Οικονομική και ενεργειακή σύμπραξη ελλάδας–ΗΠΑ με γεωπολιτικό αποτύπωμα στην ανατολική μεσόγειο

Η ανακοίνωση του state department μετά την ολοκλήρωση του συνεδρίου στο Ζάππειο, ότι η διακήρυξη οικονομικής ασφάλειας ΗΠΑ–Ελλάδας ενισχύει την οικονομική διπλωματία, αποτυπώνει ρητά την ικανοποίηση για την ελληνική κυβέρνηση και προϊδεάζει για περαιτέρω εμβάθυνση της διμερούς συνεργασίας. Πληροφορίες αναφέρουν ότι δεν αποκλείεται άμεση τηλεφωνική επικοινωνία του πρωθυπουργού με τον πρόεδρο των ΗΠΑ, ενώ εξετάζεται και επίσκεψη του Μάρκο Ρούμπιο στην Ελλάδα, με κομβικό ρόλο στη νέα κινητικότητα να διαδραματίζει η νέα πρέσβης των ΗΠΑ στην Αθήνα, Κίμπερλι Γκίλφοϊλ, η οποία λειτουργεί ήδη ως επιταχυντής επαφών και πρωτοβουλιών.

Στο επίκεντρο βρίσκεται η ανάδειξη της ελλάδας σε κρίσιμη γέφυρα οικονομικής και ενεργειακής ασφάλειας, με τον αναπληρωτή εκπρόσωπο τύπου του state department Τόμι Πίγκοτ να χαρακτηρίζει τη συμφωνία «σημαντικό βήμα» για την προώθηση της οικονομικής διπλωματίας του προέδρου Ντόναλντ Τραμπ, με στόχο την ενίσχυση εφοδιαστικών αλυσίδων και την προσέλκυση ιδιωτικών επενδύσεων. Την ίδια στιγμή, στην ανατολική μεσόγειο εξελίσσεται πλέγμα ενεργειακών κινήσεων με σαφή γεωπολιτική διάσταση, καθώς η exxonmobil πέρα από το ιόνιο έχει ξεκινήσει γεωτρήσεις σε θαλάσσιο οικόπεδο δυτικά του κοιτάσματος zohr στη γραμμή οριοθέτησης με την Κύπρο, ενώ η Λευκωσία συζητά με το Ισραήλ προμήθεια φυσικού αερίου για ηλεκτροπαραγωγή και έχει ήδη συμφωνήσει τη μεταφορά πρόσθετων ποσοτήτων προς την Αίγυπτο.

Η αναβίωση του σχήματος 3+1, αυτή τη φορά σε επίπεδο υπουργών ενέργειας, έστειλε από την αθήνα σαφές μήνυμα επανεκκίνησης συνεργασιών που είχαν ατονήσει, με το κοινό ανακοινωθέν να δεσμεύει τα μέρη υπέρ της σταθερότητας και της στήριξης υφιστάμενων και μελλοντικών έργων διασύνδεσης, συμπεριλαμβανομένου του gsi. Η συνεπής στάση της αθήνας υπέρ του Ισραήλ στη διάρκεια του πολέμου έως την εκεχειρία φαίνεται να αποδίδει, καθώς ο ισραηλινός υπουργός ενέργειας Ελί Κοέν επανέφερε στο προσκήνιο τον σχεδιασμό αγωγού από την Ανατολική Μεσόγειο προς την Ελλάδα για την τροφοδοσία της ευρώπης με εναλλακτικές πηγές φυσικού αερίου, αναζωπυρώνοντας ένα μεγαλεπήβολο σχέδιο τύπου eastmed που είχε εγκαταλειφθεί το 2022 μετά την απόσυρση αμερικανικής υποστήριξης.

Τα γεωπολιτικά οφέλη για την ελλάδα έχουν αντανάκλαση και στην Τουρκία, όπου διαφαίνεται εκνευρισμός από τον αποκλεισμό της από τους περιφερειακούς ενεργειακούς σχεδιασμούς και την παράλληλη ανάδειξη διαδρομών που μειώνουν τη βαρύτητά της ως κόμβου ρωσικού φυσικού αερίου προς την ευρώπη, όπως ο turkstream. Σε αυτό το πλαίσιο εντάσσεται και η δημοσιοποίηση από την τουρκική προεδρία της τηλεφωνικής επικοινωνίας του ταγίπ ερντογάν με τον προσωρινό πρωθυπουργό της λιβύης αμπντουλχαμίντ ντμπεϊμπά, με αναφορά στη «δέσμευση για προστασία των συμφερόντων των δύο χωρών στην ανατολική μεσόγειο», ένδειξη ότι η άγκυρα αναζητεί επανατοποθέτηση και πιθανό πλαίσιο αντίδρασης στις εξελίξεις που μεταβάλλουν τις ισορροπίες. Συνολικά, η νέα ώθηση στις αμερικανοελληνικές σχέσεις, η ενεργειακή κινητικότητα στην ανατολική μεσόγειο και η επανεκκίνηση πολυμερών σχημάτων αποτυπώνουν την προσπάθεια ανάδειξης της ελλάδας σε σταθερό πυλώνα οικονομικής και ενεργειακής ασφάλειας με σημαντικό γεωπολιτικό αποτύπωμα.