Στο στόχαστρο ο Χακάν Φιντάν: Καταγγελίες για ακαδημαϊκή απάτη πυροδοτούν πολιτική θύελλα στην Τουρκία

Έντονη αναστάτωση έχει προκληθεί στην πολιτική σκηνή της Τουρκίας, καθώς νέες αποκαλύψεις για τις σπουδές του υπουργού Εξωτερικών και πρώην επικεφαλής της ΜΙΤ, Χακάν Φιντάν, αναζωπυρώνουν τη δημόσια συζήτηση γύρω από την αξιοπιστία των κρατικών θεσμών. Η αντιπολίτευση μιλά για ένα ακόμη σύμπτωμα «δομικής κρίσης αξιοκρατίας», ενώ η κυβέρνηση επιχειρεί να υποβαθμίσει την υπόθεση, κάνοντας λόγο για μια «συντονισμένη επιχείρηση σπίλωσης» με πολιτικά κίνητρα.

Η υπόθεση επανήλθε στο προσκήνιο το 2025, αν και οι πρώτοι ψίθυροι αμφισβήτησης είχαν ξεκινήσει ήδη το 2023, λίγο μετά τον διορισμό του Φιντάν από τον Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν στο υπουργείο Εξωτερικών. Εκείνη την περίοδο, μερίδα του Τύπου ανέφερε ότι οι μεταπτυχιακές του εργασίες στο πανεπιστήμιο Bilkent έμοιαζαν να εξυπηρετούν τον ρόλο του στις υπηρεσίες πληροφοριών, αφήνοντας ανοιχτό το ενδεχόμενο να μην έχουν συγγραφεί από τον ίδιο.

Η υπόθεση όμως πήρε νέα τροπή όταν ο γνωστός ακαδημαϊκός και δημοσιογράφος Εμρέ Ουσλού έθεσε ζήτημα γνησιότητας του ίδιου του προπτυχιακού τίτλου του Φιντάν από τις Ηνωμένες Πολιτείες. Ο υπουργός ισχυρίζεται πως κατέχει πτυχίο Bachelor of Science στις Πολιτικές Επιστήμες από το University of Maryland University College (UMUC). Ωστόσο, σύμφωνα με τις αποκαλύψεις, την περίοδο φοίτησης που αναφέρει, το εν λόγω ίδρυμα δεν προσέφερε τέτοιο πρόγραμμα σπουδών, παρά μόνο πτυχίο Bachelor of Arts στις Κοινωνικές Επιστήμες.

Ο βουλευτής του αντιπολιτευόμενου CHP, Μουράτ Εμίρ, προχώρησε ένα βήμα παραπέρα, αποκαλύπτοντας πως το UMUC δεν συμπεριλαμβάνεται στη λίστα των πανεπιστημίων με αναγνωρισμένα πτυχία από το τουρκικό Συμβούλιο Ανώτατης Εκπαίδευσης (YÖK). Κάλεσε τον Φιντάν να παρουσιάσει επίσημο αποδεικτικό ισοτιμίας – κάτι που δεν έχει γίνει μέχρι σήμερα. Αντ’ αυτού, ο υπουργός αντέδρασε με κατάθεση αγωγής για συκοφαντία, ζητώντας αποζημίωση ύψους 200.000 λιρών.

Σε απάντηση στις αιτιάσεις, τόσο το υπουργείο Εξωτερικών όσο και η Διεύθυνση Αντιμετώπισης Παραπληροφόρησης υποστήριξαν ότι πρόκειται για παραπλανητική εκστρατεία που προέρχεται από «παρακυκλώματα» συνδεόμενα με το δίκτυο Γκιουλέν. Παρουσίασαν μάλιστα έγγραφο του YÖK που, κατά τους ισχυρισμούς τους, επιβεβαιώνει τη νομιμότητα των τίτλων σπουδών του Φιντάν. Το κοινό ωστόσο καλείται, όπως αναφέρουν, «να μην παρασύρεται από αναληθείς ισχυρισμούς που αποσκοπούν στη δημιουργία σύγχυσης».

Παρά τις διαψεύσεις, η υπόθεση εξακολουθεί να προκαλεί πολιτικές παρενέργειες. Ο πρώην πρέσβης και διπλωμάτης Ναμίκ Ταν εξέφρασε σοβαρές επιφυλάξεις για την εγκυρότητα των τίτλων, σημειώνοντας πως αν αποδειχθεί ότι η ισοτιμία δόθηκε λανθασμένα, τίθεται ζήτημα και για την εγκυρότητα των μεταπτυχιακών και διδακτορικών του υπουργού. Ταυτόχρονα, δεν παρέλειψε να στηλιτεύσει την έλλειψη διαφάνειας και σε άλλες περιπτώσεις, όπως αυτή του υφυπουργού Εξωτερικών Νουχ Γιλμάζ, του οποίου η διδακτορική διαδρομή περιγράφεται ως «θολή και αντιφατική».

Η δημόσια συζήτηση γίνεται ακόμη πιο φορτισμένη, καθώς τα ερωτήματα γύρω από τον Φιντάν συμπίπτουν χρονικά με τη δημοσιοποίηση ξεχωριστής υπόθεσης πλαστογραφιών σε τίτλους σπουδών, στην οποία φέρονται να εμπλέκονται πάνω από τριάντα δημόσιοι λειτουργοί με κρίσιμες θέσεις στον κρατικό μηχανισμό.

Σύμφωνα με πολιτικούς αναλυτές, η αμφισβήτηση των ακαδημαϊκών διαπιστευτηρίων ανώτατων στελεχών συνδέεται βαθύτερα με τη δυσπιστία απέναντι στην αξιοκρατία του τουρκικού κράτους. Η κυβέρνηση δείχνει να φοβάται ότι μια πλήρης διερεύνηση της υπόθεσης μπορεί να αποκαλύψει ένα εκτεταμένο δίκτυο ευνοιοκρατίας και σκόπιμης παραπληροφόρησης, με σοβαρές επιπτώσεις στην αξιοπιστία της Τουρκίας, τόσο στο εσωτερικό όσο και στη διεθνή σκηνή.υχία στον ευρύτερο δημόσιο τομέα (π.χ. απολύσεις υπαλλήλων της βουλής το 2016), χωρίς όμως να αφορούν κατ’ ανάγκην εκλεγμένους πολιτικούς.