Ρήξη κορυφής στη Νέα Αριστερά για συμμαχίες και εσωκομματικό δημοψήφισμα

Σε μια περίοδο έντονης εσωστρέφειας και εμφανώς κλονισμένης συνοχής εισέρχεται η Νέα Αριστερά, μετά την επιμονή του προέδρου Αλέξη Χαρίτση να επιδιώξει τη διεξαγωγή εσωκομματικού δημοψηφίσματος, κόντρα στην απόφαση της κεντρικής επιτροπής που απέρριψε ρητά αυτό το ενδεχόμενο. η αντιπαράθεση πλέον δεν περιορίζεται στο εσωτερικό των οργάνων, αλλά λαμβάνει δημόσιο χαρακτήρα, αποκτώντας χαρακτηριστικά σύγκρουσης κορυφής ανάμεσα στον πρόεδρο του κόμματος και τον γραμματέα Γαβριήλ Σακελλαρίδη, με τις εξελίξεις να προμηνύουν ανοιχτά το ενδεχόμενο διάσπασης.

Στην τελευταία συνεδρίαση της κεντρικής επιτροπής σχηματοποιήθηκαν σαφώς δύο διακριτά στρατόπεδα. από τη μία πλευρά ο Αλέξης Χαρίτσης, μαζί με την Έφη Αχτσιόγλου, τον Νάσο Ηλιόπουλο και άλλα προβεβλημένα στελέχη, κατέθεσαν πρόταση να στηθούν κάλπες για εσωτερικό δημοψήφισμα με αντικείμενο τη γραμμή των συμμαχιών και την πολιτική κατεύθυνση της Νέας Αριστεράς. Απέναντί τους τάχθηκε ο γραμματέας Γαβριήλ Σακελλαρίδης, ο οποίος, με τη στήριξη στελεχών όπως ο Πάνος Σκουρλέτης και ο Ευκλείδης Τσακαλώτος, αντιπρότεινε τη σύγκληση διαρκούς συνεδρίου στα τέλη ιανουαρίου, όπου θα ληφθούν οι τελικές αποφάσεις για τη στρατηγική, τις συμμαχίες και το πρόγραμμα του κόμματος. Η πλειοψηφία της κεντρικής επιτροπής συντάχθηκε με τη δεύτερη πρόταση, απορρίπτοντας τη διεξαγωγή δημοψηφίσματος, εξέλιξη που σηματοδότησε μια ακόμη ήττα του προέδρου στο αμιγώς κομματικό πεδίο και ανέδειξε με εμφατικό τρόπο ότι η Νέα Αριστερά είναι βαθιά διχασμένη, με τους βουλευτές σε μεγάλο βαθμό να συγκρούονται πολιτικά με τα κομματικά στελέχη που ελέγχουν τα όργανα.

Η διαφωνία δεν εξαντλείται σε ένα τυπικό ή οργανωτικό ζήτημα σχετικά με το αν ένα εσωκομματικό δημοψήφισμα θα είναι δεσμευτικό ή συμβουλευτικό, ούτε αφορά απλώς τις διαδικασίες του προσυνεδριακού διαλόγου. Πίσω από τις διαδικαστικές ενστάσεις αναδεικνύονται δύο διαφορετικά πολιτικά σχέδια για το μέλλον της Νέας Αριστεράς και κυρίως για το σε ποιον άξονα συμμαχιών θα στραφεί. Ο πυρήνας γύρω από τον Αλέξη Χαρίτση θεωρεί ότι η βασική προτεραιότητα είναι η συγκρότηση ενός μετώπου απέναντι στον Κυριάκο Μητσοτάκη και τη σημερινή κυβέρνηση, κάτι που προϋποθέτει συνεργασίες στον ευρύτερο προοδευτικό χώρο. Με δεδομένη την κατηγορηματική άρνηση του Πασοκ σε σύμπραξη, η πολιτική λογική αυτής της γραμμής δείχνει προς τον Συριζα. Σε αυτό το πλαίσιο, η κουμουνδούρου παρακολουθεί τις κινήσεις του Αλέξη Τσίπρα ως μη συγκρουσιακές απέναντι στη Νέα Αριστερά, στοιχείο που τροφοδοτεί την εκτίμηση ότι η ομάδα Χαρίτση βλέπει θετικά τη σύμπλευση ή και κάποια μορφή συνεργασίας με τον πρώην πρωθυπουργό.

Από την άλλη πλευρά, η πλειοψηφική ομάδα γύρω από τον Γαβριήλ Σακελλαρίδη εκτιμά ότι δεν υπάρχουν σήμερα οι όροι για τη συγκρότηση ενός ευρέος «λαϊκού μετώπου» με κεντρικό κορμό τον Συριζα και αντιλαμβάνεται μια τέτοια προοπτική ως επιστροφή σε παλιά πολιτικά σχήματα που έχουν κριθεί στην πράξη. Η τάση αυτή υποστηρίζει ότι η Νέα Αριστερά οφείλει πρώτα να ισχυροποιήσει τη δική της πολιτική και οργανωτική υπόσταση, να συνδεθεί στενότερα με τα κοινωνικά κινήματα, τις συλλογικότητες και τα συνδικάτα και να στραφεί περισσότερο στα αριστερά της, εκεί όπου δρουν πολιτικές δυνάμεις όπως το Μέρα25 του Γιάνη Βαρουφάκη. έτσι σχηματίζονται δύο αντιπαραθετικές στρατηγικές: η μία που βλέπει ως ρεαλιστική διέξοδο μια επανασύνδεση με τον χώρο του Συριζα και τον Αλέξη Τσίπρα και η άλλη που επιδιώκει μια πιο καθαρή αριστερή ταυτότητα, μέσα από συνεργασίες με εξωκοινοβουλευτικά σχήματα και κινήματα.

Τρεις ημέρες μετά τη συνεδρίαση της κεντρικής επιτροπής, ο Αλέξης Χαρίτσης επανήλθε δημόσια στο θέμα με ανάρτησή του, δίνοντας ξεκάθαρο «σήμα» ότι ο ίδιος και η ομάδα του προτίθενται να ενεργοποιηθούν οργανωτικά για να συγκεντρώσουν υπογραφές από το 25% των μελών του κόμματος, ώστε να επιβάλουν τη διεξαγωγή του συμβουλευτικού δημοψηφίσματος για τις συμμαχίες, αξιοποιώντας σχετική πρόβλεψη του καταστατικού. Με αυτή την κίνηση ο πρόεδρος ουσιαστικά δηλώνει έτοιμος να στραφεί απέναντι στην πρόσφατη απόφαση του ανώτερου συλλογικού οργάνου, δημιουργώντας ένα πρωτοφανές για τα ελληνικά κομματικά χρονικά προηγούμενο, όπου ο επικεφαλής επιχειρεί να ανατρέψει στην πράξη την ετυμηγορία της κεντρικής επιτροπής.

Λίγες ώρες αργότερα, ήρθε η απάντηση του Γαβριήλ Σακελλαρίδη, ο οποίος για πρώτη φορά έθεσε με τόσο ωμό τρόπο στο επίκεντρο της δημόσιας εσωκομματικής συζήτησης το ζήτημα της πιθανής συνεργασίας με τον Αλέξη Τσίπρα και τον Συριζα. περιέγραψε ένα τέτοιο ενδεχόμενο ως ουσιαστική επιστροφή στον «συριζα του 2023», με μοναδική διαφοροποίηση την παρεμβολή της «παρένθεσης» της περιόδου Κασσελάκη, και κάλεσε ευθέως τα στελέχη που στηρίζουν τον πρόεδρο να μιλήσουν ανοιχτά για τον «ελέφαντα στο δωμάτιο», να αναλάβουν την πολιτική ευθύνη των προτάσεών τους και, ταυτόχρονα, να σεβαστούν τα κομματικά όργανα και τις αποφάσεις τους.

Οι δημόσιες αυτές τοποθετήσεις των δύο κορυφαίων παραγόντων της Νέας Αριστεράς επισημοποιούν ένα βαθύ ρήγμα που δύσκολα μπορεί πλέον να γεφυρωθεί. αν μέχρι πρόσφατα οι διαφορές τους παρέμεναν εν μέρει διαχειρίσιμες στο πλαίσιο μιας εσωτερικής ισορροπίας, πλέον, μετά την επιμονή της προεδρικής πλευράς στο δημοψήφισμα και την ανοιχτή αμφισβήτηση της απόφασης της κεντρικής επιτροπής, εμφανίζονται αγεφύρωτες. Την ίδια στιγμή, οι δημοσκοπήσεις δείχνουν ότι το κόμμα δίνει μάχη για να ξεπεράσει το όριο εισόδου στη βουλή, και κάθε στρατόπεδο επενδύει σε ένα διαφορετικό σενάριο πολιτικής επιβίωσης: από τη μία η επιλογή της «επιστροφής σε γνώριμα λημέρια», μέσω μιας μορφής σύμπραξης με τον Αλέξη Τσίπρα, χωρίς όμως να είναι σαφές με ποιους και υπό ποιους όρους θα επιθυμούσε ο ίδιος να συμπορευθεί, και από την άλλη η επιλογή του «ρίσκου» μιας συμμαχίας με άλλες εξωκοινοβουλευτικές αριστερές δυνάμεις, με στόχο την συγκρότηση ενός νέου πόλου που να μπορεί να διεκδικήσει εκπροσώπηση στο κοινοβούλιο.

Τα δύο αυτά σενάρια, όπως διαμορφώνονται σήμερα, δεν φαίνεται να μπορούν να συνυπάρξουν στο ίδιο κομματικό πλαίσιο. και εάν δεν υπάρξει κάποια απρόσμενη πολιτική κίνηση ή ένας συμβιβασμός που θα ανατρέψει τα δεδομένα, η πορεία της νέας αριστεράς δείχνει να οδηγείται με ταχύτητα προς τη διάσπαση.