Μυστηριώδης επισκέπτης από άλλο αστρικό σύστημα κατευθύνεται προς τη Γη

Μια νέα ανακάλυψη στον τομέα της αστρονομίας έχει πυροδοτήσει πλήθος σεναρίων, καθώς η παρατήρηση ενός διαστρικού αντικειμένου, του 3I/ATLAS, οδήγησε ορισμένους επιστήμονες να μιλήσουν ακόμα και για την πιθανότητα εξωγήινης παρουσίας. Ανάμεσα σε αυτούς και ο διάσημος αστροφυσικός Avi Leb, καθηγητής στο Πανεπιστήμιο του Harvard, ο οποίος υποστηρίζει ότι το εν λόγω ουράνιο σώμα μπορεί να μην είναι απλώς ένας κομήτης, αλλά ένα τεχνολογικά προηγμένο διαστημόπλοιο που πλησιάζει μυστικά τη Γη. Η άποψη του, ωστόσο, δεν βρίσκει ευρεία αποδοχή στην επιστημονική κοινότητα, που προτιμά πιο προσγειωμένες ερμηνείες.

Το 3I/ATLAS εντοπίστηκε την 1η Ιουλίου και οι πρώτες παρατηρήσεις το κατέταξαν στους κομήτες διαστρικής προέλευσης. Διαθέτει κόμη διαμέτρου 24 χιλιομέτρων και, σύμφωνα με υπολογιστικά μοντέλα, η ηλικία του υπολογίζεται στα 7,5 δισεκατομμύρια έτη, καθιστώντας τον πιθανόν τον αρχαιότερο κομήτη που έχει καταγραφεί. Παρά τα εντυπωσιακά αυτά χαρακτηριστικά, η προσοχή επικεντρώθηκε σε μια δημοσίευση σε ιστοσελίδα επιστημονικών προδημοσιεύσεων, όπου προτάθηκε – σε επίπεδο υποθετικής άσκησης – ότι το αντικείμενο ενδέχεται να είναι εξωγήινο διαστημόπλοιο. Ο ίδιος ο Leb συμμετείχε στη συγγραφή, τονίζοντας ότι, αν αυτή η υπόθεση ευσταθεί, τότε επιβεβαιώνεται η λεγόμενη θεωρία του «σκοτεινού δάσους» – η ιδέα ότι προηγμένοι πολιτισμοί στο Σύμπαν αποφεύγουν να δώσουν σημεία ζωής, είτε για λόγους αυτοπροστασίας είτε με σκοπό να επιτεθούν αιφνιδιαστικά.

Ο κομήτης 3I/ATLAS είναι το τρίτο γνωστό αντικείμενο εκτός του ηλιακού μας συστήματος που ανακαλύφθηκε. Οι αστρονόμοι έχουν κατηγοριοποιήσει αυτό το αντικείμενο ως διαστρικό λόγω του υπερβολικού σχήματος της τροχιάς του. (Δεν ακολουθεί μια κλειστή τροχιά γύρω από τον Ήλιο.) Όταν η τροχιά του 3I/ATLAS εντοπιστεί στο παρελθόν, ο κομήτης προέρχεται σαφώς από εκτός του ηλιακού μας συστήματος.

Ο κομήτης 3I/ATLAS δεν αποτελεί απειλή για τη Γη και θα παραμείνει μακριά. Η πλησιέστερη απόσταση που θα προσεγγίσει τον πλανήτη μας είναι περίπου 1,8 αστρονομικές μονάδες (περίπου 170 εκατομμύρια μίλια ή 270 εκατομμύρια χιλιόμετρα). Ο 3I/ATLAS θα φτάσει στο πλησιέστερο σημείο του στον Ήλιο γύρω στις 30 Οκτωβρίου 2025, σε απόσταση περίπου 1,4 αυστριακών μονάδων (130 εκατομμύρια μίλια ή 210 εκατομμύρια χιλιόμετρα) – ακριβώς μέσα στην τροχιά του Άρη.

Το μέγεθος και οι φυσικές ιδιότητες του διαστρικού κομήτη διερευνώνται από αστρονόμους σε όλο τον κόσμο. Ο 3I/ATLAS θα πρέπει να παραμείνει ορατός στα επίγεια τηλεσκόπια μέχρι τον Σεπτέμβριο του 2025, μετά τον οποίο θα περάσει πολύ κοντά στον Ήλιο για να γίνει αντιληπτός. Θα επανεμφανιστεί στην άλλη πλευρά του Ήλιου στις αρχές Δεκεμβρίου 2025, επιτρέποντας την ανανέωση των παρατηρήσεων .

Ο Leb θεωρεί ύποπτο το γεγονός ότι το 3I/ATLAS κινείται με ασυνήθιστα υψηλή ταχύτητα, ότι ακολουθεί τροχιά κοντά σε πλανήτες όπως ο Δίας, ο Άρης και η Αφροδίτη, και ότι θα βρεθεί στην «τυφλή» πλευρά του Ήλιου τον Οκτώβριο, δυσκολεύοντας τις παρατηρήσεις από τη Γη. Κατά τον ίδιο, το αντικείμενο θα μπορούσε να εκμεταλλευτεί τη βαρύτητα του Ήλιου για να μειώσει ταχύτητα και να εισέλθει στο πεδίο της Γης στα τέλη Νοεμβρίου ή στις αρχές Δεκεμβρίου. Όπως σημείωσε στο προσωπικό του blog, αν οι εκτιμήσεις του επαληθευτούν, οι συνέπειες για την ανθρωπότητα μπορεί να είναι σοβαρές και ίσως απαιτηθούν μέτρα προστασίας.

Δεν είναι η πρώτη φορά που ο Leb εγείρει τέτοιες θεωρίες. Το 2017, είχε πρωτοστατήσει στις εικασίες για το διαστρικό αντικείμενο Oumuamua, το οποίο εμφάνιζε ακανόνιστο σχήμα και ανεξήγητη επιτάχυνση. Ο Leb είχε ισχυριστεί ότι πρόκειται για τεχνητό ηλιακό ιστό. Οι περισσότεροι επιστήμονες, ωστόσο, εξέφρασαν σκεπτικισμό και προτίμησαν φυσικές εξηγήσεις, όπως το φαινόμενο Yarkovsky, κατά το οποίο η άνιση θέρμανση ενός αντικειμένου από τον Ήλιο προκαλεί ώθηση που αλλοιώνει την τροχιά του.

Ο Ρώσος αστροφυσικός Georgiy Goncharov, επικεφαλής επιστημονικός συνεργάτης του Αστρονομικού Παρατηρητηρίου του Pulkovski, επισημαίνει ότι η εποχή παρατήρησης τέτοιων διαστρικών αντικειμένων ξεκίνησε ουσιαστικά μετά την εκτόξευση του υπέρυθρου τηλεσκοπίου WISE το 2009. Τα δεδομένα του δείχνουν πως πολλοί κομήτες και αστεροειδείς έχουν επίπεδο, δισκοειδές σχήμα, είναι συχνά διπλοί και έχουν χαμηλή πυκνότητα – χαρακτηριστικά που προκαλούν σύγχυση και παρανοήσεις, κυρίως από ερασιτέχνες ή όσους υιοθετούν πιο φαντασιακές θεωρίες. Όπως εξηγεί, αυτά τα σώματα μοιάζουν με δύο «χαλαρά πιάτα» που περιστρέφονται το ένα γύρω από το άλλο, φαινόμενο που ορισμένοι εκλαμβάνουν ως «τεχνολογία».

Για τον Goncharov, η επιμονή σε σενάρια εξωγήινων οφείλεται σε ένα μείγμα ρομαντισμού, έλλειψης επαρκούς γνώσης σε συναφή επιστημονικά πεδία, αλλά και σε μια ευρύτερη κρίση της θεμελιώδους επιστήμης. Όπως σημειώνει, η χρηματοδότηση για έρευνες βασικής επιστήμης μειώνεται διεθνώς, ιδιαίτερα στη Δύση, με αποτέλεσμα να υποβαθμίζεται η ποιότητα του επιστημονικού προσωπικού και να αποθαρρύνεται η συμμετοχή νέων ερευνητών. Η κρίση αυτή, υποστηρίζει, έχει οδηγήσει στο να «χτυπήσουμε σε τοίχο» ως προς την κατανόηση της δομής του Σύμπαντος και να καταφεύγουμε σε υπερβολικές υποθέσεις προκειμένου να ανανεώσουμε το ενδιαφέρον του κοινού.

Παρά τις επιφυλάξεις της επιστημονικής κοινότητας, ο Avi Leb εξακολουθεί να υποστηρίζει τις θεωρίες του και να τραβά το ενδιαφέρον της κοινής γνώμης. Είτε για καλό είτε για κακό, η πρόβλεψή του δίνει ραντεβού με την πραγματικότητα τον Νοέμβριο – τότε που το 3I/ATLAS θα πλησιάσει περισσότερο τη Γη. Μέχρι τότε, η σεναριολογία για εξωγήινους παραμένει ζωντανή, χωρίς όμως να έχει αποσπάσει την επίσημη επιστημονική επιβεβαίωση.