Οι υπεύθυνοι πίσω από την εξάπλωση της πανώλης των αιγοπροβάτων – Οι παράνομες δηλώσεις και οι ελληνοποιήσεις
Η πανώλη των μικρών μηρυκαστικών έχει προκαλέσει τεράστιο πανικό στους κτηνοτρόφους αιγοπροβάτων σε ολόκληρη τη χώρα, με τη διάδοση της ασθένειας να πλήττει σοβαρά την ελληνική κτηνοτροφία. Ιδιαίτερα στη Θεσσαλία, οι ορεινές περιοχές που είχαν διαφύγει από τις καταστροφές του Daniel βρίσκονται τώρα αντιμέτωπες με μια νέα κρίση. Καθημερινά, τα κρούσματα αυξάνονται, και η πανώλη εξαπλώνεται σε όλη την Ελλάδα, αφήνοντας πίσω της σοβαρές ζημιές. Ήδη, πάνω από 20.000 ζώα έχουν σφαχτεί, αφήνοντας μεγάλες κτηνοτροφικές μονάδες χωρίς ζώα και οδηγώντας τες στην καταστροφή.
Πολλές κτηνοτροφικές μονάδες βρίσκονται πλέον σε καραντίνα, αναγκάζοντας τους κτηνοτρόφους να κρατούν τα ζώα τους περιορισμένα, γεγονός που αυξάνει τα κόστη διατροφής και επιβαρύνει την παραγωγή και τη διακίνηση γάλατος και κρέατος. Το πλήγμα στο εισόδημα των κτηνοτρόφων είναι μεγάλο, ενώ η επίπτωση στην παραγωγή φέτας παραμένει άγνωστη.
Η διαχείριση της κρίσης από το Υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων έχει προκαλέσει έντονη δυσαρέσκεια, καθώς οι υπεύθυνοι για την αντιμετώπιση της πανώλης είναι οι ίδιοι που φαίνεται να έχουν διευκολύνει την εξάπλωσή της με τις ενέργειές τους. Η προσπάθεια απόδοσης της μετάδοσης της ασθένειας σε τυχαίο γεγονός, με την ευθύνη να αποδίδεται στους Έλληνες κτηνοτρόφους, έχει εξοργίσει τους εμπλεκόμενους στον κλάδο της αγοράς κρέατος, γάλακτος και ζωντανών ζώων.
Οι κτηνοτρόφοι και οι άνθρωποι της αγοράς γνωρίζουν ότι οι πλασματικές εγγραφές ζώων από τις αρμόδιες υπηρεσίες βοήθησαν εισαγωγείς αρνιών και ζωντανών ζώων να εισάγουν τη νόσο στην Ελλάδα. Το ερώτημα που προκύπτει είναι γιατί οι υπεύθυνοι για την κατάσταση αυτή δεν αποκαλύπτονται. Εύλογα, λοιπόν, καταλήγουμε στο συμπέρασμα ότι οι εμπλεκόμενοι προστατεύουν ο ένας τον άλλο, και όταν αυτό δεν είναι εφικτό, καταφεύγουν σε αλληλοεκβιασμούς για να κρατήσουν τα στόματα κλειστά.
Η κατάσταση αυτή δεν μπορεί να διαρκέσει για πολύ. Οι κτηνιατρικές υπηρεσίες θα πρέπει τελικά να παραδεχτούν τις πρακτικές τους και να σταματήσουν να κρύβονται. Το πρόβλημα είναι βαθύ και πολυδιάστατο, και τα τελευταία χρόνια έχει εκδηλωθεί μέσα από παράνομες επιδοτήσεις, ελληνοποιήσεις και την πανώλη.
Το σύστημα ΟΣΔΕ, που έχει γίνει αντικείμενο σφοδρής κριτικής, παραμένει στη βάση του προβλήματος. Οι Βορίδης, Στρατάκος, Μπαμπασίδης και ο Τεχνικός Σύμβουλος του ΟΠΕΚΕΠΕ προσπαθούν να διατηρήσουν τον έλεγχο του συστήματος αυτού, αποφεύγοντας τη διαφάνεια.
Πόσα αιγοπρόβατα υπάρχουν πραγματικά στην Ελλάδα; Εδώ και χρόνια, η κτηνιατρική βάση δεδομένων, που καταγράφει τα στοιχεία των ζώων για επιδοτήσεις και πώληση, ελέγχεται από μια κλειστή ομάδα κτηνιάτρων. Οι καταγγελίες για πλασματικές εγγραφές ζώων, που χρησιμοποιούνται για την απόσπαση επιδοτήσεων και ελληνοποιήσεις, είναι πολλές.
Η κατάσταση έγινε ξεκάθαρη με την καταγραφή των απωλειών ζώων στη Θεσσαλία μετά την καταιγίδα Daniel, όπου οι πραγματικοί αριθμοί των απωλειών δεν συμφωνούσαν με τα στοιχεία της κτηνιατρικής βάσης. Στα αιγοπρόβατα, οι απώλειες έφτασαν το 60% των δηλωμένων, και στα ελεύθερα βοοειδή το 50%. Αυτές οι διαφορές έκρυψαν την πραγματική έκταση της καταστροφής, αλλά όταν τα παράπονα για τις αποζημιώσεις άρχισαν να αυξάνονται, το ΥΠΑΑΤ αντέδρασε απειλώντας όσους είχαν κάνει διπλές δηλώσεις.
Στο παρασκήνιο αυτών των γεγονότων, στήθηκε η παράνομη εισαγωγή ζώων από τη Ρουμανία, με σκοπό τη μείωση των τιμών του αρνιού κατά το Πάσχα και τον έλεγχο του πληθωρισμού. Οι παράνομες εισαγωγές, οι πλασματικές εγγραφές και οι ελληνοποιήσεις, με τη συνενοχή του υπουργείου Ανάπτυξης και του τότε υπουργού Κ. Σκρέκα, οδήγησαν στην καταστροφική εξάπλωση της πανώλης.
Το ΟΣΔΕ και η κτηνιατρική βάση δεδομένων είναι τα μόνα συστήματα καταγραφής ζωικού κεφαλαίου στην Ελλάδα, αλλά η κακή λειτουργία τους επιτρέπει τη λαθραία διακίνηση ζώων χωρίς ίχνη, διευκολύνοντας έτσι την εξάπλωση της πανώλης.
Τα γεγονότα δείχνουν την ύπαρξη ενός καλά οργανωμένου κυκλώματος. Πρώτον, μια ομάδα κτηνιάτρων στις Σέρρες, που εντοπίστηκε από τις εσωτερικές υποθέσεις, συμμετείχε σε εικονικές εγγραφές ζώων και στη συνέχεια τις συνδύαζε με παράνομες εισαγωγές και ελληνοποιήσεις. Δεύτερον, όταν εμφανίστηκαν τα πρώτα κρούσματα πανώλης, η καθυστέρηση στην αναγνώρισή τους από τις κτηνιατρικές υπηρεσίες του υπουργείου Αγροτικής Ανάπτυξης επέτρεψε τη διασπορά της νόσου σε όλη τη χώρα.
Η αναλγησία των εμπόρων, που γνώριζαν για την πανώλη στη Ρουμανία και παρ’ όλα αυτά εισήγαγαν τα ζώα, ήταν το τελικό πλήγμα. Η κακή διαχείριση και η έλλειψη αντίδρασης από τους αρμόδιους επέτρεψε την εξάπλωση της νόσου.
Ο Κώστας Τσιάρας, που ανέλαβε το υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης στη θέση του Αυγενάκη, φαίνεται να μην έχει πλήρη εικόνα των προβλημάτων που κληρονόμησε. Η αδυναμία του να ελέγξει τα εμπλεκόμενα πρόσωπα και να αναστρέψει την κατάσταση αφήνει το Υπουργείο και τις κτηνοτροφικές μονάδες σε αδιέξοδο. Η δήλωσή του ότι δεν θα φάμε αρνί τον Δεκαπενταύγουστο δείχνει την παραίτησή του από την προσπάθεια να δώσει λύση. Ωστόσο, το πιο σοβαρό είναι ότι αφήνει τον έλεγχο της πανώλης στα χέρια αυτών που είναι υπεύθυνοι για την εξάπλωσή της.
