Οι ενδείξεις για νέο πολιτικό φορέα από τον Τσίπρα
Παρά την εικόνα αποστασιοποίησης που καλλιεργήθηκε επίμονα τους τελευταίους μήνες, οι ενδείξεις για την πολιτική επανενεργοποίηση του Αλέξη Τσίπρα δεν είναι πια ασαφείς ή μεμονωμένες. Αντιθέτως, διαμορφώνουν ένα πλέγμα κινήσεων με κοινή κατεύθυνση: τη συστηματική επιστροφή στο προσκήνιο. Η πιο καθαρή δήλωση προθέσεων καταγράφηκε στην πρόσφατη συνέντευξή του στη Le Monde, όπου τόνισε πως «η εξουσία δεν ήταν ποτέ αυτοσκοπός», για να προσθέσει όμως ότι του λείπει «η άμεση πολιτική συμμετοχή και η επαφή με τον κόσμο». Η παραδοχή αυτή δεν λειτουργεί απλώς ως ανθρώπινη εξομολόγηση, αλλά ως δημόσια πολιτική δήλωση που αναιρεί τις προηγούμενες διαβεβαιώσεις περί οριστικής αποχώρησης.
Η φράση αυτή δεν έρχεται εν κενώ, ούτε αποτελεί αυθόρμητο σχόλιο καλοκαιρινής ραστώνης. Εντάσσεται σε μια ακολουθία εμφανίσεων και παρεμβάσεων που συγκροτούν πολιτικό στίγμα. Από τις ομιλίες του στο Χάρβαρντ για την ευρωπαϊκή στρατηγική αυτονομία, έως τις συναντήσεις με προσωπικότητες όπως ο Μπέρνι Σάντερς στην Ουάσινγκτον και την κεντρική παρουσία του στο δεύτερο διεθνές συνέδριο του Ινστιτούτου Τσίπρα στο Μέγαρο Μουσικής, η δραστηριότητά του θυμίζει λιγότερο έναν αποσυρμένο ηγέτη και περισσότερο έναν πολιτικό που επανατοποθετείται.
Την ίδια στιγμή, στο εσωτερικό μέτωπο, το πολιτικό του λεξιλόγιο επαναπροσδιορίζεται γύρω από τον άξονα ενός «νέου πατριωτισμού» με αντιολιγαρχικό και κοινωνικά ριζοσπαστικό χαρακτήρα. Το κάλεσμα για συσπείρωση στον ευρύτερο προοδευτικό χώρο δεν μοιάζει με γενική διακήρυξη – φαίνεται να αποτελεί τον προπομπό μιας πιο συγκροτημένης πολιτικής πρότασης, με αποδέκτες κυρίως όσους έχουν απομακρυνθεί από την κεντροαριστερά εξαιτίας της αποσπασματικότητας και του πολιτικού κενού που έχει αφήσει η κρίση στον ΣΥΡΙΖΑ.
Οι δημοσκοπικές μετρήσεις ενισχύουν την υπόθεση της δυναμικής του. Χωρίς να τον καθιστούν ακόμη κυρίαρχο, καταγράφουν τη δυνατότητά του να αποτελέσει τον βασικό αντίπαλο πόλο απέναντι στη Νέα Δημοκρατία — με την προϋπόθεση ύπαρξης ενός νέου πολιτικού φορέα. Αυτός ο παράγοντας, παρότι δεν συνιστά από μόνος του επαρκή λόγο για επανεκκίνηση, προσφέρει την αναγκαία βάση: ένα κοινό που εξακολουθεί να τον αναγνωρίζει ως πολιτική εναλλακτική.
Εδώ τίθεται το κρίσιμο ερώτημα: πρόκειται για προετοιμασία επιστροφής μέσω υφιστάμενου πολιτικού χώρου ή για πρόπλασμα νέου σχήματος; Δημοσιεύματα ξένων μέσων με πρόσβαση σε ελληνικές πηγές ανέφεραν στις 12 Αυγούστου ότι εξετάζει τη δημιουργία νέου πολιτικού φορέα. Το ίδιο 24ωρο, ελληνικά δημοσιογραφικά δίκτυα —από το iefimerida ως το Βήμα— συνέδεσαν τη συνέντευξη στη Le Monde με πιθανή πολιτική επανεκκίνηση. Όταν τόσες διαφορετικές πηγές συγκλίνουν, το αφήγημα παύει να είναι σενάριο και αρχίζει να αποκτά πραγματικό βάθος.
Αν προστεθούν οι σχεδιασμένες κινήσεις στο πολιτικό ημερολόγιο —παρουσίες σε κεντρικά σημεία όπως η Θεσσαλονίκη με αφορμή τη ΔΕΘ, δημόσιες παρεμβάσεις και η προετοιμασία ενός βιβλίου-πολιτικού απολογισμού για το 2015— το παζλ γίνεται ακόμη πιο ευκρινές. Δεν πρόκειται για αναμνηστικές παρεμβάσεις ενός πρώην πρωθυπουργού, αλλά για δομημένη επανασύνδεση με τη συγκυρία.
Η κυβέρνηση και ορισμένοι κύκλοι εντός ΣΥΡΙΖΑ επιμένουν ότι δεν υπάρχει πρόθεση επιστροφής, τουλάχιστον πριν τις επόμενες εκλογές. Ωστόσο, αυτού του τύπου οι διαψεύσεις, χαμηλής δέσμευσης, συχνά προηγούνται των επίσημων ανακοινώσεων. Όταν ο ίδιος ο Τσίπρας δηλώνει πως του λείπει η πολιτική δράση, η επιχειρηματολογία περί «μη επιστροφής» χάνει το έδαφος της.
Αν δούμε τα στοιχεία συνολικά:
η προσωπική παραδοχή περί απουσίας πολιτικής δράσης,
η σειρά εμφανίσεων με σαφές πολιτικό φορτίο,
η διαρκής παρουσία στο διεθνές προσκήνιο,
η δημοσκοπική καταγραφή πολιτικής εφικτότητας,
και οι συνεχείς αναφορές στον Τύπο για νέο κόμμα,
όλα αυτά συγκροτούν όχι απλώς ένα σενάριο, αλλά ένα προφανές υπόβαθρο οργανωμένης επιστροφής. Και αν δεν έχει πάρει ακόμα την τελική μορφή κόμματος ή πλατφόρμας, έχει ήδη ξεκινήσει σε επίπεδο αφήγησης, συμβολισμού και πολιτικής πόλωσης.
Όσοι αναμένουν μια τυπική ανακοίνωση για να «πιστοποιήσουν» την επάνοδό του, ίσως υποτιμούν τη σημασία του πολιτικού timing. Ο Τσίπρας έχει ήδη βγει από το περιθώριο. Και αυτή η επιστροφή, σε βάθος χρόνου, δεν φαίνεται αναστρέψιμη — αλλά σχεδιασμένη.
