Η Ευρωπαϊκή Ένωση, παρά το μέγεθός της, αποδεικνύεται ολοένα και πιο αδύναμη στη διεθνή πολιτική σκηνή. Αντί να προβάλλει μια ισχυρή διπλωματική παρουσία σε κρίσιμα παγκόσμια ζητήματα, περιορίζεται σε δευτερεύοντα ρόλο, αδυνατώντας να μεσολαβήσει ή να επιβάλει λύσεις. Το κενό αυτό είναι ιδιαίτερα εμφανές στις κρίσεις της Μέσης Ανατολής.
Κατά τον περασμένο χρόνο, η Ευρωπαϊκή Ένωση στάθηκε αμέτοχη στον πόλεμο μεταξύ Ισραήλ και Χεζμπολάχ. Η διπλωματική της αδράνεια δεν οφείλεται μόνο στην κυριαρχία των ΗΠΑ και τις φιλοδοξίες του Ερντογάν, αλλά και στη δική της αδιαφορία. Παρά τα πολλά ψηφίσματα και αποφάσεις, η Ένωση παρέμεινε ουσιαστικά ανενεργή. Αυτή η αδράνεια είναι ακόμα πιο κρίσιμη τώρα που η σύγκρουση μεταξύ Ιερουσαλήμ και Τεχεράνης κλιμακώνεται, θέτοντας την Ευρώπη ενώπιον πιθανών σοβαρών συνεπειών.
Η απομάκρυνση της Ε.Ε. από τη Μέση Ανατολή δεν είναι νέα. Η Γαλλία, για παράδειγμα, απέτυχε να αναπτύξει επιτυχημένες παρεμβάσεις σε Συρία και Λίβανο, γεγονός που ενίσχυσε την αμερικανική και τοπική κυριαρχία. Ενώ η Ε.Ε. αποσύρεται, οι ηγέτες της ανησυχούν κυρίως για την εσωτερική ασφάλεια. Ο φόβος μιας νέας προσφυγικής κρίσης κυριαρχεί, με τις ευρωπαϊκές χώρες να ετοιμάζουν τείχη και κλειστά σύνορα, γυρίζοντας την ήπειρο πίσω σε ένα μεσαιωνικό μοντέλο απομόνωσης.
Είναι σαφές ότι τα νέα προσφυγικά κύματα θα χτυπήσουν πρώτα χώρες-πύλες, όπως η Ελλάδα, η Ιταλία και η Κύπρος. Ιδιαίτερα η Λευκωσία, λόγω της εγγύτητάς της με τον Λίβανο, αναμένεται να δεχθεί πιέσεις. Η Ελλάδα βρίσκεται επίσης σε κρίσιμο σημείο, είτε από άμεση προσέλευση προσφύγων είτε μέσω Τουρκίας, που έχει δείξει προθυμία να “εξάγει” το πρόβλημα.
Η Ευρωπαϊκή Ένωση δείχνει να χάνει το ρόλο της ως περιφερειακή δύναμη και να μετατρέπεται σε έναν παρατηρητή των εξελίξεων που προσπαθεί να διαχειριστεί τα δικά της εσωτερικά προβλήματα. Η μεγαλύτερη απειλή που αντιμετωπίζει δεν είναι μόνο οι προσφυγικές ροές, αλλά και μια νέα ενεργειακή κρίση, η οποία θα μπορούσε να επιφέρει σοβαρό πλήγμα στην ήδη ενεργειακά εξαρτημένη Ευρώπη. Η ίδια η Ε.Ε. προκάλεσε την ενεργειακή κρίση, επιβάλλοντας κυρώσεις στη Ρωσία, οι οποίες έκοψαν τη ροή του φθηνού ρωσικού φυσικού αερίου και πετρελαίου προς την ήπειρο.
Παρά το κόστος, η Ευρωπαϊκή Ένωση παραμένει σταθερή στις κυρώσεις της απέναντι στη Ρωσία και συνεχίζει να στηρίζει την Ουκρανία. Ωστόσο, οι ΗΠΑ, ιδιαίτερα μετά τις επόμενες προεδρικές εκλογές, είναι πιθανό να στραφούν σε άλλα θέματα, όπως η Μέση Ανατολή, αφήνοντας την Ε.Ε. να σηκώσει ακόμα περισσότερο βάρος στην υποστήριξη της Ουκρανίας.
Ταυτόχρονα, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή της Φον ντερ Λάιεν καταφεύγει σε περικοπές από διάφορα κοινοτικά ταμεία, κάτι που πλήττει ιδιαίτερα τις φτωχότερες χώρες της Ένωσης, για να διατηρηθεί η ροή κεφαλαίων προς την Ουκρανία. Αυτές οι οικονομικές επιβαρύνσεις έχουν αρχίσει να γίνονται αισθητές από τους πολίτες, που βλέπουν να αυξάνονται οι λογαριασμοί ενέργειας και να επιδοτούνται τα ουκρανικά σιτηρά, ακόμα κι αν αυτό πλήττει τους δικούς τους αγρότες.
Συμπερασματικά, η Ευρωπαϊκή Ένωση μοιάζει να έχει χάσει τη δυναμική της ως ισχυρή δύναμη παγκόσμιας επιρροής και αντιμετωπίζει πλέον τον κίνδυνο να μείνει θεατής στις παγκόσμιες εξελίξεις, ενώ πληρώνει το τίμημα για τις δικές της αδυναμίες.
