Κατολίσθηση στην Καλντέρα, καμπανάκι για την άναρχη δόμηση

Ανησυχία επικρατεί στη σαντορίνη έπειτα από τη μεγάλη κατολίσθηση που σημειώθηκε πριν από λίγες ημέρες στο Ημεροβίγλι, όταν τεράστιοι βράχοι αποκολλήθηκαν από την πλαγιά της Καλντέρας και κατέληξαν στη θάλασσα.
Στο βίντεο ντοκουμέντο που κυκλοφορεί ευρέως στο διαδίκτυο διακρίνεται ένα πυκνό σύννεφο σκόνης να απλώνεται πάνω από μεγάλο τμήμα του νησιού την ώρα της κατάρρευσης, εικόνες που εντείνουν το κλίμα ανησυχίας μεταξύ κατοίκων και επισκεπτών.
Η μορφολογία του εδάφους στο συγκεκριμένο σημείο είναι ήδη επιβαρυμένη και γεωλογικά ευαίσθητη, με αποτέλεσμα κάθε πρόσθετη κατασκευή, ακόμη και μικρής κλίμακας, να μπορεί να προκαλέσει δυσανάλογες πιέσεις και νέα προβλήματα στα πρανή.
Ο Δήμος Θήρας διαβεβαιώνει ότι δεν συντρέχει άμεση επικινδυνότητα για την ασφάλεια κατοίκων και τουριστών, ωστόσο το περιστατικό έχει αναζωπυρώσει τη συζήτηση για τα πραγματικά όρια αντοχής της Καλντέρας και την ανάγκη αυστηρότερου ελέγχου στις παρεμβάσεις.

Την ίδια ώρα τίθεται εκ νέου το ερώτημα αν η κατολίσθηση συνδέεται με τις σεισμικές δονήσεις που δοκίμασαν την περιοχή τους μήνες Μάρτιο και Απρίλιο, με την επιστημονική κοινότητα να εμφανίζεται επιφυλακτική απέναντι σε μια ευθεία συσχέτιση.
Όπως εξηγεί ο καθηγητής γεωλογίας Αβραάμ Ζεληλίδης, το φαινόμενο αποδίδεται πρωτίστως στην άναρχη δόμηση και λιγότερο στη σεισμική δραστηριότητα, επισημαίνοντας ότι κατά τη διάρκεια των σεισμών δεν καταγράφηκαν ανάλογες αποκολλήσεις που να τεκμηριώνουν άμεση αιτιώδη σχέση.
Σύμφωνα με ειδικούς, το υπέδαφος στο Ημεροβίγλι έχει επιβαρυνθεί από χρόνια υπερδόμηση σε μια περιοχή με εγγενή αστάθεια, γεγονός που αυξάνει την ευπάθεια των πρανών και καθιστά κρίσιμη την τήρηση αυστηρών κανόνων θεμελίωσης και αποστράγγισης.
Κάθε καλοκαίρι η Σαντορίνη δέχεται τεράστιο όγκο επισκεπτών που κατακλύζουν τα Φηρά, την Οία και το Ημεροβίγλι για να απολαύσουν το διάσημο ηλιοβασίλεμα, όμως η στιγμή που βράχοι ξεκολλούν από το έδαφος της Καλντέρας λειτουργεί ως οδυνηρή υπενθύμιση των κινδύνων που κουβαλά η υπερβολική πίεση στο τοπίο.

Το περιστατικό φέρνει στο προσκήνιο τους σοβαρούς κινδύνους που γεννά η ανεξέλεγκτη οικοδόμηση σε ζώνες με γεωλογικές ευαισθησίες και αναδεικνύει την ανάγκη για εκτεταμένους ελέγχους στατικότητας, σαφείς ζώνες αποκλεισμού και αυστηρή αδειοδότηση πριν από κάθε νέα παρέμβαση.
Ο καθηγητής υπογραμμίζει ότι δεν μπορεί ο καθένας να χτίζει όπου θέλει σε μια ήδη οικοδομικά φορτισμένη περιοχή και ότι η πρόληψη απαιτεί συνδυασμό επιστημονικής χαρτογράφησης επικινδυνότητας, περιορισμών χρήσεων γης και ελέγχου εφαρμογής των κανόνων.
Στο νησί επικρατεί έντονη κινητοποίηση με κατοίκους και φορείς να ζητούν άμεση παρέμβαση της πολεοδομίας για να μπει φρένο στην αυθαίρετη δόμηση, επισημαίνοντας ότι η μοναδικότητα του τοπίου δεν μπορεί να θυσιάζεται στον βωμό του μπετόν και του τσιμέντου.

Το αίτημα συνοδεύεται από καταγγελίες για υπερβάσεις που αλλοιώνουν το φυσικό ανάγλυφο στην Καλντέρα και σε σημεία των Φηρών και του Ημεροβιγλίου, με τους κατοίκους να τονίζουν ότι η διατήρηση της φυσικής κληρονομιάς αποτελεί προϋπόθεση όχι μόνο για την ασφάλεια αλλά και για τη βιωσιμότητα του τουριστικού προϊόντος.
Μέσα σε αυτό το πλαίσιο, ο συντονισμός αρχών και επιστημόνων για άμεση αποτίμηση της κατάστασης, η επιβολή αυστηρών ελέγχων και η υιοθέτηση πρακτικών αντιστήριξης όπου απαιτείται αποτελούν τα επόμενα αναγκαία βήματα, ώστε η σαντορίνη να προστατεύσει το εμβληματικό της τοπίο χωρίς να διακινδυνεύει ανθρώπινες ζωές.