρώ και αφορά τον εκσυγχρονισμό των υποδομών, τον ψηφιακό μετασχηματισμό και την ενίσχυση της ανθεκτικότητας του δικτύου. Στο πρώτο εξάμηνο του 2025, η απορρόφηση επενδύσεων έφτασε τα 31 εκατομμύρια ευρώ, αυξημένη κατά 38% σε σχέση με το 2024, με σημαντικό μέρος να κατευθύνεται σε έργα της Ανατολικής Αττικής, στην ύδρευση, στην αποχέτευση και σε ψηφιακές υποδομές. Περίπου το 15% των επενδύσεων καλύφθηκε από κοινοτικά κονδύλια, ενώ ενεργοποιήθηκε και χρηματοδοτική γραμμή ύψους 250 εκατομμυρίων ευρώ από την ευρωπαϊκή τράπεζα επενδύσεων.

τα στοιχεία αυτά επιβεβαιώνουν ότι η υδρολογική κρίση δεν αποτελεί συγκυριακό φαινόμενο αλλά μόνιμη απειλή, με τις συνέπειες να γίνονται ήδη ορατές τόσο σε επίπεδο επάρκειας νερού όσο και στη λειτουργία της μεγαλύτερης εταιρείας ύδρευσης της χώρας.