ΟΠΕΚΕΠΕ: Δίκτυο απάτης με επίκεντρο την Κρήτη – Στο στόχαστρο 100 και πλέον ύποπτοι για παράνομη απορρόφηση ευρωπαϊκών κονδυλίων
ΟΠΕΚΕΠΕ: Σε μια υπόθεση που προκαλεί ισχυρούς τριγμούς στην Ελλάδα και ταράζει τα θεμέλια της ευρωπαϊκής γεωργικής πολιτικής, η νεοσύστατη συνεργατική δημοσιογραφική πλατφόρμα EUalive, με έδρα το Βέλγιο, αποκαλύπτει εκτεταμένο σκάνδαλο δόλιων επιδοτήσεων στον ελληνικό αγροτικό τομέα. Οι αποκαλύψεις αφορούν εκατομμύρια ευρώ σε ευρωπαϊκά κονδύλια που φέρονται να καταβλήθηκαν με πλαστές αιτήσεις, μέσω ενός καλά οργανωμένου και πολυπλόκαμου δικτύου απάτης.
Million-euro EU subsidy fraud rocks Greece: Crete and funding authority under scrutiny eualive.net/million-euro… With our partner IBNA
Η Ευρωπαϊκή Εισαγγελία (EPPO), με αρμοδιότητα τη δίωξη εγκλημάτων που βλάπτουν τα οικονομικά συμφέροντα της Ευρωπαϊκής Ένωσης, έχει ξεκινήσει εκτενή έρευνα με αιχμή του δόρατος τις δομές του ΟΠΕΚΕΠΕ στην Κρήτη και την Αθήνα. Στο επίκεντρο των ερευνών βρίσκονται ψευδείς δηλώσεις για βοσκοτόπια «φαντάσματα», δηλαδή γαίες που δεν υπήρχαν ή δεν ανήκαν στους αιτούντες, αλλά και αιτήσεις από άτομα χωρίς καμία πραγματική σχέση με τη γεωργία.
Η απάτη, όπως σκιαγραφείται, παρουσιάζει μια σαφώς οργανωμένη μεθοδολογία: οι εμπλεκόμενοι υπέβαλαν αιτήσεις για επιδοτήσεις χρησιμοποιώντας ανύπαρκτες ή πλασματικές μισθώσεις γης, πολλές από τις οποίες αφορούσαν δημοτικές ή ιδιόκτητες εκτάσεις στις οποίες ουδέποτε είχαν πρόσβαση ή χρήση. Σε αρκετές περιπτώσεις, επιστρατεύθηκαν τοπικά δίκτυα και μεσάζοντες που παρείχαν πλαστά ή αμφιβόλου νομιμότητας έγγραφα, με σκοπό την ενίσχυση της αξιοπιστίας των αιτήσεων.
Η Ελληνική Αστυνομία, μέσω της Υπηρεσίας Εσωτερικών Υποθέσεων, προχώρησε σε αιφνιδιαστικές εφόδους στα γραφεία του ΟΠΕΚΕΠΕ, κατασχέτοντας αρχεία, σκληρούς δίσκους και ψηφιακά μέσα, ενώ ήδη έχουν κινηθεί ποινικές διαδικασίες εις βάρος περίπου 100 ατόμων. Οι ύποπτοι περιλαμβάνουν επίδοξους αγρότες, κτηνοτρόφους, μεσάζοντες, αλλά και υπαλλήλους του ίδιου του Οργανισμού Πληρωμών, εγείροντας υποψίες για εσωτερική συνενοχή.
Σύμφωνα με το EUalive, το 80% των δόλιων επιδοτήσεων – περίπου 2,9 εκατομμύρια ευρώ – κατευθύνθηκαν στην Κρήτη μεταξύ 2020 και 2022. Η Εισαγγελέας της EPPO, Πόπη Παπανδρέου, ηγείται της επιχείρησης, η οποία αναμένεται να επεκταθεί και σε άλλες περιοχές της χώρας, καθώς οι αρχές ερευνούν πλέον ενδεχόμενες διασυνδέσεις με χρηματοπιστωτικά και γεωργικά δίκτυα υποστήριξης της κομπίνας.
Το φαινόμενο, ωστόσο, δεν είναι μεμονωμένο. Η Ελλάδα έχει μακρά ιστορία παρατυπιών στη διαχείριση των ευρωπαϊκών αγροτικών κονδυλίων. Από τις διογκωμένες δηλώσεις ζώων και τις ψευδείς αιτήσεις βοσκοτόπων της δεκαετίας του ’90, μέχρι τη σημαντική υπόθεση το 2018 στη Βόρεια Ελλάδα, όταν η OLAF ανέκτησε 1,2 εκατομμύρια ευρώ, και την υπόθεση του 2023 με τους «φανταστικούς ελαιώνες» στη Θεσσαλία, ύψους 500.000 ευρώ, η χώρα παραμένει έκθετη στις διεθνείς αρχές για επαναλαμβανόμενες πρακτικές κακοδιαχείρισης.
Παρά την εισαγωγή ψηφιακών εργαλείων ελέγχου και διασταύρωσης στοιχείων, η παρούσα υπόθεση αποδεικνύει ότι ο ΟΠΕΚΕΠΕ απέτυχε να αποτρέψει μαζικές απάτες, με αποτέλεσμα να πλήττεται σοβαρά η αξιοπιστία του οργανισμού. Οι καταγγελίες για ελλιπή εποπτεία ή ακόμη και σκοπιμότητα συγκάλυψης από ανώτερα στελέχη δίνουν πολιτική διάσταση στο σκάνδαλο, με τις τοπικές αρχές, ιδιαίτερα στην Κρήτη, να καλούνται να λογοδοτήσουν για πιθανή ανοχή ή και συνενοχή.
Η υπόθεση απειλεί να εξελιχθεί σε σοβαρή πολιτική κρίση, καθώς οι αποκαλύψεις ενδέχεται να οδηγήσουν σε κατηγορίες για διοικητική αμέλεια εις βάρος κυβερνητικών στελεχών. Η σκιά της διαφθοράς ρίχνεται για ακόμη μια φορά πάνω από την ελληνική διοίκηση, με την κυβέρνηση Μητσοτάκη να βρίσκεται υπό πίεση από ευρωπαϊκά και εγχώρια μέσα για την έλλειψη διαφάνειας και αποτελεσματικής εποπτείας.
Η κρίση εμπιστοσύνης δεν αφορά μόνο την Ελλάδα, αλλά απειλεί τη συνολική αξιοπιστία του ευρωπαϊκού μηχανισμού γεωργικής χρηματοδότησης. Τα κονδύλια της Κοινής Γεωργικής Πολιτικής (ΚΓΠ), που σχεδιάστηκαν για να προάγουν τη βιώσιμη ανάπτυξη της υπαίθρου, έχουν μετατραπεί σε αντικείμενο εκμετάλλευσης από εγκληματικά δίκτυα, αποδεικνύοντας πως το πρόβλημα δεν είναι μόνο τεχνικό ή νομικό, αλλά βαθιά θεσμικό και ηθικό.
Η υπόθεση αυτή ενδέχεται να λειτουργήσει ως καταλύτης για ριζικές μεταρρυθμίσεις στο σύστημα επιδοτήσεων, αλλά και ως ένα σκληρό μάθημα για την Ευρώπη, που καλείται να ενισχύσει τους μηχανισμούς λογοδοσίας και να επανεξετάσει τον τρόπο διανομής των κονδυλίων στα κράτη-μέλη.
Υπόγειος πόλεμος και στοχοποίηση Τυχεροπούλου
Στο επίκεντρο μυστικών ενεργειών και οργανωμένων πιέσεων φαίνεται να βρίσκεται η ελέγκτρια του ΟΠΕΚΕΠΕ Παρασκευή Τυχεροπούλου, η οποία συνδέεται με τις αποκαλύψεις για εκτεταμένες παρατυπίες στις ευρωπαϊκές αγροτικές επιδοτήσεις. Η διοίκηση του ΟΠΕΚΕΠΕ, σύμφωνα με καταγγελίες, φέρεται να έχει επιχειρήσει να δημιουργήσει εμπόδια στο έργο της Ευρωπαϊκής Εισαγγελίας, με χαρακτηριστικό παράδειγμα την άρνηση του προέδρου Δημήτρη Τσιάρα να εγκρίνει την απόσπασή της στον ευρωπαϊκό φορέα.
Η άρνηση αυτή συνοδεύτηκε από στοχευμένες ενέργειες εναντίον της. Η Τυχεροπούλου απομακρύνθηκε από τον τομέα ελέγχου με αιτιολογία την «ανεπάρκεια» και η σχετική απόφαση δημοσιοποιήθηκε στη Διαύγεια. Ακολούθησαν μηνύσεις και αλλεπάλληλες πειθαρχικές διαδικασίες εις βάρος της, με στόχο –όπως καταγγέλλεται– την ηθική και υλική της εξόντωση. Σε δικαστική αίθουσα, νομικός εκπρόσωπος του Οργανισμού φέρεται να της είπε: «γιατί δεν μας αδειάζεις τη γωνιά».
Οι ενέργειες αυτές αποσκοπούσαν στην απαξίωσή της, προκειμένου να υπονομευθεί και το κύρος της Ευρωπαϊκής Εισαγγελίας, παρουσιάζοντας ότι στηρίζεται σε αναξιόπιστους υπαλλήλους. Ωστόσο, όπως αποδεικνύεται από τη μέχρι τώρα πορεία της έρευνας, η Τυχεροπούλου είχε επικουρικό ρόλο, καθώς οι βασικοί έλεγχοι στηρίχθηκαν σε καταγγελίες και έγγραφα που παρείχαν άλλοι υπάλληλοι και ιδιοκτήτες ΚΥΔ, οι οποίοι αρνήθηκαν να καλύψουν τις παρανομίες που παρατηρούσαν στον χώρο.
Στο Βιοκαλλιεργητές News έχουν φτάσει πλήθος καταγγελιών με πλούσια τεκμηρίωση, μεγάλο μέρος των οποίων δεν έχει δημοσιοποιηθεί ακόμη λόγω της πολυπλοκότητας και του όγκου τους. Είναι λογικό να υποτεθεί ότι αντίστοιχα στοιχεία έχουν περιέλθει και στην Ευρωπαϊκή Εισαγγελία. Η χρονική συγκυρία των γεγονότων δεν αφήνει περιθώριο αμφιβολίας για τις στοχευμένες κινήσεις της διοίκησης του ΟΠΕΚΕΠΕ σε βάρος της υπαλλήλου.
Τη Δευτέρα 19 Μαΐου, ο ΟΠΕΚΕΠΕ εξέδωσε ανακοίνωση υποστηρίζοντας ότι είχε παραδώσει όλα τα ζητούμενα έγγραφα στις αρχές, προβάλλοντας αφοσίωση στις αρχές της διαφάνειας και νομιμότητας. Ωστόσο, σύμφωνα με πληροφορίες, την ώρα που εκδιδόταν η ανακοίνωση οι εισαγγελικές και αστυνομικές αρχές δεν είχαν ακόμα λάβει τίποτα. Ο έλεγχος ολοκληρώθηκε τελικά στις 4 το πρωί της επόμενης ημέρας.
Αστυνομικές πηγές αναφέρουν ότι η διαδικασία καθυστέρησε λόγω της μη συνεργασίας στελεχών. Χρειάστηκε η κατάσχεση ηλεκτρονικών υπολογιστών και κινητών τηλεφώνων, ενώ πρώην και νυν στελέχη του ΟΠΕΚΕΠΕ δεν ήταν διαθέσιμα ή δήλωναν άγνοια. Χαρακτηριστικά αναφέρεται ότι πρώην διευθυντής πληροφορικής, σήμερα περιφερειακός διευθυντής, εξαφανίστηκε ενώ νωρίτερα είχε βρεθεί στον Οργανισμό.
Η Ευρωπαϊκή Εισαγγελία, με επίσημη ανακοίνωση, κατήγγειλε έλλειψη ειλικρινούς συνεργασίας, ενώ υπογράμμισε ότι εντοπίστηκαν ενδείξεις συστηματικής οργάνωσης παρανομιών εντός του ΟΠΕΚΕΠΕ με συμμετοχή μελών του Διοικητικού Συμβουλίου και υπαλλήλων. Παρόλα αυτά, στη νέα ανακοίνωση του ΟΠΕΚΕΠΕ δεν υπήρξε καμία αναφορά σε αυτό το σοβαρό στοιχείο. Αντίθετα, έγινε προσπάθεια αμφισβήτησης των δηλώσεων της Ευρωπαϊκής Εισαγγελίας, ζητώντας να κατονομαστούν οι υπάλληλοι που δεν συνεργάστηκαν.
Η συγκεκριμένη στάση χαρακτηρίστηκε ως επικοινωνιακό παιχνίδι με τις λέξεις, αφού η Εισαγγελία είχε ήδη αναφέρει «παραπειστική πρακτική», αποφεύγοντας προσωποποιήσεις, και όχι απλή απροθυμία συνεργασίας.
Στο εσωτερικό του ΟΠΕΚΕΠΕ επικρατεί ανησυχία. Η διοίκηση του Σωματείου ενημέρωσε τους εργαζόμενους ότι αισθάνονται εκτεθειμένοι σε διώξεις, εκφράζοντας φόβους για ποινικές εμπλοκές. Αν και υποστήριξαν ότι οι έλεγχοι «απαξιώνουν την εργασία τους», δεν έκαναν καμία αναφορά στις στοχευμένες διώξεις της Τυχεροπούλου. Πληροφορίες αναφέρουν ότι μέλη του Σωματείου βρίσκονται υπό εξέταση από την Ευρωπαϊκή Εισαγγελία, γεγονός που εξηγεί τις έντονες αντιδράσεις.
Ο Υπουργός Αγροτικής Ανάπτυξης Κώστας Τσιάρας, ο οποίος φέρεται να γνώριζε και να ενέκρινε τις κινήσεις της διοίκησης του ΟΠΕΚΕΠΕ, εμφανίστηκε σε τηλεοπτική συνέντευξη να πλέκει το εγκώμιο του Γιώργου Σαλάτα, υποστηρίζοντας ότι στόχος είναι η εξυγίανση του Οργανισμού. Ταυτόχρονα, παρουσίασε συγκεχυμένες πληροφορίες για τη θητεία του προηγούμενου διοικητή Κυριάκου Μπαμπασίδη και αγνόησε εντελώς τα γεγονότα που συνδέονται με τη διάρρηξη του γραφείου της Τυχεροπούλου.
Ο Υπουργός επεσήμανε την ανάγκη προστασίας των υπαλλήλων από τη «γενίκευση» στη δημόσια συζήτηση, αποφεύγοντας όμως να σχολιάσει την ενδοϋπηρεσιακή δίωξη μιας υπαλλήλου που συμμετείχε στον εντοπισμό εκτεταμένης απάτης. Υποστήριξε ότι ξεκινά μια νέα εποχή για τον Οργανισμό, κατά την οποία «ο κάθε αγρότης θα ξέρει τι παίρνει», αφήνοντας να εννοηθεί ότι μέχρι σήμερα επικρατούσε χάος, χωρίς όμως να κατονομάζει υπευθύνους.
Το ερώτημα που παραμένει αναπάντητο είναι ποια ακριβώς είναι η θέση του κ. Τσιάρα για τις ενέργειες του ΟΠΕΚΕΠΕ κατά της Τυχεροπούλου και ποιος ανέλαβε πολιτικά την ευθύνη για την κάλυψη της διαχρονικής λειτουργίας ενός μηχανισμού που φαίνεται να επιτρέπει, αν όχι να ενθαρρύνει, την κακοδιαχείριση κοινοτικών πόρων.
