Τα θύματα των γυναικοκτονιών που τα τελευταία χρόνια συγκλόνισαν την ελληνική κοινωνία και στάθηκαν η αφορμή για τη δημιουργία του σωματείου «Γίνε Άνθρωπος», «ζωντανεύουν» σε ένα συγκλονιστικό βίντεο, φτιαγμένο με τη βοήθεια της Τεχνητής Νοημοσύνης, και στέλνουν ένα ηχηρό μήνυμα ζωής. «Είμαι μία και είμαστε όλες», λένε η Γαρυφαλλιά Ψαρράκου, η Ελένη Τοπαλούδη, η Ερατώ Μανωλακέλλη, η Σοφία Σαββίδου, η Πολυξένη Μπέρδου, η Ντόρα Ζαχαριά και η Κυριακή Γρίβα, γυναίκες που δολοφονήθηκαν τόσο άδικα και σήμερα, μέσα από την ψηφιακή τους «επιστροφή», καλούν κάθε γυναίκα που υφίσταται κακοποίηση να μιλήσει πριν να είναι αργά. «Για εκείνη ήταν αργά, για εμένα όμως, για εσένα και για όλες τις υπόλοιπες γυναίκες προλαβαίνεις», είναι το κεντρικό μήνυμα που εκπέμπει το σωματείο «Γίνε Άνθρωπος».
Το βίντεο δημιουργήθηκε με αφορμή τη Διεθνή Ημέρα για την Εξάλειψη της Βίας κατά των Γυναικών (25 Νοεμβρίου) και επιχειρεί κάτι πρωτόγνωρο: οι γυναίκες που δολοφονήθηκαν λόγω έμφυλης βίας «επιστρέφουν» για να μιλήσουν με τη δική τους φωνή. Με τη συναίνεση των οικογενειών τους –ιδρυτικών μελών του οργανισμού– η Ελένη Τοπαλούδη, η Κυριακή Γρίβα, η Γαρυφαλλιά Ψαρράκου, η Σοφία Σαββίδου, η Πολυξένη Μπέρδου, η Ερατώ Μανωλακέλλη και η Ντόρα Ζαχαριά «αναδύονται» μέσω τεχνητής νοημοσύνης και αφηγούνται: «Κάποτε ήμουν κοπέλα… και με δολοφόνησαν». Τη δημιουργία του βίντεο υπογράφει ο αντιπρόεδρος του «Γίνε Άνθρωπος» Αντώνης Αγγελίδης, ο οποίος έχει την ευθύνη για σενάριο, σκηνοθεσία, μοντάζ, μουσική και επεξεργασία με AI, ενώ το κείμενο έχει γραφτεί από τη δρ Κέλλυ Ιωάννου, καθηγήτρια Εγκληματολογίας και πρόεδρο του οργανισμού. Την αφήγηση «ντύνει» με τη φωνή της η εγκληματολογική ψυχολόγος και εθελόντρια του σωματείου, Εριέττα Δρακοπούλου.
Στο βίντεο, οι γυναίκες που χάθηκαν ζητούν να σταματήσουμε να αγνοούμε τα σημάδια, να ακούμε όσες καταγγέλλουν βία και να δράσουμε πριν η κακοποίηση οδηγήσει σε ακόμη ένα έγκλημα. «Γίνε η φωνή που εκείνες δεν πρόλαβαν να έχουν. Γίνε η δράση που σήμερα θα σώσει μια ζωή. Γίνε Άνθρωπος», ακούγεται στο κλείσιμο.
Στη Φολέγανδρο, στις 16 Ιουλίου 2021, η 26χρονη Γαρυφαλλιά Ψαρράκου δολοφονήθηκε από τον σύντροφό της κατά τη διάρκεια των διακοπών τους. Ο δράστης, που στη συνέχεια ομολόγησε λέγοντας το κυνικό «χάλασε η φάση», σύμφωνα με την ιατροδικαστική έκθεση την έσπρωξε από τα βράχια και την πέταξε στη θάλασσα, όπου έχασε τη ζωή της.
Τον Νοέμβριο του 2018, η υπόθεση της 21χρονης φοιτήτριας Ελένης Τοπαλούδη στη Ρόδο συγκλόνισε τη χώρα: κακοποιήθηκε, βασανίστηκε και δολοφονήθηκε από δύο νεαρούς άνδρες, 21 και 19 ετών, οι οποίοι αφού τη βίασαν, την πέταξαν ζωντανή στη θάλασσα. Η υπόθεση έγινε σύμβολο στον αγώνα κατά της έμφυλης βίας, με τους δράστες να καταδικάζονται το 2020 σε ισόβια και επιπλέον 15 χρόνια, χωρίς ελαφρυντικά, ποινή που επιβεβαιώθηκε και σε δεύτερο βαθμό.
Στις 24 Μαΐου 2019 στη Λέσβο, η 24χρονη Ερατώ Μανωλακέλλη δολοφονήθηκε από τον 25χρονο εν διαστάσει σύζυγό της. Εκείνος παραβίασε την μπαλκονόπορτα, επιτέθηκε με ύβρεις και βία και την εκτέλεσε εν ψυχρώ με κυνηγετικό όπλο, ενώ η Ερατώ μιλούσε στο τηλέφωνο με τον καλύτερό της φίλο, αυτόπτη και αυτήκοο μάρτυρα από την άλλη άκρη της γραμμής. Το δίχρονο παιδί τους κοιμόταν στο διπλανό δωμάτιο. Ο δράστης συνελήφθη σύντομα και καταδικάστηκε σε ισόβια για ανθρωποκτονία από πρόθεση, έχοντας ασκήσει έφεση κατά της απόφασης.
Τον Μάρτιο του 2020, στην Κηφισιά, η Σοφία Σαββίδου και η συνάδελφός της, πρώην σύζυγος του δράστη, Πολυξένη Μπέρδου, εκτελέστηκαν εν ψυχρώ στον χώρο στάθμευσης σούπερ μάρκετ όπου εργάζονταν, την ώρα του διαλείμματός τους. Ο δράστης, ο οποίος αντιμετώπιζε οικονομικά προβλήματα και είχε ιστορικό επιθετικότητας απέναντι στην πρώην σύζυγό του, τις περίμενε γνωρίζοντας το πρόγραμμά τους και πυροβόλησε επανειλημμένα μέσα στο αυτοκίνητο της Σοφίας· οι αστυνομικοί συνέλεξαν δέκα κάλυκες από το σημείο. Η Σοφία χαρακτηρίστηκε «παράπλευρη απώλεια» σε ένα έγκλημα που είχε ως κεντρικό στόχο την Πολυξένη.
Η Πολυξένη Μπέρδου
Στη Ρόδο, η εκπαιδευτικός Δώρα (Ντόρα) Ζαχαριά δολοφονήθηκε από τον πρώην σύντροφό της, με τον οποίο διατηρούσε σχέση για εννέα μήνες και είχε χωρίσει λόγω της χειριστικής συμπεριφοράς και των συνεχών απαγορεύσεων που εκείνος της επέβαλε. Λίγες ημέρες μετά τη διακοπή της σχέσης, ενώ η Δώρα είχε σταθμεύσει το αυτοκίνητό της στην οδό Μόσχας στο Ροδίνι, ο δράστης που την παρακολουθούσε την πυροβόλησε δύο φορές με κυνηγετικό όπλο, σκοτώνοντάς την επί τόπου. Παρά την άμεση επέμβαση του ΕΚΑΒ, δεν κατέστη δυνατή η ανάνηψή της. Ο δράστης βρέθηκε αργότερα νεκρός στο σπίτι του, έχοντας αυτοπυροβοληθεί.
Τον Απρίλιο του 2024, η δολοφονία της 28χρονης Κυριακής Γρίβα έξω από το Αστυνομικό Τμήμα Αγίων Αναργύρων σόκαρε τη χώρα και ανέδειξε με τον πιο σκληρό τρόπο κενά στην προστασία των θυμάτων. Στις 1 Απριλίου, η Κυριακή μαχαιρώθηκε θανάσιμα από τον πρώην σύντροφό της λίγα μέτρα από το τμήμα, όπου είχε πάει να ζητήσει βοήθεια. Η έρευνα έδειξε ότι επρόκειτο για πράξη με πλήρη νηφαλιότητα, χωρίς ψυχική διαταραχή που να μειώνει την ευθύνη του δράστη. Το δικαστικό συμβούλιο αποφάσισε την παραπομπή του σε δίκη με βαρύτατες κατηγορίες, ενώ παράλληλα ασκήθηκε ποινική δίωξη για κακούργημα σε βάρος τεσσάρων αστυνομικών για θανατηφόρα έκθεση από υπόχρεο διά παραλείψεως. Η δικογραφία διαβιβάστηκε σε ανακριτή, φωτίζοντας σοβαρές παθογένειες στον τρόπο που οι Αρχές αντιμετωπίζουν τα αιτήματα προστασίας.
Μέσα από αυτές τις ιστορίες απώλειας γεννήθηκε το σωματείο «Γίνε Άνθρωπος», που ιδρύθηκε το 2021 και δραστηριοποιείται ενάντια στη βία σε κάθε μορφή της, με ειδική έμφαση στην πρόληψη και αντιμετώπιση της έμφυλης και ενδοοικογενειακής βίας, καθώς και στη θεσμική αναγνώριση του φαινομένου των γυναικοκτονιών στην Ελλάδα. Στο πλευρό του οργανισμού βρίσκονται ψυχολόγοι, εγκληματολόγοι, κοινωνικοί λειτουργοί, κοινωνιολόγοι και άλλοι επιστήμονες, με κοινό όραμα μια κοινωνία απαλλαγμένη από πατριαρχικές αντιλήψεις και στερεότυπα. Μέσα από το νέο βίντεο, το σωματείο υπενθυμίζει πως πίσω από κάθε στατιστική υπάρχει μια ζωή που χάθηκε και μια προειδοποίηση που δεν ακούστηκε εγκαίρως. Οι γυναίκες που δολοφονήθηκαν ζητούν από όλους να μην σιωπήσουν: «Γίνε η φωνή, γίνε η πράξη, Γίνε Άνθρωπος».
