Ο οργανισμός Hνωμένων εθνών κήρυξε επίσημα τη λωρίδα της γάζας σε κατάσταση λιμού την παρασκευή, με τον πρωθυπουργό του ισραήλ Mπενιαμίν Nετανιάχου να αντιδρά έντονα καταγγέλλοντας «ξεδιάντροπο ψέμα», την ώρα που η κυβέρνησή του απειλεί με ολοσχερή καταστροφή την πόλη της Γάζας αν η Χαμάς δεν αποδεχτεί ειρήνη με τους όρους που θέτει το ισραήλ. Στον διεθνή αντίκτυπο της ανακοίνωσης του ΟΗΕ, ο επικεφαλής των ανθρωπιστικών επιχειρήσεων Τομ Φλέτσερ υπογράμμισε στη γενεύη ότι ο «λιμός της γάζας» θα «μπορούσε να είχε αποφευχθεί» αν δεν υπήρχε «η συστηματική παρεμπόδιση του ισραήλ» στην είσοδο και διανομή βοήθειας, θέση που οδήγησε σε νέα κλιμάκωση της αντιπαράθεσης μεταξύ διεθνών οργανισμών και της ισραηλινής κυβέρνησης.
Ο Μπενιαμίν Νετανιάχου αντέτεινε ότι «το ισραήλ δεν έχει πολιτική πρόκλησης λιμού, το ισραήλ έχει πολιτική πρόληψης του λιμού», αποδίδοντας τις ελλείψεις, τις οποίες χαρακτήρισε «προσωρινές», στη «συστηματική κλοπή της βοήθειας» από τη χαμάς. Υπενθύμισε παράλληλα ότι η έφοδος άνευ προηγουμένου του στρατιωτικού βραχίονα της οργάνωσης στο νότιο ισραήλ στις 7 οκτωβρίου 2023 αποτέλεσε το έναυσμα του συνεχιζόμενου πολέμου, επιχειρώντας να συνδέσει τις σημερινές συνθήκες με την αφετηρία της σύρραξης και να αποσείσει την ευθύνη από τις ισραηλινές αρχές.
Το ολοκληρωμένο πλαίσιο κατάταξης ως προς την επισιτιστική ασφάλεια (ipc), υπηρεσία του οηε με έδρα τη γενεύη, επιβεβαίωσε μετά από μήνες προειδοποιήσεων του οργανισμού και ανθρωπιστικών ΜΚΟ ότι βρίσκεται σε εξέλιξη λιμός στην περιφέρεια της γάζας, δηλαδή στο βόρειο τμήμα του θύλακου. Η χαμάς κάλεσε σε «άμεση δράση από τον ΟΗΕ», ζητώντας να σταματήσει ο πόλεμος και να «ανοίξουν χωρίς περιορισμούς τα σημεία διέλευσης» για την «επείγουσα και συνεχή είσοδο τροφίμων, φαρμάκων, νερού και καυσίμων». Σύμφωνα με ειδικούς του ΟΗΕ, πάνω από μισό εκατομμύριο κάτοικοι αντιμετωπίζουν «καταστροφικές» συνθήκες, το ανώτατο επίπεδο κινδύνου του ipc που συνδέεται με λιμό και θανάτους, γεγονός που καθιστά τη βόρεια γάζα επίκεντρο μιας κλιμακούμενης ανθρωπιστικής κρίσης.
Το ισραηλινό υπουργείο εξωτερικών απάντησε ότι «δεν υπάρχει λιμός στη γάζα», κατηγορώντας το ipc πως συνέταξε «κατασκευασμένη έκθεση ακριβώς στα μέτρα» της χαμάς. Την ίδια στιγμή, δημοσιογράφοι του γαλλικού πρακτορείου που επιχειρούν εντός της λωρίδας περιγράφουν πλήθη παλαιστινίων κάθε ηλικίας να σπεύδουν, ωθούμενοι από την απόγνωση, σε σημεία διανομής βοήθειας, με σκηνές χαοτικές και συχνά φονικές. Η αξιολόγηση του ipc προειδοποιεί ότι ο λιμός απειλεί να εξαπλωθεί στις περιφέρειες ντέιρ αλ μπάλα στο κεντρικό τμήμα και χαν γιούνις στο νότιο, μέσα στις επόμενες εβδομάδες και έως τα τέλη σεπτεμβρίου, εξέλιξη που θα διευρύνει δραματικά την έκταση της επισιτιστικής καταστροφής.
Ο ΟΗΕ εκτιμά πως σχεδόν ένα εκατομμύριο άνθρωποι ζουν στην ευρύτερη περιφέρεια της γάζας, δηλαδή στην πόλη και τα περίχωρά της, ενώ περίπου μισό εκατομμύριο βρίσκονται στη Ντέιρ Αλ Μπάλα και άλλο μισό εκατομμύριο και πλέον στη Χαν Γιούνις. Ο ύπατος αρμοστής του οηε για τα ανθρώπινα δικαιώματα Φόλκερ Τουρκ υπενθύμισε ότι «το να επιβάλλεται λιμός για στρατιωτικούς σκοπούς είναι έγκλημα πολέμου», δίνοντας νομική διάσταση στη διαμάχη γύρω από την πρόσβαση στην ανθρωπιστική βοήθεια και τη διαχείριση των εχθροπραξιών. Το διεθνές κίνημα του ερυθρού σταυρού κάλεσε το ισραήλ, ως δύναμη κατοχής, να αναλάβει την ευθύνη κάλυψης «των βασικών αναγκών» των παλαιστινίων, ενώ το λονδίνο χαρακτήρισε την κατάσταση «ηθικό σκάνδαλο», επισημαίνοντας τον επείγοντα χαρακτήρα πολιτικών αποφάσεων που θα ανακουφίσουν τον άμαχο πληθυσμό.
Ο γενικός γραμματέας του ΟΗΕ Αντόνιο Γκουτέρες ζήτησε εκ νέου «άμεση κατάπαυση του πυρός, την άμεση απελευθέρωση όλων των ομήρων και πλήρη ανθρωπιστική πρόσβαση». Στις αρχές μαρτίου οι ισραηλινές αρχές επέβαλαν απόλυτο αποκλεισμό στη λωρίδα της γάζας, απαγορεύοντας τη διέλευση ανθρωπιστικής βοήθειας, με αποτέλεσμα πολύ σοβαρές ελλείψεις τροφίμων και άλλων βασικών αγαθών. Το μέτρο χαλάρωσε εν μέρει στα τέλη Μαΐου, όμως ο ΟΗΕ και ανθρωπιστικές οργανώσεις θεωρούν ότι ο όγκος της βοήθειας που επιτρέπεται να εισέλθει παραμένει «εντελώς ανεπαρκής», θέση που η κυβέρνηση νετανιάχου αντικρούει, επιμένοντας πως η διανομή παρεμποδίζεται από τη χαμάς και πως οι ισραηλινές δυνάμεις δρουν για να αποτρέψουν τον λιμό.
Σε αυτό το κλίμα κλιμάκωσης, ο ισραηλινός υπουργός άμυνας Ισραέλ Κατς προειδοποίησε ότι η πόλη της γάζας θα καταστραφεί ολοσχερώς αν η Χαμάς δεν δεχτεί τους όρους του Ισραήλ για τον τερματισμό του πολέμου, δηλώνοντας ότι «σύντομα θα ανοίξουν οι πύλες της κόλασης» έως ότου εκπληρωθούν «οι όροι» της ισραηλινής πλευράς, κυρίως «η απελευθέρωση όλων των ομήρων και ο αφοπλισμός» του ισλαμιστικού παλαιστινιακού κινήματος. Παράλληλα, ο Μπενιαμίν Νετανιάχου ανακοίνωσε την έναρξη διαπραγματεύσεων «για την απελευθέρωση όλων των ομήρων» και για τον τερματισμό του πολέμου «με όρους που αποδέχεται το ισραήλ», αφήνοντας ανοιχτό ένα παράθυρο διπλωματικής κίνησης υπό αυστηρές προϋποθέσεις.
Η τρέχουσα πρόταση των μεσολαβητών Κατάρ, Αίγυπτος και ΗΠΑ για νέα εκεχειρία, σύμφωνα με παλαιστινιακές πηγές, προβλέπει κατάπαυση του πυρός διάρκειας εξήντα ημερών, στη διάρκεια της οποίας θα απελευθερωθούν όμηροι σε δύο φάσεις, με αντάλλαγμα την αποφυλάκιση παλαιστινίων κρατουμένων στο ισραήλ. Στους 49 υπολογίζονται οι εναπομείναντες όμηροι, εκ των οποίων 27 έχουν κηρυχθεί νεκροί από τον ισραηλινό στρατό, γεγονός που περιπλέκει τις διαπραγματεύσεις τόσο επιχειρησιακά όσο και πολιτικά. Εν τω μεταξύ, σύμφωνα με δημοσιεύματα, ο ισραηλινός στρατός ελέγχει περίπου το 75% της λωρίδας, με το σχέδιο επίθεσης στη μεγαλύτερη πόλη του θύλακου να έχει εγκριθεί και την επιστράτευση 60.000 εφέδρων να έχει ανακοινωθεί, ενώ ο κλοιός γύρω από την πόλη της γάζας σφίγγει και οι επιχειρήσεις κλιμακώνονται.
Οι τοπικές αρχές πολιτικής προστασίας έκαναν λόγο για 57 νεκρούς σε ένα μόνο εικοσιτετράωρο από βομβαρδισμούς ή πυρά, σε μια συγκυρία όπου οι περιορισμοί που επιβάλλονται από το ισραήλ στα μέσα ενημέρωσης και οι δυσκολίες πρόσβασης στο πεδίο καθιστούν εξαιρετικά δύσκολη την ανεξάρτητη επαλήθευση απολογισμών. Το γαλλικό πρακτορείο σημειώνει ότι δεν είναι σε θέση να επιβεβαιώσει με ανεξάρτητο τρόπο τους αριθμούς που ανακοινώνονται, ενώ οι μαρτυρίες κατοίκων σκιαγραφούν την καθημερινότητα της απόγνωσης. «είναι λες και βρισκόμαστε στην κόλαση, τρελαίνομαι», λέει η Ουμ Ιμπραχίμ Γιούνις, σαραντατριάχρονη μητέρα τεσσάρων παιδιών, ανάμεσα σε συντρίμμια. «περιμένουμε τον θάνατο, έχουμε φτάσει στο σημείο να τον ευχόμαστε», αναφέρει η Νιβίν Άχμεντ, σαρανταεπτάχρονη μητέρα πέντε παιδιών που ζει σε σκηνή δυτικά της πόλης, δίνοντας ανθρώπινη διάσταση σε μια σύγκρουση που απορροφά κάθε πτυχή της καθημερινής ζωής.
Στην επίθεση της 7ης οκτωβρίου 2023 στο νότιο ισραήλ έχασαν τη ζωή τους 1.219 άνθρωποι στην ισραηλινή πλευρά, στην πλειονότητά τους άμαχοι, σύμφωνα με καταμέτρηση του γαλλικού πρακτορείου βασισμένη σε επίσημα δεδομένα. Έκτοτε, στις ευρείας κλίμακας στρατιωτικές επιχειρήσεις του ισραήλ στη λωρίδα της γάζας έχουν σκοτωθεί τουλάχιστον 62.192 παλαιστίνιοι, επίσης στην πλειονότητά τους άμαχοι, κατά τους πιο πρόσφατους αριθμούς του υπουργείου υγείας της κυβέρνησης της χαμάς, που ο οηε χαρακτηρίζει αξιόπιστους. Η αντιπαράθεση για το αν υπάρχει ή όχι λιμός, η διαμάχη για την ευθύνη της ανθρωπιστικής πρόσβασης και οι ταυτόχρονες απειλές για περαιτέρω στρατιωτική κλιμάκωση συνθέτουν ένα σκηνικό όπου η πολιτική διπλωματία, οι διεθνείς κανόνες δικαίου και η επιβίωση εκατοντάδων χιλιάδων ανθρώπων συναντώνται με τρόπο που επιδεινώνει καθημερινά την κρίση στη γάζα.
