IMEC vs Cosco: Η Ελλάδα στην κόψη του γεωπολιτικού ξυραφιού
Η πρωτοβουλία India-Middle East-Europe Corridor (IMEC) δεν είναι απλώς ένας νέος εμπορικός δρόμος. Πρόκειται για ένα στρατηγικό πρότζεκτ που συνδέει την Ινδία με την Ευρώπη μέσω της Μέσης Ανατολής, λειτουργώντας ως αντίβαρο στο κινεζικό Belt & Road. Σε αυτή την εξίσωση, η Ελλάδα οφείλει να είναι παρούσα. Όμως ο μεγάλος της «άσος» –το λιμάνι του Πειραιά– έχει μετατραπεί σε εμπόδιο.
Ο έλεγχος του Πειραιά από την κινεζική Cosco (67%) έχει μετατρέψει τον φυσικό γεωοικονομικό κόμβο της χώρας σε γεωπολιτικό αδιέξοδο, καθώς οι ΗΠΑ και οι βασικοί εταίροι του IMEC αποκλείουν υποδομές με κινεζική συμμετοχή από τον σχεδιασμό τους.
Ο Πειραιάς, λοιπόν, αν και βρίσκεται στην καρδιά των ευρασιατικών θαλάσσιων και χερσαίων διαδρόμων, δεν είναι πλέον αξιόπιστος για τη Δύση. Το μήνυμα είναι σαφές: δεν μπορείς να χτίσεις αντι-κινεζικό διάδρομο με κινεζικό λιμάνι.
Η απομάκρυνση της Cosco δεν είναι ούτε απλή ούτε ανέξοδη. Η Κίνα έχει ήδη επενδύσει, έχει συμβόλαια, και κάθε παρέμβαση συνεπάγεται διαιτησίες, οικονομικές αξιώσεις και διπλωματική κρίση. Ωστόσο, η γεωπολιτική σκακιέρα απαιτεί επιλογές. Όπως επισημαίνει ο αναλυτής κ. Ιτιμούδης, η Ελλάδα «δεν μπορεί να πατάει σε δύο βάρκες».
Η κυβέρνηση έχει ενώπιόν της τρεις βασικές διαδρομές:
Σταδιακή αποδέσμευση μέσω πολιτικής πίεσης, επαναδιαπραγμάτευσης ή αγοράς μετοχών – δύσκολη, ακριβή, αλλά στρατηγικά καθοριστική.
Ανάπτυξη εναλλακτικών λιμένων, όπως η Αλεξανδρούπολη, το Λαύριο ή η Καλαμάτα – απαιτεί χρόνο, επενδύσεις και ξένη τεχνική υποστήριξη.
Έμμεση συμμετοχή στον IMEC, χωρίς άμεση εμπλοκή του Πειραιά, αλλά με ρόλο σε επενδυτικά ή θεσμικά σχήματα – λύση δεύτερης ταχύτητας.
Πίεση χωρίς φανφάρες
Το IMEC έχει προς το παρόν «παγώσει» λόγω της αστάθειας στη Μέση Ανατολή. Όμως στο παρασκήνιο, ΗΠΑ και Ινδία προετοιμάζουν τις επόμενες κινήσεις, και ο ρόλος της Ελλάδας εξαρτάται από τις επιλογές της τώρα. Πληροφορίες κάνουν λόγο για πίεση προς την Cosco να αποδεχτεί μερική αποχώρηση, ενώ η Ουάσινγκτον φέρεται διατεθειμένη να παράσχει στήριξη μέσω του Development Finance Corporation (DFC) για την ανάπτυξη νέων κόμβων.
Αν η Ελλάδα δεν κινηθεί, άλλες χώρες –π.χ. η Ιταλία με τη Γένοβα ή η Τουρκία με τη Μερσίνη– θα καλύψουν το κενό. Οι Αμερικανοί πιέζουν για λύσεις και δεν θα περιμένουν αιώνια.
Η συμμετοχή στον IMEC θα προσδώσει πολλαπλά πλεονεκτήματα: αναβάθμιση του ρόλου της χώρας, προσέλκυση επενδύσεων, νέες συμμαχίες. Αλλά το κόστος είναι υπαρκτό. Το Πεκίνο δεν θα δεχτεί αδιαμαρτύρητα αλλαγή ιδιοκτησιακού καθεστώτος, ενώ το ενδεχόμενο αντίποινων –ειδικά στη ναυτιλία και το εμπόριο– είναι ανοιχτό.
Από την άλλη, η παραμονή στην αδράνεια σημαίνει γεωστρατηγικό μαρασμό. Η απόφαση είναι πολιτική, όχι οικονομική. Και στο σημερινό παγκόσμιο σκηνικό, η ουδετερότητα δεν αποτελεί πάντα επιλογή.
Η Ελλάδα οφείλει να αναμετρηθεί με τα διλήμματα του 21ου αιώνα. Η πρόκληση του IMEC είναι μοναδική. Αν δεν την αδράξει, η ιστορία θα την προσπεράσει.
