Πιστοποιητικό φερεγγυότητας στις μισθώσεις από το 2026

Από το 2026 όσοι ενδιαφέρονται να μισθώσουν ακίνητο θα μπορούν να προσκομίζουν στους ιδιοκτήτες Νέα Βεβαίωση Φερεγγυότητας που θα αποδεικνύει ότι δεν έχουν ληξιπρόθεσμες οφειλές προς το δημόσιο, τράπεζες ή οργανισμούς κοινής ωφελείας, με το πιστοποιητικό να εκδίδεται μέσω του μητρώου παρακολούθησης ιδιωτικού χρέους το οποίο προβλέπεται να λειτουργήσει πιλοτικά τους πρώτους μήνες του 2026 και να τεθεί σε πλήρη εφαρμογή τον μάιο του ίδιου έτους, στο πλαίσιο έργου που χρηματοδοτείται από το ταμείο ανάκαμψης και παρουσιάζεται ως μέτρο ενίσχυσης της ασφάλειας και της αξιοπιστίας στις ιδιωτικές μισθώσεις. Σύμφωνα με τις προβλέψεις κάθε φυσικό ή νομικό πρόσωπο θα μπορεί να αντλεί τη βεβαίωση και να τη χρησιμοποιεί σε ιδιωτικές συναλλαγές, με στόχο να περιοριστεί η αβεβαιότητα για τους εκμισθωτές που έως σήμερα δεν διαθέτουν θεσμοθετημένο εργαλείο αξιολόγησης φερεγγυότητας και συχνά βασίζονται σε προσωπικές εντυπώσεις ή ανεπίσημες πληροφορίες.

Σε διεθνές επίπεδο έχουν εφαρμοστεί ανάλογες πρακτικές με ποικίλα αποτελέσματα, καθώς στις Ηνωμένες Πολιτείες το «credit report» αποτελεί βασικό κριτήριο αλλά έχει επικριθεί ότι αποκλείει πολίτες με παλαιότερες οικονομικές δυσκολίες παρότι είναι πλέον συνεπείς, στο Ηνωμένο Βασίλειο το «tenant referencing» συνδυάζει πιστωτικό έλεγχο με συστάσεις από προηγούμενους ιδιοκτήτες, στη Γερμανία η «schufa-auskunft» είναι σχεδόν απαραίτητη αλλά λειτουργεί μέσα σε αγορά με αυστηρούς περιορισμούς στις αυξήσεις ενοικίων που προστατεύουν τον ενοικιαστή, ενώ στη Γαλλία εκτός από πιστωτικά στοιχεία ζητούνται συχνά αποδείξεις εισοδημάτων με ανώτατο όριο στη σχέση ενοικίου προς δηλωθέν εισόδημα, δείχνοντας ότι η επιτυχία τέτοιων μέτρων εξαρτάται όσο από τη διαφάνεια τόσο και από τα συνοδευτικά πλαίσια προστασίας ενοικιαστών και ιδιοκτητών. Στην ελληνική αγορά όπου η στέγη έχει αναδειχθεί σε κρίσιμο κοινωνικό ζήτημα λόγω υψηλών ενοικίων και περιορισμένης προσφοράς, η εισαγωγή της βεβαίωσης δημιουργεί προσδοκίες αλλά και ερωτήματα, καθώς αναλυτές επισημαίνουν ότι μπορεί να προσφέρει μεγαλύτερη ασφάλεια στους ιδιοκτήτες ενισχύοντας τη διαφάνεια, όμως τίθεται ζήτημα αν η πρόσβαση σε τόσο λεπτομερή οικονομικά στοιχεία είναι αναγκαία ή αν θα οδηγήσει σε υπέρμετρα αυστηρά κριτήρια επιλογής, για παράδειγμα στον αποκλεισμό υποψήφιου που εξυπηρετεί κανονικά δάνειο αλλά θα μπορούσε να χαρακτηριστεί «υψηλού ρίσκου» χωρίς ιστορικό καθυστερήσεων.

Παράλληλα εκφράζονται φόβοι ότι οι πληροφορίες ενδέχεται να χρησιμοποιηθούν καταχρηστικά με «φούσκωμα» μισθωμάτων για όσους θεωρούνται πιο επισφαλείς σε μια ήδη ακριβή αγορά, ενώ από την πλευρά των ιδιοκτητών η υποδοχή εμφανίζεται θετική ως εργαλείο προστασίας απέναντι σε επισφαλείς μισθώσεις και οι ενώσεις ενοικιαστών δηλώνουν προβληματισμό ότι η βεβαίωση μπορεί να λειτουργήσει αποτρεπτικά για νοικοκυριά με οικονομικό βάρος παρότι είναι συνεπή. Ένα πρόσθετο σημείο που τίθεται από ειδικούς είναι ότι μεγαλύτερη αξία θα είχε η δημιουργία «μητρώου μισθώσεων» όπου θα καταγράφεται το ιστορικό πληρωμών και η συμπεριφορά ενοικιαστών και ιδιοκτητών, προσφέροντας πιο ρεαλιστική εικόνα αξιοπιστίας αντί να περιορίζεται η αξιολόγηση αποκλειστικά στα χρέη. Το νέο μέτρο φιλοδοξεί να αυξήσει την ασφάλεια και τη διαφάνεια στην αγορά ενοικίων σε περίοδο που το ζήτημα της στέγης παραμένει ψηλά στην κοινωνική ατζέντα, με την εμπειρία του εξωτερικού να δείχνει ότι η αποτελεσματικότητά του θα κριθεί από τη συνοδεία σαφών κανόνων προστασίας των ενοικιαστών και από ένα ευρύτερο πλαίσιο πολιτικής για τη στέγη, διαφορετικά υπάρχει ο κίνδυνος να μετατραπεί σε έναν ακόμη φραγμό για νοικοκυριά που ήδη δυσκολεύονται να βρουν κατοικία σε προσιτή τιμή.