Μελέτες συνδέουν το μελάνι των τατουάζ με αυξημένο κίνδυνο λεμφώματος

Πολλοί άνθρωποι επιλέγουν τατουάζ ως τρόπο αυτοέκφρασης, προσωπικής ταυτότητας ή ανάμνησης σημαντικών στιγμών. Ωστόσο, νεότερα επιστημονικά δεδομένα δημιουργούν ανησυχίες για τους ενδεχόμενους κινδύνους στην υγεία που μπορεί να συνδέονται με την πρακτική αυτή. Η συγγραφέας Έλλι Γκρέι, η οποία έχει στο παρελθόν αποκτήσει τατουάζ, ανέφερε σε ανάρτησή της ότι κατά την περίοδο που έκανε τατουάζ δεν γνώριζε τι ακριβώς ουσίες εισέρχονταν στο σώμα της. Όπως σημείωσε, τότε έβλεπε το τατουάζ ως μορφή τέχνης, όμως σήμερα το αντιλαμβάνεται ως κάτι που δεν είναι απαραίτητα ακίνδυνο.

Η επιστημονική έρευνα ενισχύει αυτόν τον προβληματισμό. Σύμφωνα με τη Διεθνή Υπηρεσία Έρευνας για τον Καρκίνο, πολλά από τα χρώματα που χρησιμοποιούνται στα τατουάζ περιέχουν χημικές ενώσεις που έχουν χαρακτηριστεί ως καρκινογόνες. Μελέτη που δημοσιεύθηκε το 2024 από ομάδα Σουηδών ερευνητών έδειξε πως το 21% των ατόμων που διαγνώστηκαν με κακόηθες λέμφωμα είχαν τατουάζ, έναντι 17% σε ομάδα ελέγχου χωρίς τατουάζ. Ο αυξημένος κίνδυνος για λέμφωμα στους κατόχους τατουάζ φάνηκε να φτάνει το 81% σε όσους είχαν κάνει τατουάζ μέχρι δύο χρόνια πριν τη διάγνωση. Η επικεφαλής της μελέτης, αναπληρώτρια καθηγήτρια Κρίστελ Νίλσεν, εξήγησε ότι το μελάνι των τατουάζ περιέχει τοξικές ουσίες, οι οποίες, αφού εισέλθουν στο δέρμα, μπορεί να διασχίσουν το λεμφικό σύστημα και να εγκατασταθούν σε όργανα του σώματος. Αυτό ενδέχεται να προκαλέσει συστηματική φλεγμονή ή να επηρεάσει αρνητικά τη λειτουργία του ανοσοποιητικού συστήματος.

Αν και η ίδια μελέτη δεν εντόπισε σαφή σύνδεση μεταξύ του μεγέθους του τατουάζ και του κινδύνου για λέμφωμα, η Νίλσεν δήλωσε πως δεν μπορεί να αποκλειστεί το ενδεχόμενο ύπαρξης σχετικής συσχέτισης που να μην ανιχνεύθηκε λόγω των ορίων του σχεδιασμού της έρευνας. Μια άλλη μελέτη, που δημοσιεύθηκε στο περιοδικό BMC Public Health τον Ιανουάριο του 2024, υποστήριξε ότι τα μεγαλύτερα τατουάζ πιθανόν να συνδέονται με μεγαλύτερο κίνδυνο λόγω της αυξημένης ποσότητας και χρονικής διάρκειας έκθεσης στο μελάνι. Επιπλέον, σύμφωνα με στοιχεία της μελέτης, και το χρώμα του τατουάζ φαίνεται να επηρεάζει το επίπεδο του κινδύνου. Συγκεκριμένα, όσοι είχαν μαύρα ή γκρι τατουάζ παρουσίασαν 23% υψηλότερο κίνδυνο εμφάνισης λεμφώματος, ενώ όσοι είχαν ταυτόχρονα μαύρα και έγχρωμα τατουάζ εμφάνισαν αύξηση του κινδύνου κατά 21%. Σε λιγότερο ελεγχόμενη ανάλυση, το ρίσκο για τα μαύρα και γκρι τατουάζ έφτασε στο 32%, ενώ για τα μεικτά χρώματα στο 11%. Το μαύρο μελάνι περιέχει συχνά πολυκυκλικούς αρωματικούς υδρογονάνθρακες, οι οποίοι είναι γνωστοί καρκινογόνοι παράγοντες. Αντίστοιχα, έγχρωμα μελάνια μπορεί να περιλαμβάνουν αρωματικές αμίνες και βαρέα μέταλλα όπως μόλυβδο, αρσενικό ή χρώμιο.

Ο δερματολόγος και καθηγητής Μπρους Μπροντ από το Πανεπιστήμιο της Πενσυλβάνια προειδοποιεί ότι τα τατουάζ μπορεί να οδηγήσουν και σε άλλες επιπλοκές, όπως μολύνσεις ή αλλεργικές αντιδράσεις, οι οποίες συχνά είναι δύσκολες στη διαχείριση. Τέτοιες επιπλοκές σχετίζονται όχι μόνο με τη χημική σύσταση, αλλά και με την ποσότητα και το βάθος εφαρμογής του μελανιού. Παράλληλα, τα τατουάζ μπορεί να καλύπτουν πρώιμες ενδείξεις δερματικού καρκίνου, καθιστώντας δυσκολότερη την έγκαιρη διάγνωση.

Επιπλέον, η αφαίρεση τατουάζ με λέιζερ, η οποία συχνά θεωρείται λύση για όσους μετανιώνουν, ενδέχεται να επιφέρει μεγαλύτερους κινδύνους. Η ίδια σουηδική μελέτη διαπίστωσε ότι σε άτομα με τατουάζ που υποβλήθηκαν σε λέιζερ θεραπεία, ο κίνδυνος εμφάνισης λεμφώματος ήταν τριπλάσιος. Αυτό εξηγείται εν μέρει από πειραματικά δεδομένα που δείχνουν ότι η ακτινοβόληση του μελανιού με λέιζερ μπορεί να διασπάσει τις χημικές ενώσεις, όπως τα αζωχρώματα, δημιουργώντας νέες τοξικές ουσίες.

Για όσους έχουν ήδη τατουάζ, οι ειδικοί δεν προτείνουν κατ’ ανάγκη την αφαίρεσή τους. Αντιθέτως, η αναπληρώτρια καθηγήτρια Νίλσεν σημειώνει ότι η ενίσχυση της συνολικής υγείας είναι πιο σημαντική. Η σωματική άσκηση, η αποφυγή καπνίσματος και η διατήρηση ισορροπημένης διατροφής μπορούν να μειώσουν τον συνολικό κίνδυνο εμφάνισης καρκίνου. Η ογκολόγος και διατροφολόγος Έιμυ Μπραγκανίνι υπογραμμίζει ότι η κατανάλωση φυτικών τροφών — όπως φρούτα, λαχανικά, δημητριακά ολικής άλεσης και ξηροί καρποί — είναι αποτελεσματική στρατηγική πρόληψης.

Όσοι εξετάζουν το ενδεχόμενο να κάνουν τατουάζ θα πρέπει να λαμβάνουν υπόψη όλες τις σχετικές πληροφορίες και να ενημερώνονται για τα πιθανά ρίσκα, τόσο σε σχέση με τα χημικά συστατικά όσο και με τη διαδικασία εφαρμογής. Η Νίλσεν τονίζει ότι σκοπός των επιστημόνων δεν είναι να απαγορεύσουν ή να αποθαρρύνουν προσωπικές επιλογές, αλλά να προσφέρουν αξιόπιστη και τεκμηριωμένη γνώση ώστε οι πολίτες να μπορούν να λαμβάνουν ενημερωμένες αποφάσεις για την υγεία τους.