Ουγγαρία: Πρώτο βήμα για αποχώρηση από το Διεθνές Ποινικό Δικαστήριο

Το ουγγρικό κοινοβούλιο ενέκρινε σήμερα σχέδιο νόμου που δρομολογεί την αποχώρηση της χώρας από το Διεθνές Ποινικό Δικαστήριο (ΔΠΔ), σε μια εξέλιξη με έντονα πολιτικά μηνύματα και διεθνείς προεκτάσεις. Η διαδικασία, η οποία αναμένεται να διαρκέσει περίπου έναν χρόνο, στηρίζεται από την κυβέρνηση του Βίκτορ Ορμπάν, η οποία πλέον χαρακτηρίζει το ΔΠΔ ως θεσμό που έχει χάσει την αμεροληψία του και λειτουργεί με πολιτικά κριτήρια.

Η κίνηση αυτή ανακοινώθηκε επισήμως στις 3 Απριλίου, σχεδόν ταυτόχρονα με την επίσκεψη του ισραηλινού πρωθυπουργού Μπενιαμίν Νετανιάχου στη Βουδαπέστη. Η παρουσία του στην Ουγγαρία έγινε παρά το διεθνές ένταλμα σύλληψης που έχει εκδοθεί σε βάρος του από το ΔΠΔ, και θεωρήθηκε από πολλούς ως σαφές μήνυμα στήριξης από πλευράς Ορμπάν προς τον Ισραηλινό ηγέτη. Η επίσκεψη αυτή πυροδότησε έντονες αντιδράσεις, με την Προεδρία της Συνέλευσης των Κρατών Μελών του ΔΠΔ να εκφράζει δημόσια την ανησυχία της για την πρόθεση αποχώρησης της Ουγγαρίας.

Το ΔΠΔ, που ιδρύθηκε πριν από περισσότερα από είκοσι χρόνια, έχει ως αποστολή τη δίωξη των υπευθύνων για εγκλήματα πολέμου, εγκλήματα κατά της ανθρωπότητας και γενοκτονίες. Ωστόσο, η κυβέρνηση Ορμπάν υποστηρίζει πλέον ότι το Δικαστήριο δεν λειτουργεί με βάση το διεθνές δίκαιο, αλλά καθοδηγείται από πολιτικές σκοπιμότητες. Ο ίδιος ο πρωθυπουργός είχε δηλώσει πρόσφατα ότι το ΔΠΔ «δεν είναι πλέον ένα δικαστήριο στο οποίο κυριαρχεί ο νόμος, αλλά ένα πολιτικό εργαλείο».

Η Ουγγαρία, αν και ιδρυτικό μέλος του ΔΠΔ και υπογράφουσα της Ιδρυτικής Συνθήκης της Ρώμης το 2001, δεν έχει δημοσιεύσει ποτέ τον σχετικό νόμο, γεγονός που προσδίδει στην αποχώρηση και έναν θεσμικό χαρακτήρα αμφισβήτησης. Παράλληλα, η κυβέρνηση της Βουδαπέστης έχει απορρίψει κατηγορηματικά την πιθανότητα σύλληψης του Νετανιάχου, χαρακτηρίζοντας «θρασύτατο» το ένταλμα του ΔΠΔ.

Η απόφαση αυτή σηματοδοτεί μια ακόμα ρήξη της Ουγγαρίας με διεθνείς θεσμούς, στο πλαίσιο της ευρύτερης στρατηγικής Ορμπάν για επαναπροσδιορισμό της θέσης της χώρας στον παγκόσμιο γεωπολιτικό χάρτη.

Με 134 ψήφους υπέρ και 37 κατά, το ουγγρικό κοινοβούλιο ενέκρινε σήμερα νομοσχέδιο που ενεργοποιεί τη διαδικασία αποχώρησης της χώρας από το Διεθνές Ποινικό Δικαστήριο (ΔΠΔ), στέλνοντας ηχηρό μήνυμα δυσπιστίας προς τη διεθνή δικαιοσύνη. Το κείμενο, που κατατέθηκε από τον αντιπρόεδρο της κυβέρνησης Ζολτ Σεμγέν, αναφέρει χαρακτηριστικά ότι η Ουγγαρία «απορρίπτει κατηγορηματικά τη χρήση διεθνών οργανισμών –ιδιαίτερα ποινικών δικαστηρίων– ως εργαλείων πολιτικής επιρροής».

Η απόφαση, με φόντο την κλιμακούμενη ένταση γύρω από τον ρόλο του ΔΠΔ, χαιρετίστηκε από τον Ισραηλινό πρωθυπουργό Μπενιαμίν Νετανιάχου, ο οποίος τη χαρακτήρισε «τολμηρή απόφαση αρχής». Ο ίδιος είναι στόχος εντάλματος σύλληψης που εκδόθηκε από το ΔΠΔ για εγκλήματα πολέμου στη Γάζα, κατηγορίες τις οποίες απορρίπτει, ενώ το Ισραήλ συνεχίζει τις στρατιωτικές του επιχειρήσεις στην περιοχή.

Η σύμπτωση της ανακοίνωσης της αποχώρησης με την επίσημη επίσκεψη Νετανιάχου στη Βουδαπέστη στις αρχές Απριλίου ενίσχυσε τις υποψίες για πολιτική στήριξη από την κυβέρνηση Ορμπάν, η οποία έχει επανειλημμένα αρνηθεί να εκτελέσει το ένταλμα εναντίον του Ισραηλινού ηγέτη, θεωρώντας το «θρασύτατο».

Η Ουγγαρία είναι ιδρυτικό μέλος του ΔΠΔ από το 2001, αν και ο σχετικός νόμος δεν έχει ποτέ δημοσιευθεί. Πλέον, εφόσον σταλεί επίσημη έγγραφη ειδοποίηση στον γενικό γραμματέα του ΟΗΕ, η αποχώρηση θα τεθεί σε ισχύ σε διάστημα ενός έτους. Για τον Ορμπάν, που κατηγορεί το ΔΠΔ ότι λειτουργεί πλέον ως «πολιτικό» και όχι νομικό όργανο, η εξέλιξη αυτή εντάσσεται σε μια ευρύτερη στρατηγική αποστασιοποίησης από θεσμούς που θεωρεί ελεγχόμενους ή προκατειλημμένους.