Ο χάρτης του Οβάλ και το μήνυμα συμβιβασμού

Μια μεγάλη χαρτογραφική απεικόνιση με κόκκινο χρώμα πάνω στα κατεχόμενα Ουκρανικά εδάφη δέσποζε στο οβάλ γραφείο, σαν να ήθελε να υπογραμμίσει ότι η Ρωσία ελέγχει περίπου το ένα πέμπτο της ουκρανικής επικράτειας, και η εικόνα αυτή έγινε σημείο αναφοράς στη συνάντηση του αμερικανού προέδρου Ντόναλντ Τραμπ με τον Βολοντίμιρ Ζελένσκι στην Ουάσιγκτον. Την επομένη ο Τραμπ σχολίασε στο Fox News ότι «ένα μεγάλο κομμάτι γης έχει καταληφθεί και αυτό το κομμάτι έχει χαθεί», στέλνοντας προς το Κίεβο σαφές μήνυμα πως ήρθε η στιγμή να εξεταστεί ένας συμβιβασμός με τον Βλαντιμίρ Πούτιν, αυτό που πολλοί περιγράφουν ως «ανταλλαγές εδαφών». Ο Ζελένσκι δεν πήγε απροετοίμαστος και παρουσίασε τον δικό του χάρτη, εξηγώντας αργότερα ότι «πάλεψε με όσα αποτυπώνονται σε αυτόν», επιμένοντας πως η πραγματικότητα της κατοχής είναι πιο σύνθετη από την εντύπωση που δημιουργεί η συνοπτική αποτύπωση, όμως ο Τραμπ διατήρησε αμετάβλητη τη θέση του υποστηρίζοντας ότι «η Ρωσία είναι ξεκάθαρα πιο ισχυρή και δεν έχει σταματήσει».

Σύμφωνα με όσα ειπώθηκαν στο ίδιο τραπέζι με ευρωπαίους ηγέτες, το επίκεντρο ήταν το Ντονμπάς, περιοχή που κατά τον Τραμπ «ελέγχεται κατά 79% από τη Ρωσία», ενώ πριν από την έναρξη της σύγκρουσης το 2014 αποτελούσε την καρδιά της ουκρανικής μεταλλευτικής βιομηχανίας και συνεισέφερε το 16% του αεπ της χώρας, με τον Πούτιν να φέρεται ότι ζητά ολόκληρη την περιοχή ως αντάλλαγμα σε μια πιθανή ειρηνευτική συμφωνία. Ο χάρτης που παρουσιάστηκε στον Λευκό Οίκο αποτύπωνε ποσοστά ρωσικού ελέγχου 99% στη Λουγκάνσκ, 76% στο Ντονέτσκ, 73% σε Ζαπορίζια και Χερσώνα, 4% στο Χάρκιβ και 1% σε Σούμι και Μικολάιβ, στοιχεία που αναλυτές κρίνουν συμβατά με εκτιμήσεις του institute for the study of war με εύλογες διαφοροποιήσεις λόγω διαφορετικών μεθοδολογιών, καθώς σε ορισμένες περιπτώσεις το «1%» αποτυπώνει περιορισμένη παρουσία ή και απλή διεκδίκηση.

Παρά τα ποσοστά, πόλεις–οχυρά όπως το Κραματόρσκ και το Σλοβιάνσκ στο Ντονέτσκ παραμένουν υπό ουκρανικό έλεγχο και φιλοξενούν εκατοντάδες χιλιάδες κατοίκους, κάτι που καθιστά αδιανόητη για το Κίεβο την παράδοσή τους, ενώ το ινστιτούτο μελετών πολέμου εκτιμά ότι η πλήρης κατάληψη του Ντονέτσκ θα απαιτούσε «πολλαπλά χρόνια» και εξαιρετικά απαιτητικές επιχειρήσεις. Η ουκρανική πλευρά αντιπαρέβαλε ότι στους τελευταίους χίλιους περίπου ημέρες η Ρωσία κατέλαβε λιγότερο από το 1% της επικράτειας, περίπου 5.842 τετραγωνικά χιλιόμετρα, εκτίμηση που επιβεβαιώνει η ερευνητική ομάδα deepstateua, αν και τους πρόσφατους μήνες καταγράφεται επιτάχυνση της ρωσικής προέλασης σε τομείς όπως το Κουπιάνσκ στο Χάρκιβ και η Κρεμίνα στη Λουγκάνσκ.

Ο αναλυτής άμυνας Κόνραντ Μουζίκα της rochan consulting αποδίδει την τάση στην αυξημένη χρήση ρωσικών drones και στον ανεπαρκή αριθμό ουκρανών στρατιωτών που υπερασπίζονται εκτεταμένο μέτωπο, με τη Ρωσία να αναπληρώνει απώλειες στρατολογώντας 30–35 χιλιάδες άνδρες και συγκροτώντας επιχειρησιακές εφεδρείες, χωρίς ωστόσο να κατορθώνει να αναπαράγει την ίδια δυναμική σε άλλα μέτωπα, όπως έδειξε η πρόσφατη εισχώρηση 10–15 χιλιομέτρων κοντά στο Ντομπροπίλια που αποκρούστηκε. Η βρετανική στρατιωτική υπηρεσία πληροφοριών εκτιμά ότι με τον σημερινό ρυθμό θα χρειαστούν τουλάχιστον 4,4 χρόνια για την πλήρη κατάληψη Λουγκάνσκ, Ντονέτσκ, Ζαπορίζια και Χερσώνας, χωρίς να υπολογίζεται η Κριμαία, προοπτική που εξηγεί τις διαφορετικές οπτικές των δύο ηγετών, με τον Τραμπ να αντιμετωπίζει τους χάρτες ως μια παγιωμένη πραγματικότητα και τον Ζελένσκι να τους μετατρέπει σε κίνητρο αντίστασης, ευχαριστώντας ειρωνικά για τον «εξαιρετικό» χάρτη και δηλώνοντας ότι «σκέφτομαι πώς θα τον πάρω πίσω», όπως μετέδωσε το BBC.