Ο φάκελος «Ανακύκλωση» και το σκάνδαλο εκατομμυρίων ευρώ που αποσιωπάται

Πίσω από τον τίτλο «Ανακύκλωση» κρύβεται ένας από τους πιο σκοτεινούς και πολυδαίδαλους φακέλους διασπάθισης δημοσίου και ευρωπαϊκού χρήματος των τελευταίων ετών, με δεκάδες εκατομμύρια ευρώ να έχουν χαθεί μέσα από ένα δίκτυο υπερκοστολογήσεων, αδιαφανών συμβάσεων και πολιτικής κάλυψης. Σύμφωνα με ασφαλείς πληροφορίες, η Ευρωπαία Εισαγγελία έχει ήδη ξεκινήσει προκαταρκτική εξέταση για το πλέγμα χρηματοδοτήσεων, προμηθειών και έργων που αφορούν την ανακύκλωση και κυρίως τη λειτουργία των λεγόμενων «σπιτιών ανακύκλωσης» στους δήμους και στην Περιφέρεια Αττικής.

Κεντρικός κόμβος στο δίκτυο αυτό φαίνεται να είναι η εταιρεία ΤΕΧΑΝ Α.Ε., θυγατρική της αμερικανικής ENVIPCO, την οποία διαχειρίζονται τα αδέρφια Μούργου. Η συγκεκριμένη εταιρεία φέρεται να τιμολογούσε τα γνωστά σπιτάκια ανακύκλωσης στους δήμους με τιμές που ξεπερνούσαν τις 300.000 ευρώ ανά μονάδα, τη στιγμή που το πραγματικό κόστος τους δεν υπερέβαινε τις 66.000 ευρώ. Η διαφορά είναι εξόφθαλμη και, σύμφωνα με εκτιμήσεις που διακινούνται στα δικαστικά γραφεία, το ποσό που έχει χαθεί από δημόσιους και ευρωπαϊκούς πόρους ενδέχεται να ξεπερνά τα 220 εκατομμύρια ευρώ. Ήδη έχουν εντοπιστεί δεκάδες παρατυπίες, ενώ η έρευνα εξελίσσεται ραγδαία.

Πέρα από την οικονομική διάσταση, η υπόθεση έχει και έντονο γεωπολιτικό παρασκήνιο, καθώς πίσω από την προώθηση του όλου εγχειρήματος διαφαίνεται ο ενεργός ρόλος του πρώην πρέσβη των ΗΠΑ στην Ελλάδα, Τζέφρι Πάιατ. Η υποστήριξη που παρείχε στην ΤΕΧΑΝ για την είσοδό της στην ελληνική αγορά ανακύκλωσης περιγράφεται από πολιτικούς και διπλωματικούς παρατηρητές ως ασυνήθιστα ένθερμη, γεγονός που εξηγεί ίσως και τη χαμηλόφωνη αντιμετώπιση του σκανδάλου από τα μεγάλα μέσα ενημέρωσης. Η υπόθεση παραμένει μακριά από τα πρωτοσέλιδα, με ελάχιστες αναφορές σε μονόστηλα, παρά τη σοβαρότητα και το ύψος της πιθανής ζημίας.

Η έρευνα της Ευρωπαίας Εισαγγελίας στρέφεται πλέον και προς συγκεκριμένα πολιτικά πρόσωπα. Στο στόχαστρο φέρονται να έχουν τεθεί οι πρώην υπουργοί Τάκης Θεοδωρικάκος και Κώστας Σκρέκας για την περίοδο κατά την οποία είχαν την ευθύνη των υπουργείων Εσωτερικών και Ενέργειας αντίστοιχα, καθώς και ο πρώην περιφερειάρχης Αττικής Γιώργος Πατούλης. Ο τελευταίος εμπλέκεται λόγω της εποπτείας που ασκούσε στον ΕΔΣΝΑ (Ειδικός Διαβαθμιδικός Σύνδεσμος Νομού Αττικής), φορέα αρμόδιο για τη διαχείριση των απορριμμάτων και την υλοποίηση των έργων ανακύκλωσης. Ο ΕΔΣΝΑ, σύμφωνα με τις ίδιες πηγές, αποτέλεσε το κέντρο διαχείρισης των εκατομμυρίων ευρώ που διατέθηκαν στο όνομα της κυκλικής οικονομίας, με διαδικασίες που πλέον ερευνώνται για παρανομίες, απευθείας αναθέσεις και κατατμήσεις έργων.

Όλα δείχνουν ότι ο ασκός του Αιόλου έχει αρχίσει να ανοίγει. Η έρευνα αφορά όχι μόνο τα πολιτικά πρόσωπα που υπέγραψαν ή ενέκριναν τα έργα, αλλά και όσους διατέλεσαν μέλη του Διοικητικού Συμβουλίου του ΕΔΣΝΑ και είχαν άμεση εποπτεία επί των σχετικών αποφάσεων. Ο σημερινός περιφερειάρχης Νίκος Χαρδαλιάς έχει ήδη καταθέσει δύο εκτενείς αναφορές στη Δικαιοσύνη, στις οποίες καταγράφονται αναλυτικά στοιχεία για τις αποφάσεις, τις αναθέσεις και τη διαδρομή των χρηματοδοτήσεων κατά την προηγούμενη διοικητική περίοδο. Εντούτοις, όπως αναφέρουν πληροφορίες από το εσωτερικό της Περιφέρειας, ο ίδιος εμφανίζεται ιδιαίτερα ανήσυχος για την πιθανή εμπλοκή περιφερειακών συμβούλων που είχαν διαδραματίσει κομβικό ρόλο την περίοδο Πατούλη και τώρα υπηρετούν σε επιτελικές θέσεις ή αποτελούν πολιτικούς του συμμάχους.

Η Ευρωπαϊκή Ένωση, παρακολουθώντας τις εξελίξεις, έχει ήδη διακόψει την εκταμίευση 92 εκατομμυρίων ευρώ για έργα ανακύκλωσης, έπειτα από σχετικό πόρισμα της ΕΔΕΛ (Επιτροπή Δημοσιονομικού Ελέγχου). Το γεγονός αυτό δείχνει ότι οι Βρυξέλλες δεν πρόκειται να ανεχτούν περαιτέρω καταστρατήγηση των όρων χρηματοδότησης. Παρά την εν εξελίξει έρευνα, κυβερνητικός αναπληρωτής υπουργός φέρεται να ασκεί πιέσεις για την επανεκκίνηση των χρηματοδοτήσεων, λειτουργώντας ως εάν δεν υπάρχει κανένα πρόβλημα, γεγονός που προκαλεί σοβαρά ερωτήματα για τη συνέχιση αυτής της «μπίζνας».

Το τεκμήριο της αθωότητας είναι απολύτως σεβαστό για όλους τους εμπλεκόμενους. Μέχρι σήμερα δεν έχει ασκηθεί καμία ποινική δίωξη και η προκαταρκτική εξέταση βρίσκεται σε εξέλιξη. Ωστόσο, τα στοιχεία που έχουν αρχίσει να βλέπουν το φως της δημοσιότητας, το εύρος της ζημίας και η εμπλοκή προσώπων με υψηλή θεσμική και πολιτική θέση δημιουργούν εύλογες απορίες για τη διαχείριση του φακέλου και κυρίως για τη μακρόχρονη σιωπή γύρω από μια υπόθεση που –αν επιβεβαιωθεί– συνιστά σκάνδαλο πρώτου μεγέθους με ευρωπαϊκή, πολιτική και ποινική διάσταση.