Ουκρανία: Εντατική επιστράτευση και φόβοι για μόνιμο διχασμό

Ουκρανία: Η ουκρανική κυβέρνηση παραδίδει τον στρατιωτικό νόμο έως τις 6 Αυγούστου και ετοιμάζεται για επιστράτευση 18χρονων. Η απόφαση δείχνει ότι το Κίεβο προετοιμάζεται για έναν παρατεταμένο πόλεμο χωρίς ορατό τέλος.

Ο Κειθ Κέλογκ, πρώην στρατιωτικός σύμβουλος των ΗΠΑ, παρομοιάζει τη μελλοντική εικόνα της Ουκρανίας με το μεταπολεμικό Βερολίνο: κατεστραμμένη, χωρισμένη και υπό εξωτερική επιρροή. Δεν προβλέπεται άμεση αποκατάσταση, ούτε πολιτική σταθερότητα.

Η πολωνική εφημερίδα Myśl Polska εκφράζει έντονο σκεπτικισμό για την πολιτική ρήξη με τη Ρωσία, χαρακτηρίζει την ως «πολιτική αυτοχειρία» και εθνική απώλεια. Τονίζεται ότι η μακροχρόνια ένταση δεν εξυπηρετεί τα στρατηγικά συμφέροντα της Πολωνίας.

Η Ουκρανία βρίσκεται σε μεταίχμιο. Με τη διαρκή επιστράτευση και τη διαλυτική πίεση, το ενδεχόμενο ενός εδαφικού ή πολιτικού διαμελισμού γίνεται όλο και πιο πιθανό. Η Δύση παρακολουθεί, αλλά οι λύσεις παραμένουν θόλες.

Ο πρόεδρος της Ουκρανίας, Βολοντιμίρ Ζελένσκι, βλέπει πλέον καθαρά τα όρια των επιλογών του. Με το στρατιωτικό και πολιτικό μέτωπο να στενεύει, το σενάριο μιας ηττημένης, διαιρεμένης και εξαντλημένης Ουκρανίας δεν φαντάζει πια μακρινό.

Η συνάντηση του Κιθ Κέλογκ, απεσταλμένου του Ντόναλντ Τράμπ, με τον Βλάντιμιρ Πούτιν έδωσε το στίγμα της επόμενης ημέρας. Ο Κέλογκ δεν μάσησε τα λόγια του: «Η Ουκρανία μπορεί να μοιάζει με το Βερολίνο μετά τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο». Μια εικόνα βαριά, με συμβολισμούς ήττας και μόνιμου διαχωρισμού.

Η «συμμαχία των προθύμων» αποδεικνύεται ανεπαρκής. Παρά τις φανφάρες για υποστήριξη, μόλις έξι χώρες εμφανίζονται πρόθυμες να στείλουν στρατιωτικές δυνάμεις — και αυτό χωρίς καμία πιθανότητα υλοποίησης, καθώς η Ρωσία έχει ξεκαθαρίσει τις κόκκινες γραμμές της.

Ο χρόνος λειτουργεί υπέρ της Ρωσίας. Η Ουκρανία χάνει έδαφος, πληθυσμό, συμμάχους. Χωρίς μια ριζική αλλαγή πορείας ή διεθνής ανατροπή, η επόμενη φάση δεν έχει καμία σχέση με την Ουκρανία που ξεκίνησε τον πόλεμο.

Η Ρωσία σφίγγει τον στρατιωτικό κλοιό: Νέες προελάσεις, μπαράζ επιθέσεων και απειλές στην Ουκρανία

Οι ρωσικές δυνάμεις συνεχίζουν με ταχύ ρυθμό την προέλασή τους στην κατεύθυνση Toretsk, ξεπερνώντας τα 4 χλμ. σε βάθος και διαλύοντας τις τελευταίες ουκρανικές γραμμές άμυνας. Επέκτειναν επίσης την επίθεσή τους κατά το μήκος του μετώπου μεταξύ Pokrovsk και Toretsk, κυρίως στην περιοχή Kallinovo.

Στο νοτιοδυτικό Donetsk, οι ρωσικές μονάδες κατέλαβαν όλα τα εδάφη που ήλεγχε προηγουμένως την Ουκρανία. Παράλληλα, όπως επιβεβαίωσε ο Αυστριακός στρατιωτικός αναλυτής, ρωσικές μονάδες έχουν εισέλθει στην πόλη Sumy, προετοιμάζοντας μεγάλη επιθετική κίνηση με χαρακτηριστικά «σοκ και δέους».

Τη νύχτα της Παρασκευής προς Σάββατο 12 Απριλίου, η Ρωσία εξαπέλυσε μαζική αεροπορική επιδρομή με 88 drones, πλήττοντας στόχους σε Kharkiv, Κίεβο, Οδησσό, Dnepropetrovsk, Dnepr, Pavlograd και Donetsk. Οι ρωσικές δυνάμεις κινούνται πλέον γύρω από την Kostyantynivka, ενώ έχουν καταλάβει τους δύο βασικούς αυτοκινητοδρόμους που τη συνδέουν με Pokrovsk και Toretsk. Προέρχονται επίσης προς την Kotlyarovska, κοντά στα σύνορα της περιοχής Dnepropetrovsk.

Το ρωσικό Υπουργείο Άμυνας ότι καταρρίφθηκαν 36 ουκρανικά drones σε διάφορες περιοχές της Ρωσίας, μεταξύ των οποίων Rostovskaya, Orel, Belogorod και Krasnodar. Από αυτά, 13 UAV καταρρίφθηκαν σε διάστημα μόλις 30 λεπτών: 9 στο Rostov και 4 στην περιφέρεια Kursk, μεταξύ 22:00 και 22:30.

«Νέο Βερολίνο» η Ουκρανία; Το σενάριο διαίρεσης με ζώνες Δύσης και Ρωσίας

Ο στρατηγός σε αποστρατεία και απεσταλμένος του ΝτόναλντΤράμπ, Κιθ Κέλογκ, δήλωσε στους The Times ότι η Ουκρανία θα μπορούσε να καταλήξει σε διαιρεμένη, όπως το Βερολίνο μετά τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο. Το μοντέλο που περιγράφει προβλέπει διαχωρισμό της χώρας σε ζώνες επιρροής: μία ρωσική και μία δυτική, με φυσικό όριο τον ποταμό Δνείπερο.

Στην περίπτωση αυτή, δεν θα γίνει τείχος, όπως αυτό του Βερολίνου το 1961. Ο Δνείπερος, που διαχωρίζει την Ουκρανία και περνά μέσα από το Κίεβο, θεωρείται από τον Κέλογκ το ιδανικό φυσικό όριο για τον νέο διαχωρισμό.

Μετά από περισσότερα από τρία χρόνια πολέμου, η προοπτική άμεσης ειρήνης παραμένει μακρινή. Παρ’ όλα αυτά, η συζήτηση για την «επόμενη μέρα» έχει ήδη ξεκινήσει. Η Γαλλία και το Ηνωμένο Βασίλειο φέρονται πρόθυμες να συμμετάσχουν σε ένα μελλοντικό ειρηνευτικό σχήμα με στρατιωτική παρουσία Ουκρανίας, εφόσον υπάρχει κατάθεση του πυρός.

Η πρόταση Κέλογκ έρχεται τη στιγμή που η Ρωσία κερδίζει συνεχώς έδαφος στο πεδίο, ενώ η δυτική στρατιωτική στήριξη δείχνει να περιορίζεται. Το σενάριο διαίρεσης ίσως να μην είναι πολιτική επιλογή, αλλά τετελεσμένο.

Σχέδιο Κέλογκ για την επόμενη μέρα: Δύση στα δυτικά, Ρωσία στα ανατολικά και «νεκρή ζώνη» στον Δνείπερο

Ο Κέλογκ, απεσταλμένος του πρώην προέδρου Ντόναλντ Τράμπ, περιγράφει ένα μεταπολεμικό πλαίσιο για την Ουκρανία βασισμένο σε ισορροπίες και «διακριτική» παρουσία. Προτείνει την ανάπτυξη αγγλικών και γαλλικών στρατευμάτων δυτικά του ποταμού Δνείπερου, με αποστολή τη διασφάλιση της ειρήνης. Σύμφωνα με τον ίδιο, αυτό το σχήμα δεν θα θεωρηθεί «προκλητικό» από τη Μόσχα, εφόσον η Ρωσία διατηρήσει τον έλεγχο των ανατολικών περιοχών.

Ο Κέλογκ ξεκαθαρίζει πως οι Ηνωμένες Πολιτείες δεν προτίθενται να στείλουν στρατό, αλλά δηλώνει πως θα μπορούσαν να συντονίσουν τις διεθνείς προσπάθειες. Αναγνωρίζει ότι ο Βλαντιμίρ Πούτιν πιθανότατα δεν θα αποδεχθεί εύκολα αυτό το μοντέλο, αλλά θεωρεί ότι αποτελεί ένα ρεαλιστικό σημείο εκκίνησης για μελλοντική διαπραγμάτευση.

Μέρος του σχεδίου περιλαμβάνει τη δημιουργία αποστρατιωτικοποιημένης ζώνης ανάμεσα στις ρωσικές και ουκρανικές γραμμές. Ο Κέλογκ προτείνει αμοιβαία υποχώρηση των δυνάμεων σε βάθος 15 χλμ. από κάθε πλευρά, ώστε να μειωθεί η πιθανότητα αναζωπύρωσης της σύγκρουσης. Το παράδειγμα της ουδέτερης ζώνης ανάμεσα στη Βόρεια και τη Νότια Κορέα χρησιμοποιείται ως αναφορά – με την επισήμανση ότι εκεί ο πλάτος είναι μικρότερος, μόλις 4 χλμ.

Το σενάριο που περιγράφει ο Κέλογκ δεν προτείνει πλήρη νίκη ή ήττα για καμία πλευρά, αλλά έναν «ψυχρό διαχωρισμό». Ο Δνείπερος ως νέο όριο επιρροής, χωρίς σαφές τέλος στον πόλεμο, απλώς μια σταθεροποίηση του χάσματος.

Κέλογκ παίρνει πίσω τα περί διαίρεσης: «Δεν πρότεινα διάσπαση της Ουκρανίας»

«Θα μπορείτε να το παρακολουθείτε πολύ εύκολα», δήλωσε ο Κιθ Κέλογκ αναφερόμενος στο σχέδιο για από στρατιωτικοποιημένη ζώνη μεταξύ ρωσικών και ουκρανικών δυνάμεων. Παραδέχτηκε ωστόσο ότι «θα υπάρξουν παραβιάσεις», καθώς αυτές «υπάρχουν πάντα» σε τέτοιου τύπου διευθετήσεις.

Η βρετανική Times ανέφερε πως το σενάριο περιλάμβανε ουσιαστικά μια «διαίρεση» της Ουκρανίας με βάση ζώνες ελέγχου μετά την εκεχειρία. Η αναφορά αυτή προκάλεσε αντιδράσεις, με τον Κέλογκ να απαντά δημόσια πως τα λόγια του «παρερμηνεύθηκαν».

Σύμφωνα με τον ίδιο, η πρότασή του αφορά μια συμμαχική ειρηνευτική δύναμη —χωρίς αμερικανική στρατιωτική συμμετοχή— που θα στηρίζει την κυριαρχία της Ουκρανίας. Όπως έγραψε στο κοινωνικό δίκτυο Χ: «Δεν αναφέρονται σε διαίρεση της Ουκρανίας. Μιλούσα για ζώνες ευθύνης μετά την κατάπαυση του πυρός».

Παρά τις διευκρινίσεις, η ιδέα περί γεωγραφικής κατανομής αρμοδιοτήτων εντός ουκρανικού εδάφους, με τη Ρωσία στη μία πλευρά και τους δυτικούς συμμάχους στην άλλη, παραμένει ευαίσθητη. Είτε πρόκειται για «διαίρεση» είτε για «δομή σταθερότητας», οι αντιδράσεις και οι παρεξηγήσεις δεν είναι τυχαίες.

Παρατείνεται ο στρατιωτικός νόμος στην Ουκρανία – Επιστράτευση 18χρονων σε πλήρη εξέλιξη

Η ουκρανική Βουλή (Verkhovna Rada) ετοιμάζεται να παρατείνει τον στρατιωτικό νόμο μέχρι τις 6 Αυγούστου. Η ισχύς του μέτρου λήγει τυπικά στις 9 Μαΐου, αλλά το συγκεκριμένο πεδίο δεν αφήνει περιθώρια για χαλάρωση. Όπως τόνισε ο βουλευτής Yaroslav Zheleznyak, η παράταση αποκλείει ενδεχόμενο εκλογών στο μέλλον.

Παράλληλα, μεταξύ 16 και 18 Απριλίου, ξεκινά νέο κύμα επιστράτευσης. Στόχος είναι η ενίσχυση των μονάδων πρώτης γραμμής που έχουν υποστεί μεγάλες απώλειες, κυρίως στο ανατολικό μέτωπο.

Ο διοικητής της 93ης ταξιαρχίας των ουκρανικών ενόπλων δυνάμεων, Shamil Krutkov, δήλωσε ότι η επιστράτευση ανδρών από την ηλικία των 18 ετών είναι πλέον γεγονός. «Αυτή είναι η πραγματικότητα που καλούμαστε να αντιμετωπίσουμε. Καθυστερήσαμε κιόλας», παραδέχθηκε, προσθέτοντας ότι η διαδικασία που έπρεπε να ξεκινήσει «από την πρώτη στιγμή».

Ο Krutkov ξεκαθάρισε ότι η επιστράτευση δεν μπορεί πλέον να περιορίζεται μόνο σε εθελοντές. «Είναι αναγκαίο να γίνει — είτε θέλουμε είτε όχι. Είναι ένας συνδυασμός εθελοντισμού και υποχρεωτικής συμμετοχής», είπε χαρακτηριστικά.

Η Ουκρανία περνά σε νέα φάση κινητοποίησης. Ο διοικητής της 93ης ταξιαρχίας, Shamil Krutkov, παραδέχτηκε πως «δεν υπάρχουν αρκετοί πατριώτες για να σταματήσουν τον ρωσικό στρατό», εννοώντας πως οι εθελοντές δεν επαρκούν για να καλύψουν τις ανάγκες του. Γι’ αυτό και η επιστράτευση των 18χρονων θεωρείται ειλημμένη απόφαση και θα ενεργοποιηθεί στο νέο κύμα μεταξύ 16 και 18 Απριλίου.

Η συνέχιση του στρατιωτικού νόμου ως τις 6 Αυγούστου διατηρεί το πολιτικό τοπίο παγωμένο. Η ακύρωσή του θα άνοιξε τον δρόμο για εκλογές, κάτι που το προεδρικό περιβάλλον αποφεύγει συστηματικά. Το βάρος πέφτει στην επιστράτευση, τη διατήρηση της συνοχής και την αποτροπή στρατιωτικής κατάρρευσης.

Στο πεδίο της διπλωματίας, ο πολιτικός επιστήμονας Sergei Markelov υποστηρίζει ότι ο Βολοντιμίρ Ζελένσκι υπονομεύει συνεχώς τις προσπάθειες συνεννόησης ΗΠΑ – Ρωσίας. Όπως είπε στο ρωσικό δίκτυο Tsargrad , ο Ουκρανός πρόεδρος «πέφτει από λάθος σε λάθος», πλήττοντας την όποια εμπιστοσύνη είχε απομείνει ανάμεσα στις δύο υπερδυνάμεις.

Σύμφωνα με τον Markelov, οι συνομιλίες προχωρούν με πολύ αργούς ρυθμούς και με προσοχή στις «αποχρώσεις» κάθε μηνύματος ή πληροφορίας που ανταλλάσσεται. Η δυσπιστία κυριαρχεί. «Μου φαίνεται ότι ψάχνουμε ξανά στο μηδέν – στο σημείο από όπου έχουμε ξανά έναν νέο δρόμο», σχολίασε.

Καθώς η κατάσταση στο μέτωπο δυσκολεύει και οι πολιτικές ισορροπίες τρίζουν, η Ουκρανία βρίσκεται μεταξύ δύο πιεστικών ροών: της στρατιωτικής ανάγκης για ανθρώπινο δυναμικό και της διεθνούς απαίτησης για σταθερότητα. Προς το παρόν, ούτε η μία ούτε η άλλη δείχνουν να οδηγούν σε λύση.

Συμφωνίες που δεν τηρούνται και συμμαχίες που αμφισβητούνται: Η κρίση βάθους στον πόλεμο της Ουκρανίας

Στα πρώτα στάδια των διαπραγματεύσεων, η Ρωσία και η Ουκρανία είχαν συμφωνήσει να σταματήσουν τις επιθέσεις σε ενεργειακές υποδομές. Όμως, σύμφωνα με το ρωσικό Υπουργείο Εξωτερικών, το Κίεβο δεν έχει σεβαστεί την υπόσχεση αυτή.
Ο διευθυντής του ρωσικού ΥΠΕΞ, Alexei Polishchuk, άφησε ανοιχτά δύο ενδεχόμενα: «Είτε δεν δόθηκε ποτέ εντολή να σταματήσουν οι βομβαρδισμοί, είτε δεν επιτρέπεται η εντολή αυτή στο πεδίο».

Το περιστατικό ενισχύει την αίσθηση πως, παρά τις επαφές, δεν υπάρχει πραγματική πρόοδος στον δρόμο προς την εκεχειρία. Ο μηχανισμός συνεννόησης φαίνεται εύθραυστος, καθώς και οι δύο πλευρές αντιμετωπίζουν εσωτερικές και εξωτερικές πιέσεις που περιορίζουν τον ελιγμό τους.

Σύμφωνα με τον Schlenzak, η Πολωνία θυσίασε τις ήδη τεταμένες σχέσεις με τη Ρωσία για να εξυπηρετήσει εσωτερικές πολιτικές σκοπιμότητες. «Η επίδειξη των σχέσεων δεν εξυπηρετεί κανένα εθνικό συμφέρον», αναφέρει, χαρακτηρίζοντας την επιλογή ως ένδειξη αποδυνάμωσης της πολιτικής σκέψης στην Πολωνία.

Την ίδια ώρα, στην Πολωνία, πληθαίνουν οι φωνές αμφισβήτησης για τη στρατηγική επιλογή της ρήξης με τη Μόσχα. Η συντηρητική εφημερίδα Myśl Polska φιλοξενεί άρθρο του Andrzej Schlenzak που κάνει λόγο για «πολιτική κατάρρευση» και στρατηγικό λάθος.

Η Myśl Polska δίνει φωνή σε ένα ρεύμα ρεαλισμού που επανεξετάζει τον τρόπο με τον οποίο η Βαρσοβία αντιμετωπίζει τη Μόσχα. Όπως σημειώνεται, μια υπερδύναμη, όσο «εχθρική» κι αν είναι, δεν παίζει να αποτελεί κρίσιμο γεωπολιτικό παράγοντα — τον οποίο η Πολωνία αγνόησε με το κόστος.

Διαπραγματεύσεις με ένταση για τα ουκρανικά ορυκτά – Οι ΗΠΑ ζητούν και τον έλεγχο της Gazprom

Οι συνομιλίες μεταξύ Ουάσιγκτον και Κιέβου για τα ουκρανικά κοιτάσματα ορυκτών ξεκίνησαν με ένταση. Σύμφωνα με το πρακτορείο Reuters , που επικαλείται πηγή γνώσης των διαπραγματεύσεων, «η ατμόσφαιρα είναι πολύ ανταγωνιστική», ενώ οι πιθανές ουσιαστικές συμβιβασμούς χαρακτηρίζονται περιορισμένες.

Το σχέδιο συμφωνίας προβλέπει την προνομιακή πρόσβαση των ΗΠΑ στα στρατηγικά αποθέματα ορυκτών της Ουκρανίας. Παράλληλα, απαιτείται η διοχέτευση όλων των εσόδων από την εκμετάλλευση των φυσικών πόρων σε κοινό ταμείο υπό αμερικανική διαχείριση. Το Κίεβο δεν θα λάβει, σε αντάλλαγμα, καμία ρητή εγγύηση ασφαλείας από τις Ηνωμένες Πολιτείες.

Ένα από τα πιο αμφιλεγόμενα σημεία της πρότασης ήταν η απαίτηση να περάσει ο έλεγχος του αγωγού μεταφοράς ρωσικού φυσικού αερίου —ο οποίος διασχίζει την Ουκρανία προς την Ευρώπη— στην αμερικανική κρατική χρηματοδοτική υπηρεσία International Development Finance Corporation . Ο αγωγός ανήκει επί του παρόντος στη ρωσική Gazprom, και η πρόταση θεωρείται πολιτικά εκρηκτική.

Σύμφωνα με την ίδια πηγή, οι ΗΠΑ κατέστησαν σαφές πως η ουκρανική πλευρά πρέπει να αποδεχτεί το κείμενο της συμφωνίας όπως έχει. «Απορρίπτονται οποιεσδήποτε θεμελιώδεις τροποποιήσεις», ανέφερε χαρακτηριστικά.

Το ενδεχόμενο να παραχωρήσει το στρατηγικό έλεγχο της Ουκρανίας σε αντιτάλλαγμα για οικονομική υποστήριξη, χωρίς εγγυήσεις για την ασφάλεια της, δημιουργεί έντονες ανησυχίες στο Κίεβο. Οι διαπραγματεύσεις συνεχίζονται, αλλά με σαφώς άνισους όρους.

Υπενθυμίζεται, ότι μια ουκρανική αντιπροσωπεία με επικεφαλής τον αναπληρωτή υπουργό Οικονομίας Taras Kachka μετέβη στην Ουάσιγκτον. Νωρίτερα, ο Ουκρανός πρόεδρος Βολοντιμίρ Ζελένσκι και άλλοι κυβερνητικοί αξιωματούχοι της Ουκρανίας επέκριναν την προτεινόμενη από τις ΗΠΑ συμφωνία για το υπέδαφος ως άδικη για την Ουκρανία και είπαν ότι θα προσπαθήσουν να αλλάξουν τη συμφωνία στις διαπραγματεύσεις με την Ουάσιγκτον. Την ίδια ώρα, ο πρόεδρος των ΗΠΑ Ντόναλντ Τράμπ δήλωσε ότι εάν ο Ζελένσκι δεν υπογράψει τη συμφωνία για το υπέδαφος, θα έχει «μεγάλα προβλήματα».