Κοινοβουλευτική παρέμβαση Ρούντα φέρνει στο φως σοβαρά κενά διαφάνειας και ελέγχου στις υδατοκαλλιέργειες

Σοβαρά ερωτήματα για τη διαφάνεια, τη θεσμική επάρκεια και την προστασία του δημόσιου συμφέροντος στον κλάδο των υδατοκαλλιεργειών θέτει με κοινοβουλευτική ερώτηση σε συνδυασμό με Αίτηση Κατάθεσης Εγγράφων ο βουλευτής Λαρίσης και αντιπρόεδρος της ΝΙΚΗΣ, Γεώργιος Ρούντας, απευθυνόμενος στους Υπουργούς Περιβάλλοντος και Ενέργειας, Σταύρο Παπασταύρου, και Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων, Κωνσταντίνο Τσιάρα.

Παρά το γεγονός ότι η υδατοκαλλιέργεια συγκαταλέγεται διαχρονικά στους πλέον επιδοτούμενους κλάδους της ελληνικής οικονομίας, ήδη από την εποχή των Μεσογειακών Ολοκληρωμένων Προγραμμάτων, εξακολουθεί να χαρακτηρίζεται από έντονη αδιαφάνεια ως προς κρίσιμες παραμέτρους λειτουργίας της.

Στο επίκεντρο της κοινοβουλευτικής παρέμβασης βρίσκονται τα κριτήρια χωροθέτησης των μονάδων, η ταυτότητα και η οικονομική εικόνα των επιχειρηματικών ομίλων που αξιοποιούν δημόσιο θαλάσσιο και παράκτιο χώρο, η πραγματική βιωσιμότητα και κερδοφορία των εγκαταστάσεων, καθώς και ο βαθμός ουσιαστικού ελέγχου από τις αρμόδιες αρχές τόσο ως προς τις οικονομικές υποχρεώσεις όσο και ως προς τις περιβαλλοντικές επιπτώσεις.

Την ίδια στιγμή παραμένει θολό το συνολικό ύψος των εθνικών και ευρωπαϊκών πόρων που έχουν διατεθεί στον κλάδο, η κατανομή τους ανά περίοδο και δικαιούχο και, κυρίως, το εάν οι επιδοτήσεις αυτές μετουσιώθηκαν σε πραγματικό όφελος για τις τοπικές οικονομίες, ανάλογο των σημαντικών χρηματοδοτήσεων που έχουν χορηγηθεί.

Η έλλειψη ολοκληρωμένων, επικαιροποιημένων και δημόσια προσβάσιμων δεδομένων εγείρει σοβαρά ζητήματα θεσμικού ελέγχου, ιδίως σε περιοχές με αυξημένη περιβαλλοντική και κοινωνική ευαισθησία. Παρά τους ισχυρισμούς περί «δυναμικού εξαγωγικού κλάδου», παραμένει ασαφές το πραγματικό αποτύπωμα των υδατοκαλλιεργειών στην απασχόληση και στη δημιουργία θέσεων εργασίας υψηλών προσόντων, τόσο ποσοτικά όσο και ποιοτικά.

Παράλληλα, σε πολλές περιοχές της χώρας καταγράφονται έντονες αντιδράσεις τοπικών κοινωνιών για τις επιπτώσεις των μονάδων στην παράκτια οικονομία, στην αλιεία και σε άλλες παραδοσιακές δραστηριότητες.

Η εγκατάσταση μεγάλων μονάδων σε κλειστούς όρμους και ευαίσθητα οικοσυστήματα δυσχεραίνει τη δραστηριότητα των αλιευτικών σκαφών, προκαλεί φαινόμενα ευτροφισμού και επηρεάζει αρνητικά τα ιχθυοαποθέματα. Ταυτόχρονα, δημιουργούνται στρεβλώσεις στην αγορά, καθώς στο λιανικό εμπόριο δεν γίνεται σαφής διαχωρισμός μεταξύ προϊόντων υδατοκαλλιέργειας και αλιείας, με άμεσες επιπτώσεις στις τιμές.

Οι ενστάσεις αυτές είναι ιδιαίτερα έντονες σε περιοχές όπως ο κόλπος του Αργοστολίου, ο κόλπος του Αστακού, ο Σαρωνικός, ο Κορινθιακός και ο Ευβοϊκός, όπου η τοποθέτηση κλωβών ανοικτής θάλασσας σε ζώνες με αστική ανάπτυξη ή σημαντικά υδροφόρα συστήματα αμφισβητείται τόσο περιβαλλοντικά όσο και οικονομικά.

Ιδιαίτερη ανησυχία προκαλεί και η συγκέντρωση της επιχειρηματικής δραστηριότητας σε λίγους μεγάλους ομίλους, σε συνδυασμό με φαινόμενα εναλλαγής στελεχών μεταξύ δημόσιου και ιδιωτικού τομέα, γεγονός που εγείρει ερωτήματα περί σύγκρουσης συμφερόντων, ασυμβίβαστου και θεσμικής ακεραιότητας.

Με αυτά τα δεδομένα, ο βουλευτής της ΝΙΚΗΣ ζητά πλήρη καταγραφή όλων των μονάδων υδατοκαλλιέργειας ανά Περιφέρεια και Δήμο, τη δημιουργία δημόσια προσβάσιμου ψηφιακού χάρτη με στοιχεία χωροθέτησης και δυναμικότητας, σαφείς απαντήσεις για τις ΠΟΑΥ και τους μηχανισμούς παρακολούθησης της ποιότητας υδάτων και ιζημάτων, καθώς και αναλυτικά στοιχεία για ελέγχους νομιμότητας, περιβαλλοντικής συμμόρφωσης και διαχείρισης αποβλήτων.

Παράλληλα, ζητούνται αναλυτικά δεδομένα για το σύνολο των χρηματοδοτήσεων από το 1988 έως σήμερα, την αποδοτικότητά τους, τα οικονομικά αποτελέσματα των επενδυτικών φορέων, τα έσοδα του Δημοσίου από τη χρήση κοινόχρηστων εκτάσεων, την εξέλιξη της απασχόλησης στον κλάδο και το κοινωνικό αποτύπωμα των μονάδων στις τοπικές κοινωνίες.

Μέσω της Αίτησης Κατάθεσης Εγγράφων, τα συναρμόδια υπουργεία καλούνται να προσκομίσουν στοιχεία ελέγχων ποιότητας υδάτων, χρήσης τροφών, φαρμάκων και χημικών ουσιών, πορίσματα περιβαλλοντικών ελέγχων, ιστορικά χρηματοδοτήσεων και σχέδια διαχείρισης αποβλήτων, προκειμένου να καταστεί δυνατός ο ουσιαστικός δημόσιος έλεγχος ενός κλάδου που αξιοποιεί εκτεταμένα δημόσιους φυσικούς πόρους.