Κουρουπάκη: «Πόσο νερό θα καταναλώσει το ελληνικό εργοστάσιο Τεχνητής Νοημοσύνης;»
Σε μία περίοδο όπου η τεχνητή νοημοσύνηπαρουσιάζεται ως η νέα «ατμομηχανή» της ανάπτυξης, μια κοινοβουλευτική παρέμβαση έρχεται να υπενθυμίσει ότι ο ψηφιακός μετασχηματισμός δεν είναι ένα άυλο, άκακο εγχείρημα. Έχει κόστος και μάλιστα πολύ απτό.
Η βουλευτής Β1 Βορείου Τομέα της «ΝΙΚΗΣ», Ασπασία Κουρουπάκη, ζητά από το Υπουργείο Ψηφιακής Διακυβέρνησης να ανοίξει τα χαρτιά του για το υδατικό αποτύπωμα των υποδομών τεχνητής νοημοσύνης και ειδικότερα της υπό σύσταση ΦΑΡΟΣ ΑΕ – του ελληνικού «εργοστασίου» ΤΝπου φιλοδοξεί να μπει στο χάρτη των μεγάλων υπολογιστικών κέντρων.
Τα data centers που τροφοδοτούν την τεχνητή νοημοσύνη λειτουργούν σαν γιγαντιαίες θερμικές μηχανές και για να ψυχθούν απαιτούν τεράστιες ποσότητες νερού, συχνά μάλιστα πόσιμου. Σε διεθνές επίπεδο, η κατανάλωση νερού από τέτοιες εγκαταστάσεις ξεπερνά ήδη κάθε προηγούμενο και αναμένεται να εκτοξευθεί στα επόμενα χρόνια.
Δεν είναι τυχαίο ότι μια και μόνο μονάδα υψηλής ισχύος μπορεί να καταναλώσει όγκο νερού που αντιστοιχεί στις ανάγκες μιας μικρής πόλης. Στον δημόσιο διάλογο αυτό παραμένει σχεδόν άγνωστο, όμως στις χώρες όπου η εξάπλωση των data centers προχώρησε πιο γρήγορα, οι επιπτώσεις στους υδατικούς πόρους έχουν γίνει ήδη αισθητές.
Η κ. Κουρουπάκη ζητά, πριν η χώρα βρεθεί προ τετελεσμένων, να υπάρξει σαφής, δημόσια και τεκμηριωμένη εικόνα για το τι σημαίνει η λειτουργία μιας τέτοιας μονάδας.Ρωτά αν έχει εκπονηθεί μελέτη υδατικού αποτυπώματος, πώς εκτιμάται η κατανάλωση νερού σε κάθε φάση της λειτουργίας και αν θα υπάρχουν δείκτες που θα δημοσιοποιούνται τακτικά, ώστε να γνωρίζει η κοινωνία τι πραγματικά συμβαίνει.
Η Ελλάδα είναι μια χώρα που έχει ήδη αρχίσει να μετρά το νερό της. Με περιόδους ξηρασίας, ανομβρίας και υδατικού στρες να πολλαπλασιάζονται,η συζήτηση για τη χρήση πόσιμου νερού σε βιομηχανικές εφαρμογές υψηλής κατανάλωσης αποτελεί πολιτική προτεραιότητα. Η βουλευτής της ΝΙΚΗΣ δεν διστάζει να θέσει ευθέως το ερώτημα για το πώς θα χρησιμοποιηθεί πόσιμο νερό για την ψύξη των συστημάτων και ποιες είναι οι εναλλακτικές; Ανακυκλωμένο νερό; Κλειστά κυκλώματα; Άλλες τεχνολογικές λύσεις; Η κυβέρνηση καλείται να απαντήσει.
Εξίσου σημαντική είναι η πρόταση για υποχρεωτική καταγραφή και δημοσιοποίηση της κατανάλωσης νερού από τις υποδομές τεχνητής νοημοσύνης σε τοπικό επίπεδο. Μια τέτοια πρακτική θα επιτρέψει στις κοινότητες να γνωρίζουν εγκαίρως πώς επηρεάζεται ο υδροφόρος τους και θα επιτρέψει τη σύνδεση των υποδομών αυτών με τον ευρύτερο σχεδιασμό διαχείρισης νερού της χώρας. Με άλλα λόγια, ο ψηφιακός σχεδιασμός πρέπει να «κουμπώνει» με την πραγματικότητα των φυσικών πόρων.
Η ερώτηση της κ. Κουρουπάκη κλείνει με ένα ακόμη καίριο σημείο: τον συντονισμό των υπουργείων.Η τεχνητή νοημοσύνη δεν αφορά μόνο το Υπουργείο Ψηφιακής Διακυβέρνησης αλλά και το Υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας, που οφείλει να αξιολογεί τις επιπτώσεις σε πόρους, αλλά και το Υπουργείο Υγείας, καθώς η επάρκεια και η ποιότητα του νερού είναι θεμελιώδη ζητήματα δημόσιας υγείας. Πώς συνεργάζονται αυτοί οι φορείς; Ποιος βλέπει το συνολικό αποτύπωμα; Ποιος έχει την ευθύνη να πει «όχι» ή «ναι» με τεκμηρίωση και όχι με πολιτικό ένστικτο;
Η συζήτηση για την τεχνητή νοημοσύνη συνήθως περιστρέφεται γύρω από την καινοτομία, την ταχύτητα, την ανάπτυξη, τις επενδύσεις, όμως κάθε αλγόριθμος απαιτεί ενέργεια και νερό, κάθε σερβερ που τρέχει αδιάκοπα έχει κόστος που το πληρώνει το οικοσύστημα.
Η παρέμβαση Κουρουπάκη ανοίγει μια συζήτηση που μέχρι σήμερα παρέμενε στο περιθώριο και ίσως η πιο σημαντική υπενθύμιση που μας προσφέρει είναι πως η τεχνητή νοημοσύνη είναι μια νέα βιομηχανία, με αποτύπωμα που πρέπει να γνωρίζουμε πριν το κληθούμε να το αντιμετωπίσουμε.
Η ερώτηση της κ. Κουρουπάκη:
Αξίζει να υπενθυμίσουμε ότι η Ελλάδα έχει εισέλθει δυναμικά στον χάρτη των μεγάλων επενδύσεων σε υποδομές cloud. Στόχος της κυβέρνησης είναι η χώρα να εξελιχθεί σε κόμβο δεδομένων για τη νοτιοανατολική Ευρώπη— και όχι μόνο. Μάλιστα, μόλις τον Αύγουστο του 2025 παραδόθηκε επίσημα το μεγαλύτερο data center της χώρας από τη METLEN στη Digital Realty, η οποία έχει πλέον την ιδιοκτησία και τη διαχείριση της εγκατάστασης ATH3 στο Κορωπί.
Το ATH3 προστίθεται στα ήδη λειτουργικά Athens-1, Athens-2 και Heraklion-1 της Digital Realty, ενισχύοντας το ελληνικό data hub. Ωστόσο, τα data centers αποτελούν ενεργοβόρες υποδομές και η επιλογή τοποθεσίας για τις μονάδες που θα ανεγερθούν έως το 2030 εξαρτάται σε μεγάλο βαθμό από τη διαθεσιμότητα και το κόστος ενέργειας.
Σε αυτό το πεδίο, οι ανανεώσιμες πηγές ενέργειας αναμένεται να διαδραματίσουν καθοριστικό ρόλο. Σύμφωνα με το επίσημο αφήγημα, μειώνουν το περιβαλλοντικό αποτύπωμα και ενισχύουν την πράσινη μετάβαση της χώρας. Χαρακτηριστική είναι η μεγάλη επένδυση της Amazon σε αιολικά πάρκα — από το Βέρμιο έως τη Μεσκορφή και τον Κούκουρα στην Πελοπόννησο — ύψους 1 δισ. δολαρίων. Μια επένδυση που, όπως αποκάλυψεο πρόεδρος και διευθύνων σύμβουλος της ΔΕΗ Γιώργος Στάσσης, αποσκοπεί στη δημιουργία ενός σταθερού, άφθονου και «πράσινου» ενεργειακού περιβάλλοντος ικανού να στηρίξει τις αυξημένες απαιτήσεις της τεχνολογικής γιγαντιαίας.
Την ίδια στιγμή, εύλογα ερωτήματα δημιουργεί το γεγονός ότι η Ελλάδα —ενώ επίσημα αντιμετωπίζει πρόβλημα λειψυδρίας—επενδύει σε υποδομές που καταναλώνουν τεράστιες ποσότητες νερού. Παρά τις φετινές παρατεταμένες βροχοπτώσεις, οι επιστήμονες επισημαίνουν ότι ο κίνδυνος παραμένει οξύς. Τα στοιχεία από τους ταμιευτήρες του Μόρνου και της Υλίκης δείχνουν πως η κρίση στο υδατικό ισοζύγιο εξελίσσεται, παρά τις καιρικές «ανάσες» των τελευταίων μηνών…
