Πυρηνική συνεργασία ΗΠΑ – Σαουδικής Αραβίας

Κατά τη διάρκεια της επίσκεψης του Πρίγκιπα διαδόχου Μοχάμεντ μπιν Σαλμάν στην Ουάσιγκτον, οι Ηνωμένες Πολιτείες και η Σαουδική Αραβία εμφανίζονται έτοιμες να ανάψουν τα φώτα μιας νέας φάσης συνεργασίας στον τομέα της πυρηνικής ενέργειας για πολιτική χρήση, σηματοδοτώντας το άνοιγμα ενός ιδιαίτερα ευαίσθητου αλλά στρατηγικά κρίσιμου πεδίου στις διμερείς σχέσεις τους.

Σύμφωνα με πηγή που είναι σε γνώση των διαβουλεύσεων, ο Μοχάμεντ μπιν Σαλμάν και ο πρόεδρος των ΗΠΑ Ντόναλντ Τραμπ αναμένεται να υπογράψουν σήμερα στον Λευκό Οίκο μια συμφωνία – πλαίσιο, η οποία θα ανοίξει τον δρόμο για στενότερη συνεργασία στον τομέα της πυρηνικής τεχνολογίας, με επίκεντρο την ανάπτυξη πυρηνικών εγκαταστάσεων και υποδομών για ειρηνικούς, ενεργειακούς σκοπούς στο σαουδαραβικό έδαφος. Η συμφωνία αυτή δεν θα ρυθμίσει από μόνη της όλες τις τεχνικές λεπτομέρειες, αλλά θα θέσει το θεσμικό και πολιτικό πλαίσιο πάνω στο οποίο θα χτιστούν μελλοντικά επιμέρους συμβόλαια, προγράμματα και επενδύσεις.

Η κίνηση παρουσιάζεται επισήμως ως ενέργεια «ενίσχυσης στρατηγικών δεσμών» ανάμεσα στις δύο χώρες, υπογραμμίζοντας την πρόθεση της Ουάσιγκτον να διατηρήσει τη Σαουδική Αραβία εντός της δικής της ενεργειακής και τεχνολογικής τροχιάς σε έναν τομέα όπου ο ανταγωνισμός με άλλες μεγάλες δυνάμεις, όπως η Ρωσία και η Κίνα, είναι έντονος. Για τις ΗΠΑ, η εμπλοκή τους στην ανάπτυξη του σαουδαραβικού πυρηνικού προγράμματος θεωρείται τρόπος διασφάλισης ότι η εξέλιξή του θα γίνει με διεθνώς αποδεκτούς κανόνες, υπό εποπτεία και με σαφή διαχωρισμό από τυχόν στρατιωτικές εφαρμογές.

Για το Ριάντ, η συμφωνία εντάσσεται στη στρατηγική του σχεδίου «Vision 2030» και στη γενικότερη επιδίωξη της Σαουδικής Αραβίας να διαφοροποιήσει την παραγωγή ενέργειας και τη δομή της οικονομίας της, ώστε να μην εξαρτάται αποκλειστικά από τα έσοδα του πετρελαίου. Η ανάπτυξη ενός προγράμματος πυρηνικής ενέργειας για ειρηνική χρήση θεωρείται από τη σαουδαραβική ηγεσία ως μέσο κάλυψης των μελλοντικών ενεργειακών αναγκών, απελευθέρωσης μεγαλύτερου όγκου πετρελαίου για εξαγωγή και προβολής μιας εικόνας τεχνολογικού εκσυγχρονισμού και περιφερειακής ισχύος.

Το μόνο βέβαιο είναι ότι η υπογραφή της συμφωνίας θα γίνει σε ατμόσφαιρα υψηλής πολιτικής θερμοκρασίας, όχι λόγω κάποιας πυρηνικής αντίδρασης αλλά εξαιτίας του συνολικού γεωπολιτικού κλίματος που περιβάλλει τέτοιου είδους συμφωνίες. Η πυρηνική συνεργασία ΗΠΑ – Σαουδικής Αραβίας αγγίζει ζητήματα ασφάλειας, ισορροπίας δυνάμεων στη Μέση Ανατολή, ανταγωνισμού μεγάλων δυνάμεων και ενεργειακής στρατηγικής, στοιχεία που καθιστούν την κίνηση αυτή κάτι πολύ περισσότερο από ένα απλό τεχνικό ή ενεργειακό μνημόνιο, ακόμη κι αν τυπικά αφορά αποκλειστικά την πολιτική χρήση της πυρηνικής τεχνολογίας.