Μια νέα πραγματικότητα φαίνεται να διαμορφώνεται στο λιανεμπόριο τροφίμων, καθώς έπειτα από πολύμηνες συζητήσεις και έντονες διαπραγματεύσεις η ηγεσία του Υπουργείου Ανάπτυξης κατέληξε σε συμφωνία με τους ιδιοκτήτες Σούπερ Μάρκετ για μείωση τιμών σε 1.000 κωδικούς προϊόντων. Ο υπουργός Τάκης Θεοδωρικάκος, αμέσως μετά τη χθεσινή συνάντηση, δήλωσε ότι «η λίστα με τους 1.000 κωδικούς θα δοθεί μέσα στο πρώτο 15ήμερο του οκτωβρίου» και υπογράμμισε πως η κυβέρνηση δίνει «συνεχή μάχη για τη βελτίωση του επιπέδου ζωής» με μειώσεις φόρων, αυξήσεις μισθών και παρεμβάσεις στο ράφι.
Παρά την επίσημη ανακοίνωση, οι μεγάλες αλυσίδες σούπερ μάρκετ δεν έχουν μέχρι στιγμής τοποθετηθεί δημόσια, αφήνοντας ανοικτό το ερώτημα του τρόπου εφαρμογής και της έκτασης των μειώσεων ανά κατηγορία προϊόντων. Η πορεία προς τη συμφωνία δεν ήταν τυχαία, καθώς ο υπουργός είχε επανειλημμένα θέσει την ανάγκη μειώσεων σε προϊόντα πρώτης ανάγκης, επιμένοντας στον στόχο των 1.000 κωδικών και καλώντας την αγορά να στηρίξει το εισόδημα των πολιτών με στοχευμένες κινήσεις.
Από την πλευρά τους, εκπρόσωποι αλυσίδων εξέφραζαν επιφυλάξεις, επικαλούμενοι ότι οι πιέσεις περιορίζουν τη λειτουργία του ανταγωνισμού και ότι τα περιθώρια κέρδους έχουν συρρικνωθεί από τον πληθωρισμό, τις ανατιμήσεις πρώτων υλών και το αυξημένο εργασιακό κόστος. Ιδιαίτερη αναφορά γινόταν στο πλαφόν περιθωρίου κέρδους που ίσχυσε τα προηγούμενα χρόνια, με την κατάργησή του τον ιούλιο να αλλάζει τους συσχετισμούς και να αυξάνει την πίεση του υπουργείου προς τον κλάδο για σαφείς δεσμεύσεις. Ο πρόεδρος της ΕΣΕ και επικεφαλής της metro (my market), Αριστοτέλης Παντελιάδης, είχε δηλώσει ότι «τα σούπερ μάρκετ μόνα τους δεν μπορούν να το υλοποιήσουν» και ζήτησε τη συνδρομή της βιομηχανίας, αναδεικνύοντας πως για μια εκτεταμένη μείωση τιμών είναι αναγκαία η συμμετοχή προμηθευτών.
Το κλίμα φορτίστηκε περαιτέρω όταν η ΔΙΜΕΑ επέβαλε πρόστιμα άνω των 2,2 εκατ. ευρώ σε δύο μεγάλες αλυσίδες για παραβάσεις σχετικές με το πλαφόν και τον κώδικα δεοντολογίας, με τον Υπουργό Ανάπτυξης να τονίζει ότι «η εφαρμογή του νόμου για την προστασία των καταναλωτών είναι αδιαπραγμάτευτη» και ότι «ο νόμος ισχύει για όλους». Τα πρόστιμα λειτούργησαν ως σαφές μήνυμα ότι η πολιτεία δεν πρόκειται να χαλαρώσει την επιβολή της νομιμότητας, ενισχύοντας το διαπραγματευτικό πλαίσιο μέσα στο οποίο επιτεύχθηκε η χθεσινή συμφωνία.
Η ανακοίνωση πως η λίστα των 1.000 προϊόντων θα δοθεί εντός του πρώτου δεκαπενθημέρου του οκτωβρίου σηματοδοτεί σημείο καμπής, με τον υπουργό να χαρακτηρίζει την πρωτοβουλία «θετική και αναγκαία», αλλά και να καλεί τις αλυσίδες «να μειώσουν το μεσοσταθμικό τους κέρδος ώστε οι μειώσεις να αφορούν περισσότερους κωδικούς, για μεγαλύτερο χρονικό διάστημα και με μεγαλύτερο ποσοστό», κάνοντας λόγο για ζήτημα κοινωνικής ευθύνης και συνοχής. Παράλληλα υπογράμμισε ότι οι συνεχείς έλεγχοι, η εφαρμογή του κώδικα δεοντολογίας και οι πιέσεις για πραγματικές μειώσεις έχουν ήδη συμβάλει στη συγκράτηση του πληθωρισμού τροφίμων σε χαμηλότερο επίπεδο σε σχέση με την ευρωζώνη.
Για τα νοικοκυριά που δοκιμάζονται από το αυξημένο κόστος διαβίωσης, μια οριζόντια μείωση τιμών σε ευρεία γκάμα βασικών ειδών θα μπορούσε να προσφέρει ουσιαστική ανάσα στον μηνιαίο προϋπολογισμό, αν και το πραγματικό αποτύπωμα θα κριθεί από τη σύνθεση της λίστας, τα ποσοστά μείωσης και τη διάρκεια εφαρμογής. Η επόμενη φάση, με τη δημοσιοποίηση των κωδικών και τις λεπτομέρειες ενεργοποίησης στα ράφια, θα δείξει αν η συμφωνία μπορεί να μεταφραστεί σε άμεσο όφελος για τους καταναλωτές και να αλλάξει αισθητά την εικόνα στην αγορά, ενώ η κυβέρνηση εμφανίζεται αποφασισμένη να διατηρήσει την πίεση ώστε οι δεσμεύσεις να γίνουν πράξη.
